یازده گام شهردار «رشتی»

تی تی خبر : شواهد تاریخی نشان می‌دهند که روزگاری رشت شهر پیشرویی بوده است . می‌گویند اولین کتابخانه ملی کشور، اولین تئاتر و اولین تماشاخانه کشور، اولین اتوبوس شهری و اولین آسایشگاه معلولین و سالمندان در این شهر احداث شده است. اما اکنون برای کسی که رشت امروز را می شناسد، باید خیلی تلاش کرد تا باور کند که این شهر درهم ریخته و کم رونق و کم تحرک، روزگاری جزء شهرهای پیشروی کشور بوده است. شهری که در چندین سال اخیر هر هفت ماه یک نام جدید را به عنوان شهردار صدا می‌کرد، حالا ۹ ماه است که سید محمدعلی ثابت قدم را برای دومین بار بر روی صندلی شهرداری نشانده است ؛ و او که در پروسه‌ای نفس‌گیر و در ثانیه‌های پایانی این عنوان را نصیب خود کرده بود،  لحظاتی پس از انتخاب به عنوان شهردار کلانشهر رشت، در بیانیه‌ای کوتاه با تشکر از همگان، رویکرد کاری خود را در قالب شعری کوتاه بیان کرد:

«ما زنده بر آنیم که آرام نگیریم/ موجیم که آسودگی ما عدم ماست»

حضور ثابت قدم در این ۹ ماه پدید آورنده اتفاقات مهمی شده است. اتفاقاتی که بسیاری از آنها مانند سرمنشا دیدگاه های ثابت قدم، توسعه پایدار را موجب می شوند و از این جهت مسیرهایی غیرقابل بازگشت را آغاز کرده‌اند. در این مجال مروری خواهیم داشت بر ۱۱ کار مهم و غیرقابل بازگشت ثابت قدم در این ۹ ماه:

۱-تغییرات هدفمند مدیریتی

یکی از اولین اقدامات ثابت قدم در شهرداری رشت، انجام تغییرات مدیریتی مد نظر او بود. ثابت قدم که به گواهی شاهدان عینی، در همان دو روز اول بخش عمده ای از کارکنان شهرداری را تک تک به صورت حضوری ملاقات کرد،افراد مورد نظر خود را زود پیدا و منصوب کرد. هرچند برخی از این انتصابات به همراه عجله ذاتی ثابت قدم در همان روزهای اول بهانه هایی به دست مخالفان همیشگی ثبات مدیریتی داد ، اما نگاهی به نتایج آن، هر عقل سلیمی را به تفکر وا میدارد: با تغییرات ثابت قدم، حالا ۷۸ درصد از مدیران شهرداری عناوینی متناسب با تحصیلاتشان در اختیار دارند و در حالی که در بین مدیران شهرداری زیر دیپلمه هم دیده می‌شد، اکنون ۲۴ درصد آنها فوق لیسانس هستند. حالا ۱۸درصد از مدیران شهرداری رشت را زنان تشکیل می‌دهند و هیات مدیره سازمان های مختلف شهرداری، از افرادی متخصص تشکیل شده اند. تعویض این افراد در آینده برای آنهایی که به بهانه امتیازگیری، از تغییر مدیران انتقاد می‌کنند هزینه‌های بسیاری خواهد داشت.

۲-روزنامه ها در تسخیر ثابت قدم

این عنوانی بود که یکی از رسانه های مجازی استان به حال و هوای روزهای انتخاب شهردار شصت و هشتم داده بود. فعالین اجتماعی و مطبوعاتی که حالا دیگر از تغییرات پی‌در پی مدیریت شهری کلافه شده بودند، انتخاب ثابت قدم را به فال نیک گرفتند و در مطالب گوناگون به تحلیل این انتخاب پرداختند. ثابت قدم ویژگی هایی داشت که برای آنها قابل دفاع بود. او تحصیلات عالیه و مرتبط داشت، رشتی بود و همین جایگاه را یک بار پیشتر و در دوره پرقصه  شورای سوم رشت تجربه کرده بود.

