گیلان قلب تپنده تجارت کاسپین

به گزارش قلم آزاد به نقل از ایرنا ، شهر رشت مرکز استان گیلان ۲۷ و ۲۸ آبان‌ماه، میزبان نخستین اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر است و نشستی که هدف آن تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، افزایش تعاملات اقتصادی و هماهنگی در زمینه توسعه پایدار و حفاظت محیط‌زیست در بزرگترین پهنه آبی بسته جهان است و کلمه کریدور شمال–جنوب یا «North-South Transport Corridor» یک شبکه چندوجهی از مسیرهای حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی که با کلمه اختصار INSTC نیز شناخته می‌شود، امروز یکی از پرجست‌وجوترین عبارات در دنیای تجارت، بازرگانی، ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی است.

کریدور بین‌المللی حمل‌ونقل شمال–جنوب که کشورهای حاشیه خلیج فارس، ایران، روسیه، قفقاز و اروپای شمالی را به هم متصل می‌کند با هدف اصلی کاهش زمان و هزینه‌های حمل‌ونقل میان هند و اروپا از طریق میان‌بُرزدن مسیرهای طولانی و پرهزینه کانال سوئز و دریای مدیترانه راه‌اندازی شده است.

تکمیل کریدور شمال-جنوب ظرفیتی حیاتی در اقتصاد دریا محور است

کریدور شمال-جنوب مسیر راهبردی، حلقه اتصال مملو از ظرفیت بین هند، ایران، روسیه و اروپا و آسیای مرکزی است که نه‌تنها اقتصاد منطقه را متحول کرده بلکه نقش کلیدی ایران و شرکت‌های حمل و نقل معتبر را در زنجیره لجستیک بین‌الملل پررنگ‌تر از هر زمان کرده است؛ ایده این کریدور در سال ۲۰۰۰ میلادی بین سه کشور ایران، روسیه و هند ایجاد شد و امروزه کشورهای متعددی مانند جمهوری آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، ترکمنستان، بلاروس و سایر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نیز وارد زنجیره آن شده‌اند.

کریدور شمال–جنوب امکان انتقال کالا از هند به روسیه و اروپا را با ۳۰ تا ۴۰ درصد هزینه و زمان کمتر نسبت به مسیر سنتی کانال سوئز فراهم می‌کند که به فرصت ژئوپلیتیک، اقتصادی و صادراتی برای ایران و شرکت‌های ملی موقعیت مرکزی ایران در این کریدور، این کشور را به هاب اصلی ترانزیت کالا مبدل می‌کند.

کریدور بین‌المللی حمل‌ونقل شمال–جنوب( INSTC) نه تنها یک مسیر لجستیکی بلکه یک پروژه ژئوپلیتیکی مهم محسوب می‌شود که همکاری‌های اقتصادی و سیاسی میان اعضای آن را تقویت می‌کند.

معاون وزیر راه و شهرسازی در دیداری که مهرماه امسال از روند پروژه راه آهن رشت- آستارا به همراه وزیر راه و شهرسازی داشت، درباره این مسیر ریلی گفت: پروژه راه‌آهن رشت-آستارا با ظرفیت جابه‌جایی ۱۵ میلیون تن بار در سال است که در این مسیر ۱۶۰ کیلومتری ۶۳ پل به طول ۴۱ کیلومتر و یک تونل یک هزار و ۹۶۰ متری در حال احداث است.

هوشنگ بازوند این طرح را یکی از حلقه‌های مهم کریدور شمال – جنوب دانست و گفت: تکمیل پروژه راه آهن رشت- آستارا، نقش تعیین‌کننده‌ای در اتصال شبکه ریلی ایران به اروپا دارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اهمیت راه‌آهن رشت – آستارا گفت: این طرح یکی از حلقه‌های اصلی کریدور بین‌المللی شمال – جنوب است که با تکمیل آن، شبکه ریلی ایران به مسیرهای ترانزیتی اروپا متصل می‌شود و جایگاه کشور در تجارت منطقه‌ای ارتقا می‌یابد.

مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه با تشریح ویژگی‌های فنی پروژه اظهار کرد: حداکثر سرعت طراحی‌شده برای قطارهای این مسیر ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت است و در طول مسیر، احداث ۶۳ دستگاه پل به طول ۴۱ کیلومتر و یک تونل به طول یک هزار و ۹۶۰ متر پیش‌بینی شده است، همچنین ظرفیت جابه‌جایی سالانه ۱۵ میلیون تن بار برای این محور در نظر گرفته شده است.

به گفته‌ بازوند، حجم عملیات اجرایی پروژه قابل توجه است و هفت میلیون و ۹۰۵ هزار مترمکعب خاک‌ریزی، ۲ میلیون و ۴۱۸ هزار مترمکعب خاک‌برداری، یک میلیون و ۸۴۲ هزار مترمکعب ماسه‌بادی، ۷۲۰ هزار مترمکعب بالاست و ۳۶۵ هزار متر طول حفاری شمع انجام شده یا در دست اقدام است؛ میزان بتن مصرفی بیش از یک میلیون و ۳۳۵ هزار مترمکعب و آرماتور مصرفی نیز حدود ۱۶۲ هزار تن برآورد شده است، برای بخش روسازی مسیر نیز ۴۸۵ هزار عدد تراورس و ۳۵ هزار تن ریل پیش‌بینی شده است.

وی درباره ایستگاه‌های طراحی‌شده در این محور نیز توضیح داد: در مسیر رشت تا آستارا ۱۰ ایستگاه شامل رشت، صومعه‌سرا، ماسال، رضوانشهر، پره‌سر، تالش، لیسار، حویق، لوندویل و آستارا پیش‌بینی شده است، ایستگاه‌های رشت و آستارا به‌عنوان ایستگاه‌های تشکیلاتی توسعه خواهند یافت و ایستگاه لوندویل علاوه بر خدمات مسافری، نقش پشتیبانی نیز ایفا می‌کند.

معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری مستمر دستگاه‌های اجرایی و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص)، تلاش داریم ضمن رفع موانع موجود، روند پیشرفت پروژه را شتاب بخشیم تا این مسیر استراتژیک در زمان مقرر به بهره‌برداری برسد چراکه تکمیل این پروژه، تحولی چشمگیر در توسعه اقتصادی گیلان و افزایش سهم کشور از ترانزیت بین‌المللی شمال – جنوب به همراه خواهد داشت.

افزایش سهم کشور درحمل و نقل دریایی و ترانزیت از اولویت‌های بنادر و دریانوردی گیلان است

استان گیلان، برای ایران به‌عنوان دروازه شمالی کشور به دریای خزر و اروپا نقشی حیاتی در موفقیت این کریدور ایفا می‌کند؛ سه بندر اصلی استان گیلان به عنوان محور اتصال دریایی و زمینی یعنی بندر انزلی، بندر کاسپین و بندر آستارا، محورهای اصلی این استراتژی ترانزیتی در کشور هستد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان با اشاره به ظرفیت‌های کنونی بنادر استان تصریح کرد: در بندر انزلی پایانه مکانیزه غلات با مساحت ۶ هزار مترمربع، مخازن روغن خام با مساحت پنج هزار مترمربع و مجتمع گردشگری دریایی با بیش از ۲ هکتار خشکی و پنج هکتار پهنه آبی احداث شده است؛ همچنین در بندر چمخاله مجتمع گردشگری دریایی بر زمینی به مساحت ۲۶ هکتار در حال بهره‌برداری است.

حسین یونسی افزود: مجتمع بندر انزلی دارای ۷۱ هزار مترمربع انبار سرپوشیده، ۵۶ هزار تن مخازن نگهداری روغن خام و ۱۹۱ هزار تن سیلوی غلات است.

