نخل طلای کن به جعفر پناهی رسید | بررسی فیلم یک تصادف ساده

در شب تاریخی جشنواره کن، نام ایران یک‌بار دیگر درخشید. جعفر پناهی، فیلمساز پرآوازه ایرانی، با فیلم تازه‌اش «فقط یک تصادف بود» توانست نخل طلای این دوره از جشنواره را از آن خود کند. این پیروزی در حالی به دست آمد که رقبای سرسختی مانند یواخیم تریر نروژی و کلبر مندونسا فیلیوی برزیلی نیز در صحنه حضور داشتند. یک تصادف ساده به بررسی پیامدهای غیرمنتظره و زنجیره‌ای می‌پردازد که از یک تصادف جزئی آغاز می‌شود. فیلم با دقتی خاص نشان می‌دهد چگونه یک حادثه کوچک، مسیر زندگی افراد مختلف را به هم گره می‌زند و آن‌ها را در موقعیت‌های بحرانی و پیچیده‌ قرار می‌دهد. فیلم «یک تصادف ساده» با حضور بازیگرانی چون وحید مبصری، حدیث پاک‌‌باطن، مریم افشاری، ابراهیم عزیزی و مجید پناهی ساخته شد و نخل طلای هفتاد و هشتمین جشنواره کن را از آن خود کرد.

این جایزه توسط کیت بلانشت، بازیگر سرشناس استرالیایی، به پناهی اهدا شد. فیلم یک تصادف ساده بدون دریافت مجوز رسمی و به‌صورت مخفیانه در ایران ساخته شده است. فیلم «یک تصادف ساده» بدون دریافت مجوز و به‌صورت مخفیانه در ایران ساخته شده و با نگاهی انتقادی به تحولات اجتماعی معاصر، توجه داوران را جلب کرده است.  این دومین بار در تاریخ سینمای ایران است که یک فیلم ایرانی نخل طلای کن را از آن خود می‌کند. پیش از این، عباس کیارستمی در سال ۱۹۹۷ با فیلم طعم گیلاس موفق به دریافت این جایزه شده بود.

 

اولین حضور  پس از حدود ۱۵ سال ممنوع الخروجی

این اولین حضور آقای پناهی بر فرش قرمز جشنواره‌های فیلم خارجی پس از حدود ۱۵ سال است. به‌دلیل حمایت از اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری آن سال که به جنبش سبز معروف شد، آقای پناهی مدتی به زندان رفت و حدود ۱۵ سال ممنوع‌الخروج بود.

بررسی فیلم  «فقط یک تصادف بود»

 

فیلم یک تصادف ساده ، جدیدترین اثر جعفر پناهی است که با ساختاری تعلیق‌آمیز، به چرخه‌ی خشونت، شک و عدالت در ایران امروز می‌پردازد. فیلم یک تصادف ساده به نویسندگی و کارگردانی جعفر پناهی، فیلم اجتماعی است که محصول مشترک ایران، فرانسه و لوکزامبورگ به‌شمار می‌رود. جعفر پناهی که بار دیگر بدون دریافت مجوز رسمی از نهادهای دولتی ایران، فیلمش را ساخته، در این اثر نیز به نگاه انتقادی همیشگی خود وفادار مانده است. این فیلم برای نخستین‌بار در ۲۰ مه ۲۰۲۵ (۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) در بخش رقابتی اصلی جشنواره کن به نمایش درآمد و قرار است در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۵ (۱۹ شهریور ۱۴۰۴) توسط کمپانی ممنتو در فرانسه اکران عمومی شود.

داستان فیلم «فقط یک تصادف بود»

 

داستان فیلم جدید جعفر پناهی شب‌هنگام آغاز می‌شود، زمانی که «اقبال» همراه با همسر باردارش در حال رانندگی است. برخورد اتفاقی خودرو با یک سگ، باعث از کار افتادن ماشین و توقف آن‌ها در نزدیکی یک تعمیرگاه می‌شود. صاحب گاراژ، «وحید»، با دیدن چهره اقبال، به یاد شکنجه‌گری می‌افتد که در زندان زندگی‌اش را ویران کرده بود.

وحید با تردید و خشم، مرد را تعقیب کرده و نهایتاً او را می‌رباید. در حالی که تصمیم دارد وی را زنده‌به‌گور کند، با تردیدهایی درباره هویت واقعی او روبه‌رو می‌شود. پس از نمایش فیلم در جشنواره کن، شرکت Mubi نیز حقوق پخش آن را در کشورهای آمریکای لاتین، بریتانیا، ایرلند، آلمان، اتریش، ترکیه و هند خریداری کرده است. در همین حال، شرکت امریکایی Neon امتیاز پخش فیلم در آمریکای شمالی را به دست آورده تا تماشاگران بیشتری در نقاط مختلف جهان با این تریلر اجتماعی و تأثیرگذار آشنا شوند.

نظر منتقدین درباره «فقط یک تصادف بود»

فیلم «یک تصادف ساده»‌ (Un simple accident) به کارگردانی «جعفر پناهی» پس از آنکه در مراسم افتتاحیه ۸ تا ۱۰ دقیقه به صورت ایستاده تشویق شد، نقدهای عموماً مثبتی دریافت کرد. این فیلم در جدول امتیازات منتقدین بین‌المللی که «اسکرین» منتشر کرده با میانگین ۳.۱ ستاره تا پایان روز هشتم جشنواره به همراه «دو دادستان» (Two Prosecutors) صدرنشین است.

ویندی آید – اسکرین دیلی

پناهی همه این صداهای متضاد و زخم‌خورده را در دل یک ون سفید جای می‌دهد؛ فضایی تنگ و خفه‌کننده، درست مثل قاب فیلم که به‌سختی می‌تواند بار اندوه و خشم تلنبارشده قربانیان را تاب بیاورد. آن‌ها با عقایدی گاه در تضاد کامل، ناچارند در این محیط بسته، زخم‌هایشان را در برابر هم افشا کنند.