برای ثابت قدم که اساسا شخصیت کم حرفی دارد و به دلیل سوابق اجرایی خود اغلب ترجیح می‌دهد با نتایج و خروجی‌های کارها مردم را قانع کند، ارتباط قوی شهرداری تحت مدیریت او با رسانه‌ها جای تعجب دارد. شهرداری ثابت قدم از حیث رسانه ای چندین تفاوت با دوران پیشین خود دارد. نخست اینکه رسانه‌ها یاور اویند و به جز چند ماهه اول، در زمینه‌سازی و پرداختن به پروژه های شهرداری حضور فعال دارند. حجم گسترده اخبار شهرداری که در سایت ها و روزنامه‌های استان منتشر می‌شود و برخی را به مدافع و یا منتقد صرف فعالیت‌های شهرداری رشت بدل کرده (گویی که در این استان هیچ دستگاه اجرایی و هیچ اداره دیگری وجود ندارد) خود گویای این مطلب است. در این بین چند باری هم که ثابت قدم تحت فشار قرار گرفته، گفتگویی با یکی از رسانه‌ها انجام داده و مواردی را شفاف کرده است. گو اینکه بلافاصله پس از ماجرای کذایی قطع درختان حاشیه پروژه خط ویژه و یا بحث سوال از شهردار، او با انتخاب یکی از مدرن ترین شیوه های تبلیغی، در برابر خبرنگاران حرفه‌ای نشسته و از طریق آنها به آگاه سازی جامعه پرداخته است. در حالی که در ۱۰۰ روز اول، ۵۳ تذکر از شورا دریافت کرده بود، هوشمندانه بازی را به میان مردم کشاند و برای اولین بار در تاریخ رشت گزارش ۱۰۰ روزه خود را ارائه کرد. او چندین مصاحبه مطبوعاتی انجام داده، چندین گفتگوی کارشناسی با روزنامه ها و سایتها داشته و چندباری  هم در هم صدا و سیما حضور یافته است . و حالا شهرداری است که مردم نام او را می دانند. انتخاب او در حوزه روابط عمومی نیز همینقدر هوشمندانه بوده است. انتخاب یک خبرنگار قدیمی با تحصیلات مرتبط در این حوزه ، روابط عمومی شهرداری را به یکی از پرکارترین قسمتهای این نهاد تبدیل کرده. هرچند که به واسطه برجسته‌سازی اقدامات شهرداری ثابت قدم، منتقدین همواره تلاش دارند به هر نحو ممکن این بخش را از کار بیندازند؛ چرا که گمان می‌برند، همدلی اکثریت رسانه‌ها با شهرداری رشت، محصول تعامل این بخش نو شده شهرداری است. در این باب ذکر یک آمار بس که از دهه دوم خرداد تا پایان دی ماه  ۹۴، تقویت رویکرد اطلاع رسانی شهرداری رشت سبب شده است تا پرتال شهرداری رشت ۱۴۷۷ خبر از فعا لیت های شهرداری منتشر کرده که این رقم بیش از سه برابر مدت مشابه سال قبل خود است!

حالا رسانه‌ها به شهرداری توجه می‌کنند و نه تنها عملکرد شهردار، بلکه نحوه مواجهه تک تک اعضای شورا و موضع گیری‌های آنها را دنبال می‌کنند. در آینده دور و نزدیک از این نگاه تیزبین به سختی می شود فرار کرد و باید پاسخگوی کردارها بود.

۳-استقرار گفتمان علمی

در روزهای اول احداث خط ویژه اتوبوس ،در حالی که به علت عرض کم خیابان امام خمینی، برای جا شدن خط ویژه ۳۷ اصله درخت حاشیه خیابان قطع شده بود، منتقدین همیشگی بهانه ای پیدا کردند و این بار با خرقه ای نو و شعارهای محیط زیستی به میدان آمدند. جدا از حضور خوب رسانه‌ها که با برجسته سازی برخوردهای دوگانه برخی از مخالفین و شفاف سازی ملزومات پروژه فضا را برای عموم واضح ساخند، این بار دو اتفاق مهم بازهم فضا را به نفع شهرداری برگرداند. نخست اینکه تعدادی از تشکل های محیط زیستی بیانیه‌ای دادند و از شعارهای کور و ضد توسعه برائت جستند و در حالی که برخی بزرگان از لحظات اول موضع‌گیری کرده بودند، هر اظهارنظری را به کار کارشناسی موکول ساختند. دیگر اینکه در همایشی تحت عنوان ترافیک، محیط زیست و توسعه پایدار ، تعدادی از متخصصین ترافیک، محیط زیست، شهرسازی و اقتصاد، گرد هم آمدند و با تلاش برای غلبه فضای علمی بر فضای احساسی، اوضاع را در کنترل خود گرفتند. شهرداری هم که در همان روزها یک پارک بزرگ افتتاح کرده بود، اعلام کرد که در اولین فرصت چند ده برابر درخت تازه خواهد کاشت. این شد که هم پروژه خط ویژه ادامه پیدا کرد و هم ملاحظات محیط زیستی مد نظر قرار گرفت.