وی ادامه داد: در حال حاضر با ۲۰ هکتار بارانداز، ظرفیت نگهداری یک میلیون تن کالا و پذیرش سالانه ۱۰ میلیون تن انواع کالا فراهم شده است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان با اشاره به اقدامات انجام شده این اداره‌کل در راستای توسعه دریا محورگفت: بر اساس بندهای ۳، ۶ و ۸ سیاست‌های کلی توسعه اقتصاد دریا محور، اقدامات متعددی در حوزه زیرساخت، سرمایه انسانی و حمل و نقل دریایی انجام شده است.

وی با تاکید بر اینکه بند سوم سیاست‌های توسعه دریا محور بر تسهیل و توسعه سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تاکید دارد، تصریح کرد: ظرفیت مخازن روغن خام خوراکی توسط سرمایه گذار بخش خصوصی از ۱۶ هزار تن به ۵۶ هزار تن افزایش خواهد یافت؛ ضمن اینکه ظرفیت سیلوی غلات نیز توسط سرمایه گذار بخش خصوصی از ۱۹۱ هزار تن به ۲۳۴ هزار تن ارتقاء یافته است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان افزایش سهم کشور در حمل و نقل دریایی و ترانزیت با ایجاد و تقویت شبکه حمل و نقل ترکیبی را از دیگر اولویت‌ها دانست و گفت: ارائه خدمات مطلوب بندری برای صادرات کالا باعث رشد ۱۱ درصدی و ترانزیت غلات از روسیه به عراق و سوخت از روسیه به افغانستان موجب افزایش ۲۰۶ درصدی شده است.

وی در خصوص سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بنادر گیلان تصریح کرد: سازمان بنادر با صدور شناسنامه فرصت‌های سرمایه‌گذاری و فراخوان‌های متعدد همواره در جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی فعال بوده است که در همین راستا اداره کل بنادر گیلان دارای ۱۷ قرارداد سرمایه‌گذاری با بخش خصوصی است و اکنون دو شرکت در دوره ساخت و ساز هستند.

یونسی با بیان اینکه علاقه‌مندی بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در حوزه مارینا و گردشگری وجود دارد، ادامه داد: هر سال فراخوان شناسایی سرمایه‌گذار برای احداث مجتمع گردشگری دریایی در بندر انزلی و چمخاله برگزار می‌شود که موانعی همچون هزینه بالای سرمایه‌گذاری، طولانی بودن بازگشت سرمایه و مدل قراردادی BOT از جمله چالش‌هاست.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان به اهمیت بندر آستارا نیز اشاره کرد و افزود: این بندر نخستین بندربخش خصوصی ایران است و با قرارگیری درمرز شمالی، نقش راهبردی در تجارت و ترانزیت دارد.

وی دسترسی آسان فعالان اقتصادی شمال غرب کشور، کاهش فاصله ترانزیتی زمینی حدود ۲۰۰ کیلومتر و کوتاه‌تر شدن مسیر دریایی تا ۱۵۰ مایل، ایجاد مزیت حمل و نقل چندوجهی با اتصال ریلی، دریایی و زمینی به آذربایجان و نقش مکمل برای مجتمع بندری انزلی را از جمله مزایای این بندر عنوان کرد.

یونسی همچنین به ظرفیت‌های قانونی منطقه ویژه اقتصادی آستارا، استقرار در مسیر کریدور شرق به غرب و شمال به جنوب، و تمایل تجار آذربایجانی به استفاده از این بندر اشاره کرد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان درباره اهمیت اجلاس پیش رو گفت: برگزاری این اجلاس برای نخستین بار در گیلان، فرصتی بی‌نظیر برای تقویت تعاملات اقتصادی و ترانزیتی با کشورهای حاشیه دریای خزر را فراهم می‌کند.

