گاهی نظارت بیش از حد شوراها در روند توسعه شهری اختلال ایجاد می‌کند

حرف تازه : یکی از مسائلی که بارها در رسانه‌ها بر آن تاکید شده، توسعه شهری است. نظام مدیریت شهری با دو بازوی اصلی خود یعنی شوراهای اسلامی و شهرداری‌ها مسئولیت اصلی را در این حوزه به دوش می‌کشند. به همین دلیل قصد داریم به بررسی نقش و جایگاه شوراهای اسلامی در توسعه شهری و موانع و راهکارهای موجود بپردازیم.

در این خصوص به سراغ سید محسن پورفخریان، عضو سابق شورای اسلامی شهر رشت رفتیم تا در قالب گفت‌وگویی با او به بررسی بیش‌ازپیش موضوع بپردازیم.

سید محسن پورفخریان در ابتدا با اشاره به اصول مهمی که در خصوص شورا در فصل هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، به اهمیت و جایگاه بالای شوراهای اسلامی پرداخت و افزود: وجود این اصول نشان‌دهنده حساسیت قانون‌گذاران و جایگاه بالای شورا در بحث مدیریت شهری است.

عضو اسبق شورای اسلامی شهر رشت با بیان اینکه با مراجعه به اصول قانون اساسی پیشرفت‌های زیادی در افزایش کارایی شوراها حاصل خواهد شد، افزود: بدون پیشرفت شورا اقدامات مؤثری در بحث مدیریت شهری نخواهیم داشت.

او در ادامه به موضوع عدم وجود ساختار متحد تصمیم‌گیری در مدیریت شهری پرداخت و گفت: مجموعه مدیریت شهری در قالب انسجام و اقدامات هماهنگ میان سازمان‌ها به توسعه شهری دست پیدا خواهد کرد. اگر در یک محدوده جغرافیایی چند نهاد و سازمان متولی امور باشند و برایشان ساختار متحد تصمیم‌گیری تعریف نشود، شاهد اتفاقاتی خواهیم بود که تعجب عموم را در پی دارد. به عنوان مثالی ملموس وقتی‌ترمیم آسفالت در خیابانی صورت می‌گیرد و چند روز بعد یکی از نهادهای خدمات‌رسان شهری اقدام به حفاری و قرار دادن زیرساخت‌های ساخت‌های خود می‌کند؛ نشان‌دهنده عدم وجود ساختار متحد تصمیم‌گیری است.

پورفخریان افزود: امروزه بیشترین ضریب نفوذ شوراها در شهرداری و سازمان‌های تابعه است اما بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای خدمات‌رسان مدیریت شهری از زیر مجموعه‌های دولتی هستند و شوراها و شهرداری‌ها بر تصمیمات آنها تأثیر چندانی ندارند. شوراها می‌توانند بسیار مؤثر باشند مشروط به آن که موانع و نواقصی که در راستای وظایف شوراها و در راستای تصمیم‌سازی برای توسعه و مدیریت شهری است برطرف شود.

عضو اسبق شورای اسلامی شهر رشت با اشاره به اینکه بسیاری از موانع با وضع قوانین جدید از بین خواهند رفت، گفت: با تشکیل کارگروهی از دولت و مجلس می‌توان به صورت تخصصی به این موضوع پرداخت و با وضع قوانین جدید موانع شوراها در توسعه شهری را از بین برد.

سید محسن پورفخریان نداشتن سندهای توسعه را یکی دیگر از علل ضعف در توسعه شهری دانست و افزود: شوراها با محدودیت زمانی ۴ ساله مواجه‌اند و به دلیل عدم وجود سند توسعه شهری گاهی شاهد نگاه سلیقه‌ای و اولویت‌های متفاوت در دوره‌های مختلف شورا بوده‌ایم. از سوی دیگر تغییرات در رأس شهرداری در کنار نداشتن سند توسعه، بی‌برنامگی و نگاه سلیقه‌ای را تشدید خواهد کرد. تدوین و تصویب سندهای توسعه‌ای در حوزه‌های مختلف شوراها و شهردارها را ملزم به رعایت مصوبات می‌کند.