این تجربه، نمونه خوبی شد برای اینکه در انتقادات و پیشنهادات مسائل شهری، همواره متخصصان پیشتر از دیگران حرکت کنند و دیگران به وکالت از آنها سخنی نگویند. شکست حرکت های احساسی و هیجانی بعدی (نظیر تجمع بازاریان در مخالفت با طرح ترافیک که با حضور کمتر از ۲۰ نفر برگزار شد) محصول این فضای علمی بود. حالا این متخصصان تریبون هایی در اختیار دارند و کسی نمی‌تواند به جای آنها سخن بگوید.

۴-حل دست فروشی به شیوه موثر

سالیان سال است که با رکود اقتصادی، پدیده دستفروشی هر روز بیشتر از دیروز چهره شهر را نازیبا می‌کند . روزگاری بود که مغازه داران از عدم پرداخت مالیات توسط دستفروشان گله مند بودند و آنها را مزاحم کسب و کار خود می‌دانستند، اما کم کم آش آنقدر شور شد که حالا برخی مغازه‌داران در پیاده‌روی مقابل مغازه خود بساط پهن می‌کنند . پدیده دستفروشی علاوه بر مشکلات اقتصادی، معضلات اجتماعی نیز در پی دارد که باعث می شود دست شهرداری در برخورد قهری با این پدیده به شدت بسته باشد. عدم نظارت بر این فروشندگان که برخی تمام زندگی خود را در خیابان به فروش گذاشته‌اند عزمی فراتر از اختیارات شهرداری نیاز دارد. اما شهرداری رشت در این وادی راه دیگری را انتخاب کرده است. در ماه های اخیر، شهرداری در محلات مختلف بازارچه‌های متمرکزی می‌سازد و پس از آن با ساماندهی دستفروشان در این محل ها، برخوردهای قضایی و انتظامی اثربخش خواهد شد. با همین رویکرد در این هشت ماهه، شش بازارچه  در محلات مختلف شهر از جمله محله آج بیشه ، محله سلیمانداراب ، محله عینک ، محله فلسطین ، بازارچه لاکان و بازارچه مدرس  افتتاح شده است. ساماندهی بازارچه      زر جوب نیز از دیگر تلاش های قابل تقدیر در این مدت بود . بازارچه هایی که رضایت شهروندان را به طرز عجیبی جلب کرده و این را اعضای محترم شورای اسلامی شهر به واسطه ارتباط بیشتر با مردم به خوبی درک کرده‌اند. طوری که در برخی افتتاحیه‌ها اکثریت اعضای شورا هم حضور داشته‌اند. این دست فروشها دیگر به خیابان ها باز نخواهند گشت.

۵-تمرکز زدایی و تقسیم قدرت

شهرداری ثابت قدم، از ابتدا در راستای تمرکز زدایی حرکت کرده . او پرسنل را از سازمان های شیک مرکز به مناطق برده و قدرت را به آنها واگذار کرده و بودجه‌ها و اختیارات را گام به گام به آنها واگذار می‌کند. در همین راستاست که  پست شهردار منطقه ، پست های کلیدی‌تری نسبت به گدشته هستند و بدنه ستادی شهرداری روز به روز در حال کاهش حجم و هزینه است.در طول هشت ماه بیش از ۲۰درصد پرسنل ستادی به مناطق منتقل شده‌اند.  شهردار برای افزایش توان فنی مناطق هم فکر کرده است. برای مثال برای اولین بار در رشت، شهرداری برای هر منطقه یک مشاور معین در حوزه ترافیک انتخاب کرده است که تمامی مشکلات ترافیکی منطقه را مدیریت می کنند و برای آنها راه حل ارائه می‌دهند. با رویکرد جدید شهرداری بر تاکید بر روی مناطق، ایجاد استقلال و همچنین بردن مراکز تصمیم‌گیری به مناطق آنها باید بتوانند از بازوهای مشاوره قوی برخوردار باشند تا تصمیمیات درست تری اتخاذ کنند. با قدرت گرفتن مناطق و توان اتخاذ تصمیمات صحیح و سریع، آنها به مجموعه‌های قدرتمند و کارا بدل خواهند شد که تضعیف آنها نه به صلاح است و نه ممکن .

