پناهجویان افغان کجای جهان آرام خواهند گرفت؟

حرف تازه – با وجود ژست  انسان‌دوستانه‌ای که بسیاری از سیاستمداران در قبال وقایع اخیر افغانستان گرفته‌اند، کشورهای کمی در نهایت میزبان این پناهجویان خواهند بود. اما پناهجویان افغان کجای جهان آرام خواهند گرفت؟

هنوز پای این پناهجویان به اروپا نرسیده، صدراعظم اتریش صراحتا گفته که کشورش نمی‌خواهد از حتی یک پناهجوی افغان استقبال کند. به گزارش رویترز، سباستین کورتز گفته است: «من صراحتا با قبول داوطلبانه پناهجویان مخالفم و این اتفاق در دوران صدارت من نخواهد افتاد.»

اتریش، دومین میزبان بزرگ پناهجویان افغان در اروپاست و همین حالا ۴۰ هزار پناهجوی افغان در این کشور زندگی می‌کنند. آلمان، با ۱۴۸ هزار نفر، بزرگ‌ترین میزبان پناهجویان افغان در اروپاست.

کورتز، قطعا تنها رهبر اروپایی نیست که از موج جدید ورود پناهجویان به این کشور نگران است، اما فعلا تنها کسی بوده که با صدای بلند این نگرانی را فریاد زده و صراحتا با قبول مهاجران جدید مخالفت کرده است. کشورهای اروپایی همچنان درگیر موج پناهجویانی هستند که در سال ۲۰۱۵ در اوج جنگ سوریه از این کشور و دیگر کشورهای خاورمیانه روانه این قاره شدند.  کشورهای اروپایی تصمیم گرفته‌اند اجازه ندهند بحران سال۲۰۱۵ تکرار شود و مقامات اتحادیه اروپا و کشورهای عضو، برخی راهکارها از جمله تلاش برای نگه داشتن پناهجویان افغان در منطقه را در دستور کار قرار داده‌اند.

به گزارش آسوشیتدپرس، یکی از مقام‌های اروپایی در همین رابطه پیشنهاد کرده است که پناهگاه‌هایی برای پناهجویان افغان در کشورهای همسایه این کشور احداث شود تا جلوی حرکت آنها به سمت اروپا گرفته شود. با توجه به اینکه این بار کشورهایی مانند فرانسه و حتی آلمان هم نگران سیل پناهجویان هستند، ایده حفظ افغان‌ها در منطقه با استقبال زیادی در سراسر قاره مواجه است.  با این حال، موج انتقال افغان‌ها سریع‎تر از تصمیم‌گیری نهایی در بروکسل شروع شده است و همین حالا افغان‌های زیادی که عموما سابقه همکاری با ارتش آمریکا و ناتو و همینطور کشورهای غربی را داشته‌اند از کابل خارج شده‌اند و پروازها برای تخلیه آنها همچنان ادامه دارد.

سازمان ملل هم در گزارشی اعلام کرده که نزدیک به ۳۰۰هزار افغان در اثر درگیری‌های اخیر در داخل خاک افغانستان آواره شده اند. انتظار می‌رود بعد از عادی شدن شرایط ، تعداد زیادی از این افراد به فکر خروج از افغانستان باشند. اما فعلا تنها کسانی می‌توانند از فرودگاه کابل بیرون بروند که با کشورهای غربی ارتباط داشته باشند.

به گزارش گاردین، تاکنون ۱۲هزار نفر از طریق فرودگاه کابل به کشورهای دیگر منتقل شده‌اند که بیشتر آنها پناهجویان افغان بودند. مابقی، شهروندان خارجی، کارمندان دولت‌های خارجی و همینطور آژانس‌های امدادی بوده‌اند. برخی افراد هم که به خاطر ماهیت شغلشان احتمالا با خطر برخورد طالبان مواجه بوده‌اند در میان تخلیه‌شدگان هستند. از جمله آنها می‌توان به روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق بشر اشاره کرد.

۷هزار نفر توسط پروازهای باری و نظامی آمریکا به پایگاه‌های این کشور و چند شهر دیگر در منطقه منتقل شده‌اند. انگلیس ۱۲۰۰نفر را بیرون برده و آلمان ۱۷۰۰نفر را. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه هم گفته که کشورش ۵۰۰نفر را تخلیه کرده است. استرالیا، کانادا، جمهوری چک، دانمارک، لهستان و سوئیس دیگر کشورهایی هستند که در مسئله تخلیه مردم از افغانستان فعالیت داشته‌اند.

پروازها از کابل عمدتا به مقصد تاشکند پایتخت ازبکستان، دوحه در قطر و اسلام‌آباد در پاکستان بوده‌اند. قرار است پناهجویان در این شهرها، از طریق پروازهای عادی به کشورهای مقصد فرستاده شوند. امارات هم گفته است به صورت موقت میزبان چند هزار پناهجوی افغان خواهد بود تا تکلیف کشور مقصد آنها مشخص شود. علاوه بر اینها، آمریکا و اسپانیا توافق کرده‌اند تا بخشی از پناهجویان هم به صورت موقت در ۲ پایگاه نظامی در این کشور در جنوب اسپانیا مستقر شوند.

برخی افغان‌ها، یعنی بیشتر غیرنظامیانی که با هیأت‌های آمریکایی یا بین‌المللی در کابل کار کرده‌اند، به صورت موقت در آلبانی، کوزوو و مقدونیه شمالی مستقر خواهند شد تا پروسه صدور ویزای آنها انجام شود. این سه کشور بالکان، اولین کشورهای اروپایی هستند که با آمریکا توافق کرده‌اند به عنوان پایگاه انتقالی پناهجویان فعالیت کنند. قرار است کشورهای کلمبیا و اوگاندا هم چنین نقشی را در آینده داشته باشند.

با این حال، مقصد اصلی پناهجویان، کشورهای دیگر هستند. تا حالا، دولت آمریکا وعده داده است که ۱۰هزار پناهجو را از افغانستان قبول کند. استرالیا همین حالا برنامه‌ای برای قبول ۳هزار پناهجوی افغان دارد. تاجیکستان ماه پیش گفته بود که برای پناه دادن به ۱۰۰ هزار نفر از مردم کشور همسایه‌اش آماده است.  در اروپا، جایی که نگرانی از سیل پناهجویان موج می‌زند، تنها کشورهای اندکی اعلام کرده‌اند که پناهجویان جدید قبول خواهند کرد. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به همکارانش در حزب گفته که این کشور باید ۱۰۰هزار نفر از افراد در معرض خطر در افغانستان را قبول کند، اما در عین حال تاکید کرده است که بیشتر پناهجویان افغان، باید در کشورهای همسایه در همان منطقه مستقر شوند. انگلیس گفته است که در سال‌های پیش‌رو، ۲۰هزار پناهجوی افغان را قبول خواهد کرد و البته تمرکزش بیشتر روی قبول زنان، کودکان و اقلیت‌های مذهبی خواهد بود. کانادا هم وعده داده است همین تعداد پناهجو را قبول کند.

مشکل بزرگ اما در ترکیه است؛ جایی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور آن در روزهای اخیر فعالیت‌هایش را در همین زمینه زیاد کرده و از اروپایی‌ها خواسته به وعده‌هایشان برای کمک به پناهجویان در کشورهای مبدأ و منطقه عمل کنند. ترکیه در حال ساخت دیوار در مرز ایران است.

منبع: همشهری