وی همچنین عدم وجود درآمد پایدار در شهرداری‌ها را از دیگر مشکلات عمده در راه توسعه شهری دانست و گفت: شهرداری‌ها از لحاظ مالی خودمحور هستند و بخش عمده‌ای از هزینه‌هایشان از درآمد مجموعه شهرداری تأمین می‌شود و به دلیل عدم وجود درآمد پایدار بسیاری از شهرداری‌ها با کسری بودجه مواجه‌اند و در پرداخت هزینه‌های جاری و پرسنلی به مشکل برمی‌خورند.

عضو شورای سوم شهر رشت همچنین گفت: با سازوکارهای سنتی نمی‌توان به توسعه پایدار دست یافت و نیاز به تغییر نگرش و تغییر در ساختار جذب سرمایه‌گذار وجود دارد. باید با ارائه پکیج‌ها و قوانینی نوین، شهرداری‌ها را به مجموعه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کنیم. حذف بروکراسی‌های زائد اداری می‌تواند به این امر کمک کند. ایجاد فضای سرمایه‌گذاری و تعریف پروژه‌های مشارکتی در شهرداری‌ها نیازمند حمایت دولت و مجلس است تا بتوان اقدام به جذب سرمایه‌گذار منطقه‌ای، ملی و یا حتی بین‌المللی کرد.

پورفخریان وضع قوانین شهری و نظارت بر عملکرد شهرداری‌ها و سازمان‌های تابعه و حتی نهادهای خدمات رسان دولتی را از وظایف عمده شوراها برشمرد و در ادامه گفت: اگر شورا در هرکدام از وظایفش کمرنگ ظاهر شود توسعه شهری دچار اختلال می‌شود. بعضاً شاهد بوده‌ایم شورایی مصوبات بسیار زیادی داشته است که قابلیت اجرا نداشته‌اند و بعضاً هم نظارت بیش از حد شورا در روند توسعه شهری اختلال ایجاد کرده است. برای تسهیل توسعه شهری نیاز به وضع قوانین و سیاست‌گذاری توأم با نظارت بر حسن انجام مصوبات از سوی شورا است.

او همچنین انتخاب شهردار را از مهم‌ترین مسئولیت‌های شورا برشمرد و گفت: باید شاخص‌هایی برای انتخاب شهرداران در نظر گرفته شود. توانمندی افراد در مدیریت انسانی، نگاه اقتصادی پویا، روش‌های نوین مدیریت شهری، اجرای پروژه‌های عمرانی، تعامل با مدیران ارشد استانی، نمایندگان مجلس و دولت از جمله شاخص‌های ضروری در انتخاب شهرداران است. اما پس از انتخاب شهردار، شورا باید به انتخاب خود احترام بگذارد و تا حدودی استقلال مدیریتی شهردار را در اجرای مصوبات و مسئولیت‌ها به رسمیت بشناسد.

پورفخریان با اشاره به عمر کوتاه مدیریتی در رأس شهرداری‌ها گفت: معتقدم یکی از انتقاداتی که بر شوراها وارد است عدم ثبات در رأس شهرداری‌هاست. شهردارهایی که عمر مدیریتی کوتاهی دارند نمی‌توانند در روند توسعه شهری تأثیر بسزایی داشته باشند و از سوی دیگر روند فرسایشی برکناری یک شهردار و روی کار آمدن شهردار بعد نیز به این روند آسیب جدی وارد می‌کند. شوراها باید با دقت بیشتری در انتخاب شهردار عمل کنند تا کمتر شاهد تغییر شهرداران در دوره ۴ ساله فعالیت شوراها باشیم.

او در پایان ایجاد ثبات در مدیریت ارشد شهری را از عوامل مؤثر در توسعه شهری عنوان کرد و گفت: نقش برجسته شوراها در توسعه شهری جای نقد و بررسی بسیاری دارد و رسانه‌ها باید بیش از پیش به این موضوع بپردازند.

رشت رویایی ، بهنیا ثابت رفتار