۶-سراهای محلات، سری در میان سرها ، اولین دفتر تسهیل گری شهر رشت

افزایش آگاهی های اجتماعی مردم از مهم‌ترین وظایف مدیریت شهری است. شهرداری‌هاای شهرهای بزرگ، امروزه از طریق سراهای محلات به آموزش مردم و آگاهی بخشی به آنها می‌پردازند. در این سراها، فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و آموزشی توسط مردم برای مردم انجام می‌گیرد و بارها در شهرهای بزرگ مانند تهران و مشهد و اصفهان امتحان خود را پس داده است. شهرداری رشت در هشت ماهه اخیر پنج سرای محله را در محلات  خمیران چهل تن ، عینک ، جماران ، معلم و چمران  افتتاح کرده است. همچنین در راستای توانمندسازی محلات شهری و آماده کردن بسترهای مورد نیاز برای نوسازی محلات قدیمی و بافت فرسوده، دفاتر تسهیل‌گری با نگرشی نوین در عرصه خدمات شهری در حال احداث هستند که اولین آنها در محله رودبارتان افتتاح شده است. جالب آنکه همه این مجموعه‌های جدید، بدون اضافه‌شدن حتی یک پرسنل جدید به شهرداری صورت گرفته است. سراهای محلات درصورت حمایت، نقش پررنگی در توانمندسازی مردم شهر خواهند داشت.

۷-دوباره می‌سازمت رشت

احداث پیاده مرکزی رشت راه بر پایه یک تفکر  اصلی استوار بوده است. اینکه شهر همان اندازه که به سواره‌ها تعلق دارد، مال پیاده‌ها هم هست. با همین دیدگاه، از زمان به کار آمدن ثابت قدم، به  پیاده ها در مدیریت شهری توجه بیشتری می‌شود. پیاده‌روها بازسازی می‌شوند، مناسب‌سازی می‌شوند و حالا پس از علم الهدی،  پیاده‌راه مرکزی شهر در حال تکمیل شدن است. اما این تازه بخش کوچکی از ایده کلی قضیه است. پیاده‌راه مرکزی شهر قرار است به جاذبه گردشگری رشت تبدیل شود و ثابت قدم که حرفهای زیادی در این حوزه دارد ، می خواهد آن را به یکی از نمادهای رشت تبدیل کند و این خود هم اولین گام است. اولین گام از پروژه بزرگی به نام بازآفرینی شهر رشت که برای آن تیمی مجرب و با سابقه کار پروژه بزرگ اصفهان نصف جهان و مجموعه‌ای از نیروهای بومی هر هفته دور هم می‌نشینند و برای برندسازی رشت نقشه‌ها می‌چینند. پروژه ای که به گفته مدیر نام آشنای خود تصمیم دارد رشت  را مثل پاریس و استانبول و بارسلون بازآفرینی کند! این کارگاه بزرگ ساختمانی که به وسعت رشت پراکنده شده، به روزهای قبل از ثابت قدم ، برگشتنی نیست.

۸-شهر خلاق رشتی

۲۱ آذر ۹۴ روز مهمی برای رشت بود  . روزی که رشت به عنوان شهر خلاق خوراک شناسی در فهرست یونسکو قرار گرفت. گرچه سنگ بنای این اقدام در دوره خلیلی نهاده شد اما پیگیری ها و حمایت های ثابت قدم در به ثمر رسیدن آن بسیار موثر بود. حاصل حضور چندباره هیات عالی یونسکو در رشت (که یکی از اعضای شورای رشت به هزینه ۱۳ میلیون تومانی همایش های سه روزه آن خرده گرفته و ۳۷ میلیون تومان عنوان کرده بود  بود و آن را “بریز و بپاش” نامیده بود) . حضور رشت به عنوان تنها یکی از دو شهر ایران در فهرست یونسکو و اولین شهر در زمینه خوراک شناسی اتفاق خوبی است  .  فهرستی که برای کشور اعتبار آورده است  و می تواند پای گردشگران  داخلی و خارجی را به رشت باز کند. ثبت رشت در رسانه‌های کشوری و جهانی بازتاب مناسبی داشت .