استیو پوند – رپ

در مورد احتمال حضور پناهی در مراسم اهدای جوایز کن شنبه شب، نمی‌توان روی این احتمال شک کرد. تصویر کارگردانی که پس از سال‌ها ممنوعیت بالاخره روی صحنه می‌ایستد، بسیار وسوسه‌انگیز است و فیلم نیز به قدری قوی و تاثیرگذار است که نمی‌توان از کنار آن به راحتی گذشت.

رافا سالز رز – پلی‌لیست

یکی از بزرگ‌ترین جلوه‌های زیبایی فیلم یک تصادف ساده و آثار پناهی این است که فیلم در برابر گذر زمان سر خم نمی‌کند، بلکه هر چه می‌گذرد صدایش بلندتر، خشمگین‌تر و شفاف‌تر می‌شود، چرا که در دنیای او انتقام وقتی معنا دارد که سر بریده به زمین نیفتد، بلکه مثل هیولای چندسر دوباره رشد کند و باقی بماند.

منتقد «گاردین» به فیلم امتیاز چهار ستاره داده و می‌نویسد: «فیلم جدی-طنز دیگری است از یکی از متمایزترین و باشهامت‌ترین شخصیت‌های دنیای سینما.»

«نکست بست پیکچر» می‌نویسد: «پناهی به واسطه این ممارست اخلاقی، چرخه بدبینانه خشونتی را عیان می‌کند که همچنان ایران و مردمش را تحلیل می‌برد در حالی که از سوی دیگر به شکلی که جایی جز فرم هنری سینما امکان ندارد به خود روزنه‌ای برای بیان خشم و غضب می‌دهد.» «ورلد آو ریل» می‌نویسد ستایش منتقدین از این فیلم «اجتناب‌ناپذیر» و قابل‌پیش‌بینی بوده است:‌ «نه تنها به خاطر شایستگی هنری بلکه به سبب شرایط سیاسی و شخصی تولید آن.» در بخش دیگری از یادداشت این نشریه آمده است: «شاید رادیکال‌ترین اثر فیلم این باشد: نه فریاد برآوردن به خاطر مجازات، بلکه اصرار روی پذیرفته شدن رنج.»

«ددلاین» می‌نویسد: ««یک تصادف ساده» بیانیه‌ای تأثیرگذار درباره بشریت است و حکم این هشدار را دارد که بهتر است مراقب پشت سرتان باشید. هرجایی ممکن است پیش آید.»

«ایندی‌وایر» به فیلم امتیاز چهار ستاره می‌دهد و می‌نویسد:‌ «سادگی روایت شاید از قابل‌باور بودنش بکاهد، اما این بهای ناچیزی است که باید برای پرسش‌های بی‌پاسخ مطرح شده در لایه‌های فیلم پناهی پرداخت، فیلمی که داستانی اخلاقی سرگشتگی درونی را به گونه‌ای مؤثر به اثری غنی‌تر

برندگان ایرانی نخل طلای کن

هیات داوران بخش مسابقه اصلی جشنواره فیلم کن به ریاست ژولیت بینوش در نهایت فیلم «یک تصادف ساده» ساخته جعفر پناهی را شایسته دریافت نخل طلای بهترین فیلم دانست. این دومین نخل طلای سینمای ایران پس از فیلم «طعم گیلاس» ساخته عباس کیارستمی است.

بهترین بازیگر زن

نادیا ملیتی، دختر آخر

بهترین کارگردانی

کلبِر مندونسا فیلیو، عامل مخفی

جایزه هیأت داوران – مشترک

سیرات، به کارگردانی الیور لَکس
صدای سقوط، به کارگردانی ماشا شیلینسکی

بهترین فیلمنامه

ژان-پیر و لوک داردن، مادران جوان

بهترین بازیگر مرد

واگنر مورا، عامل مخفی

جایزه ویژه

رستاخیز، به کارگردانی بی گان

دوربین طلایی (بهترین فیلم اول جشنواره)

کیک رئیس‌جمهور، به کارگردانی حسن هادی از عراق

تقدیر ویژه دوربین طلایی

سایه پدرم، به کارگردانی آکینولا دیویس جونیور

نخل طلای فیلم کوتاه

خوشحالم که حالا مرده‌ای، به کارگردانی توفیق برهوم

تقدیر ویژه فیلم کوتاه

علی به کارگردانی عدنان الراجیو

۱. برندگان اصلی

• نخل طلا: «فقط یک تصادف بود» – جعفر پناهی (ایران)

• جایزه بزرگ: «ارزش احساسی» – یواخیم تریر (نروژ)

• بهترین کارگردانی: «مامور مخفی» – کلبر مندونسا فیلیو (برزیل)

۲. ویژگی‌های فیلم پناهی

• ترکیب هنرمندانه فرم و محتوا

• روایتی چندلایه از مفهوم تصادف و سرنوشت

• تأثیرگذاری عمیق بر مخاطبان و داوران

۳. سایر برندگان شاخص

• جایزه هیئت داوران مشترکا به «سیرات» و «صدای افتادن»

• تحسین گسترده فیلم نروژی «ارزش احساسی»

• قدردانی از سینمای سیاسی برزیل با اهدای جایزه کارگردانی

۴. تأثیر این رویداد

• تقویت جایگاه سینمای ایران در عرصه جهانی

• معرفی جعفر پناهی به عنوان یکی از بزرگان سینمای معاصر

• توجه به سینمای مستقل و نویسنده‌محور

منبع: آسیا نیوز