وی افزود: این رویداد می‌تواند ظرفیت‌های بندری استان را در حوزه حمل و نقل چندوجهی و ترانزیت کالا به طور مؤثر به نمایش گذاشته، امکان توسعه صادرات و افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های لجستیک و زیرساخت را فراهم کند و نقش کلیدی بنادر گیلان در شبکه حمل و نقل منطقه‌ای و تجارت دریایی را تثبیت کند.

نقش راهبردی اجلاس استانداران استان های ساحلی دریای خزر

چشم‌انداز همکاری‌های منطقه‌ای اجلاس آبان ماه استانداران حاشیه دریای خزر با شعار «خزر، پل دوستی و توسعه منطقه‌ای» فرصتی برای شکل‌گیری قالب جدید گفت‌ و گو میان مدیران اجرایی این کشورها است که محورهای اصلی این نشست شامل توسعه پایدار، حفاظت از محیط‌زیست دریایی، همکاری‌های بندری، گردشگری و ترانزیت خواهد بود.

استاندار گیلان اعلام کرد: اجلاس استانداران کشورهای حاشیه خزر یک دیپلماسی عمومی است؛ با این راهبرد که چهار کشور روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان با ظرفیت گیلان و ایران و ما با ظرفیت های آن کشورها آشنا شویم.

هادی حق شناس در گفت وگویی با بیان این مطلب افزود: ازاین طریق می توانیم بحث کریدور شمال – جنوب و منافع مشترک بین استان های همجوار خزر را گسترش دهیم.

وی با اشاره به حضور مقامات عالی کشور در این اجلاس گفت: علاوه بر استانداران پنج کشور حوزه دریای خزر، دو استاندار کشورمان در حوزه خلیج فارس نیز در این اجلاس حضور خواهند داشت.

عالی‌ترین مقام اجرایی گیلان اعلام کرد: علاوه بر افتتاحیه و اختتامیه اجلاس، سه پنل تخصصی با حضور استانداران و صاحبنظران خواهیم داشت.

حق شناس گفت: این اجلاس در تالار بزرگ رشت برگزار خواهد شد و همه دستگاه ها در آن دخیل هستند و به شکل مشخص شهرداری رشت، فرمانداران رشت، خمام و انزلی و منطقه آزاد انزلی و اداره کل میراث فرهنگی و تمامی معاونان استاندار و اداره صمت، اتاق بازرگانی و بخش خصوصی و تمام کسانی که در حوزه اقتصاد، حمل و نقل، کریدور شمال و جنوب، شیلات و آبزیان درگیر این اجلاس هستند.

استاندار گیلان گفت: برگزاری اجلاس استانداران استان‌های حاشیه دریای خزر در رشت، فرصتی بی‌نظیر برای معرفی ظرفیت‌های اقتصادی و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه در حوزه کریدور شمال-جنوب خواهد بود.

وی بر اهمیت برگزاری اجلاس استانداران استان‌های حاشیه دریای خزر تأکید کرد و گفت: این اجلاس به ما کمک می‌کند تا منافع مشترک بین استان‌های همجوار خزر گسترش یافته و ظرفیت‌های کریدور شمال-جنوب به نحو مطلوبتری معرفی شود.

حق‌شناس افزود: علاوه بر افتتاحیه و اختتامیه، سه پنل تخصصی با حضور استانداران و صاحبنظران برگزار خواهد شد؛ این اجلاس در تالار بزرگ رشت برگزار شده و همه دستگاه‌های اجرایی، شامل شهرداری رشت، فرمانداری‌ها، منطقه آزاد انزلی، اداره کل میراث فرهنگی، معاونان استاندار، اداره صمت، اتاق بازرگانی و بخش خصوصی در آن مشارکت دارند.