۹-جشنی برای رشت؛ رشتی برای جشن

پس از سالها رشت هم صاحب روز شد. در این روز شهرداری برنامه‌های متنوعی تدارک دیده بود از جمله افتتاح نمایشگاه اسناد میرزا، جسنواره بازیهای بومی محلی، نشست گردشگری پایدار،  نمایشگاه صنایع دستی و سوغات گیلان، دیدار با مفاخر گیلان، افتتاح خانه دائمی تئاتر و…. همچنین در این روز ۴۲ گروه تئاتر در یک کارناوال بزرگ شهر را غرق در شور و شعف کرد و خاطره‌ای ماندگار در ذهن مردم ساخت . اتفاقاتی که تصاویر آن دست به دست در شبکه‌های اجتماعی چرخید و به عنوان یک پدیده منحصر بفرد مطرح شد. هرچند برخی با حاشیه‌سازی و القای اتفاقات عجیب و غریب، تلاش کردند تا این روز را به کام شهروندان تلخ کنند اما به مرورحاشیه‌ها از یاد مردم خواهند رفت و آنچه باقی می‌ماند، مطالبات مردم در سالهای آینده است که جشن‌هایی به مراتب بزرگتر و باکیفیت‌تر طلب خواهند کرد.

۱۰-شهرداری در میان مردم

محمدعلی ثابت قدم را دوستانش با پیاده‌روی‌های او می شناسند و پیش از آنکه شهرداری رشت این فرصت را از او بگیرد، هر از چند گاهی وی را قدم‌زنان در حال گذر از خیابان و کوچه‌ای می دیدند. حضور همیشگی در میان مردم باعث شده است تا او درک درستی از خواسته‌های شهروندان داشته باشد و ریز و درشت مسائل شهر را بداند. حالا او این خصوصیت خود را هنوز حفظ کرده، در ۳۰ روز  ماه مبارک رمضان به ۵۵ مسجد شهر رفته،  با شهرداران سابق رشت، جانبازان، دانشجویان، خانواده‌های شهدا، خانواده‌های رانندگان تاکسی، آتش نشانان و کودکان و مردم محلات دیدار کرده است. او در دیدارهای چهره‌به چهره، تاثیر یک شهردار کاریزماتیک را از خود برجای می‌گذارد. شهرداری که مردم عقیده دارند باسواد است، می‌داند چه می‌خواهد و می‌داند که چه‌می‌کند. استانداردهای مردم در حال بالا رفتن است و دیگر نمی‌شود آنها را تنها با آسفالت کوچه و رنگ آمیزی جدول راضی کرد.

۱۱-همدلی عقلای قوم

در سالیان اخیر، برخی اعضای شورا به دلایل مختلف، شهردار را در جایگاه رقیب خود می‌دیدند و سودای شهرداری را در سر می‌پروراندند. تا جایی که قبل از انتخاب ثابت قدم، چند نفر از اعضای فعلی و سابق شورا، کاندیداهای جدی این عرصه به شمار می‌آمدند. اگر بپذیریم که یکی از دلایل احتمالی این امر، حضور چهره‌هایی بوده که به زعم ایشان، توانایی کافی برای مدیریت شهر را نداشته و تمام امور خود را صرف امور جاری میکردند، باید گفت ثابت قدم، با انجام کارهای زیربنایی و سیاست‌گذاری هایی که انجام آنها سال ها پس از وی ادامه خواهد یافت، کیفیت مورد انتظار از شهرداری را به چند سطح بالاتر از زمان قبل خودرسانده است. در چنین شرایطی است که شهرداران پس از ثابت قدم به خاطر احتمال مقایسه ایشان با وی دوران بسیار سختی خواهد داشت. همینجاست که باعث می‌شود پیشکسوتان شورا، با تمام انتقاداتی که به برخی رفتارهای ثابت قدم دارند، باز هم او را بهترین گزینه بدانند. بگویند که ثابت قدم امید را به شهر رشت بازگردانده. بگویند در ۵۰ سال گذشته شهرداری مانند ثابت قدم ندیده‌اند و از همگان بخواهند خوبی‌های شهردار را افزایش و ضعف‌هایش را به صفر برسانند.بگویند به دنبال این هستند که ثابت قدم آخرین شهردار تا پایان عمر شورای دوره چهارم باشد.احتمالا به زودی شهرداری رشت را باید به دوران پیش از ثابت قدم و پس از او تقسیم کرد…

منبع : گیل خبر