استاندار گیلان تصریح کرد: برگزاری این اجلاس فرصت ارزشمندی برای معرفی ظرفیت‌های اقتصادی استان‌های شمالی کشور به ویژه گیلان است؛ این استان به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی در مسیر کریدور شمال-جنوب قرار دارد و علاوه بر دسترسی به راه‌های ریلی، جاده‌ای، دریایی و هوایی، توانمندی‌های چشمگیری در حوزه کشاورزی و صادرات از جمله تولید بیش از ۲۳۰ هزار تن کیوی و مرکبات دارد.

حق شناس اظهار کرد: ایرانیان نخستین بار از طریق گیلان به اروپا رفته اند و بندر انزلی یکی از قدیمی ترین بنادر ایران است و فرودگاه رشت موقعیت بی نظیری دارد و ۲۸ متر پایین تر از سطح آب های آزاد است که کمک می کند هواپیماهای مسافربری و باری به طور کامل با هزینه کمتر مسافر بزند یا بارگیری کنند.

وی گفت: موقعیت جغرافیایی گیلان بی نظیر است و در بین ۳۱ استان، چهار استان به مانند گیلان هستند که مرز ریلی، دریایی، جاده ای و هوایی دارند؛ از طرفی در این استان بیش از ۲۳۰ هزار تن کیوی تولید می شود که عمدتا می توان آنها را صادر کرد و در حال حاضر نیز به کشورهای دیگر صادر می شود از طرفی مرکبات این استان نیز موقعیت صادراتی ممتازی دارد.

وی با اشاره به نشست با معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اظهار کرد: ۳۰ سرمایه گذار از داخل و بیرون استان در پی سرمایه گذاری در حوزه گردشگری هستند و هتلداران به دنبال گسترش هستند چرا که جذابیت های گیلان بی نظیر است و کافی است ما به عنوان دولت بسترهای لازم را فراهم کنیم و موانع پیش روی سرمایه گذاران را برطرف کنیم.

استاندار گیلان گفت: زمانی توسعه شتاب می گیرد که ما چشم انداز تجاری نیز تعریف کنیم؛ اگر بتوانیم تراز تجاری استان گیلان را افزایش دهیم و به عبارتی بخش تجاری استان را رونق دهیم، می توانیم به تولید، صنعت، کشاورزی و گردشگری کشور کمک کنیم.

حق شناس گفت: بنگاه های با ارزشی در گیلان وجود دارد که باید به خوبی معرفی شوند تا گیلان به محل جذب سرمایه گذاری تبدیل شود و از طرفی تجارت خارجی کشور را رونق دهیم، چرا که در صورت رونق تجارت خارجی ایران، تولید در ایران نیز گسترش خواهد یافت.

وی با بیان اینکه حوزه اقتصادی این اجلاس بسیار برجسته است، اظهار کرد: در این اجلاس می خواهیم به کشورهای حاشیه خزر این پیام را برسانیم که گیلان می تواند بخش زیادی از نیازهای آنان را تامین کند از طرفی آنان نیز می توانند نیازهای ایران را تامین کنند.

هر سه استان شمالی به ریل متصل هستند

عالی ترین مقام اجرایی استان گیلان بیان کرد: اقتصاد و استفاده از ظرفیت های اقتصادی و گسترش کریدور شمال — جنوب به صورت جدی در این اجلاس دنبال می شود؛ تقریبا ۲۰ سال پیش ایران، روسیه و هند در سن پترزبورگ بحث کریدور شمال – جنوب را در دستور کار قرار دادند و ما به لحاظ سخت افزاری سرمایه گذاری بزرگی در مازندران و گیلان انجام داده ایم و امروز مجموع بنادر ایرانی در خزر به اندازه ای است که قادر است همزمان ۴۰ کشتی در آن تخلیه و بارگیری شود و این میزان در گیلان ۲۰ کشتی است و هر سه استان شمالی به ریل متصل هستند.

حق‌شناس گفت: امیدواریم تکمیل ریل رشت – آستارا در همین دولت نهایی شود با این وجود هنوز به صورت نرم افزاری از سرمایه‌گذاری‌های بزرگی که در کشور صورت گرفته به صورت کامل استفاده نشده است و ما باید به دنبال بازریابی باشیم تا به صورت کامل از ظرفیت‌های کشور استفاده شود.

وی گفت: امروز کالاها برای رسیدن به کشورهای آسیای میانه از اقیانوس هند گرفته تا دریای سرخ، دریای مدیترانه و دریای سیاه مسیری هشت هزار مایلی را می پیمایند؛ اگر این کالاها از طریق ایران و از شمال و جنوب به این کشورها برسد، بنادر ما رونق می یابد؛ اشتغال ایجاد و مسیرهای ما فعال می شود و از همه مهم‌تر مسیر انتقال کالا به یک سوم کاهش می یابد و ارزانتر می شود.

وی گفت: ما نتوانسته‌ایم از ظرفیت های استان به خوبی استفاده کنیم چرا که معتقدم این ظرفیت‌ها به درستی برای دیگر کشورها تبیین نشده است و بنادر شمالی ما مجموعا شاید به ۴۰ هزار کانتینر نرسند؛ حال آنکه روسیه ۹۰۰ میلیون تن تجارت کالا (صادرات و واردات) دارد که تنها یک درصد آن از طریق دریای خزر است.

حق شناس با اشاره به ظرفیت های کشور قزاقستان گفت: این کشور ۲۸ میلیون تن غلات تولید می کند اما مرغ داران استان غلات مورد نیاز را از جنوب می آورند؛ ما باید تجارت کشور را به سمت خزر بیاوریم و معتقدم ما شمالی ها (مازندران، گیلان و گلستان) پشت به دریا زندگی کرده ایم و تنها برای شنا کردن رو به دریا بوده‌ایم یا ماهی گرفته‌ایم؛ اما هرگز متناسب با ظرفیت‌های استان تجارت نکرده ایم و دولت‌های مختلف تجارت در خزر را چندان جدی نگرفته اند.

استاندار گیلان با ابراز امیدواری برای حضور وزرا در نشست استانداران حاشیه خزر گفت: نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی نقش برجسته ای داشته‌اند و اجلاس دستاوردهای زیادی می تواند داشته باشد؛ البته این دستاوردها زمانبر است چرا که ما در شرایط تحریم های ظالمانه به سر می بریم و محدودیت های زیادی داریم اما در همین شرایط تحریم هاست که باید از تمام ظرفیت های کشور استفاده کنیم و این اجلاس یکی از این ظرفیت هاست.

گیلان ۲۷ و ۲۸ آبان ماه میزبان اجلاس استانداران حاشیه دریای خزر است؛ چشم‌انداز همکاری‌های منطقه‌ای اجلاس رشت فرصتی برای شکل‌گیری گفت‌ و گویی تازه میان مدیران اجرایی مناطق ساحلی کشورهای حاشیه خزر است، محورهای اصلی این نشست شامل توسعه پایدار، حفاظت از محیط‌زیست دریایی، همکاری‌های بندری، گردشگری و ترانزیت خواهد بود.

به گفته تحلیلگران، تمرکز بر همکاری‌های محلی و منطقه‌ای می‌تواند به ایجاد شبکه‌ای از استان‌ها و مناطق همکار در اطراف خزر منجر شود، شبکه‌ای که از سطح روابط دولتی فراتر رفته و بنیان توسعه‌ای پایدار برای آینده این پهنه آبی فراهم کند اجلاس استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر در شرایطی برگزار می‌شود که کشورهای حاشیه خزر بیش از هر زمان دیگری به همکاری‌های محلی، اقتصادی و زیست‌محیطی به ویژه تهدید پسروی آب دریای خزر نیاز دارند و استان‌های ساحلی، خط مقدم این همکاری‌های تازه محسوب می‌شوند.