ناوگان جدید اتوبوس و چالش استفاده از حمل و نقل عمومی شهر رشت

هاتف فرحناک * – با بررسی ساختار زندگی مدرن میتوان به وضوح شاهد این امر بود که افراد جامعه حتی در کشورهای توسعه یافته که زیرساخت های مورد نیاز در حوزه حمل و نقل و ترافیک مهیا است به دلایلی از قبیل ایجاد ترافیک و مدیریت زمان،آلودگی صوتی و تهدیدات محیط زیستی در بکارگیری از خودروی شخصی تمایل نشان نمیدهند. این در حالیست که تعلق خاطر به تجمل گرایی رفاه و هیجان سرعت در بین نسل های جدید تب علاقه به تملک خودروی شخصی را روزافزون می کند لیکن نکته قابل توجه کاربری و نوع استفاده از تکنولوژی در زندگی روزمره علی الخصوص در ابعاد اجتماعی آن است.

این نوع از تغییر دیدگاه در زیست اجتماعی که مؤلفه هایی همچون مصلحت عمومی در آن اولویت دارد نسبت به زندگی فردی که وابسته به تعلقات مفرد و شخصی فرد میباشد اساس و ملاک برنامه ریزی شهری را دگرگون ساخته و تغییرات عمده ای در اولویت بندی مدیران شهری ایجاد کرده است.

در حالی که شهر رشت مدتهاست درگیر ترافیک متراکم معبرهای شهری است،  مدیران شهری رشت در ادامه روند مدیران سابق این بار برای ایده ال گرایی و با عزم نوسازی وافزایش ناوگان حمل و نقل  عمومی گرد هم آمدند تا شاید برای این معضل چاره ای رو به برون رفت از وضع نامطلوب ترافیکی کلانشهر  رشت بیابند .

همچنین بهبود وضعیت محیط زیست را از اولویت های کاری خود برگزیده اند، برای پیشبرد برنامه های خود در زمینه کاهش آلودگی هوا و رسیدن به ایده ال شهر گزینه های مشخصی روی میز گماردند که به باور کارشناسان تقویت کیفی و کمی ناوگان حمل و نقل عمومی یکی از مهمترین آنهاست. در حال حاضر ۳۰ اتوبوس شهری در شهر رشت به‌منظور حمل و نقل عمومی درشهر تردد می‌کنند که  این تعداد اتوبوس در مقایسه با جمعیت ۷۰۰ هزار نفری شهر رشت به‌هیچ عنوان پاسخگوی این حجو از تقاضا نیست. در پی اجرای این موضوع تفاهم‌نامه ۵۵ اتوبوس ۱۲ متری و ۵ اتوبوس ۱۸ متری به‌منظور نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهر رشت منعقد شده که بزودی به ناوگان اضافه خواهد شد و مجموع ناوگان اتوبوس شهری شهر رشت به ۱۵۰ دستگاه می‌رسد.

سهم حمل و نقل عمومی در مسافرت‌های درون شهری بر اساس طرح جامع ترافیکی شهر رشت برای تاکسی ها۴۱ درصد و برای می نی بوس ها ۱۳ درصد  و اتوبوس ها ۸ درصد است اما این نسبت برای حمل و نقل با خودروی شخصی در بین شهروندان رشتی ۲۹درصد می باشد.

از این رو تنظیم جریان تردد خودروها در شهر رشت ،اعمال محدودیت های رفت وآمد وسایط نقلیه شخصی به مراکز شهر و یا معابر پر رفت وآمد است. که با اجرای چنین طرح هایی ، عملا باعث کاهش مصرف سوخت ، درآمدزایی ، افزایش بهره وری عمومی ، بهبود شرایط زیست محیطی می شود.  بزودی در رشت طرح زوج و فرد در برخی از خیابان‌های شهر رشت اعمال شود

نگاه کلی به وضعیت ناوگان حمل و نقل عمومی در معابر استاندارد شهری

در طراحی قوسهای تند، تقاطعها، تبادلهاو خطهای ویژه ی اتوبوس طراح باید مطمئن شود که وسایل نقلیه مورد نظر می توانند گردشها و حرکتهای مجاز را به نحو صحیح انجام دهند. در خیابانهای محلی مسکونی که ایستگاه اتوبوس وجود ندارد و رفت و آمدها عموما پیاده، با دوچرخه، و یا وسایل نقلیه سبک انجام می شود، طراح می تواند سواری را به عنوان وسیله نقلیه تیپ طراحی انتخاب کند. اما باید مطمئن شود که اگر به مناسبتی اتوبوس و کامیون وارد این خیابانها شدند(مراسم خاص، جمع آوری زباله،آتش نشانی) حرکت آنهاممکن باشد، یعنی دست کم بتوانند با اشغال خط مجاور، گردش مورد نظر را انجام دهند یا مسیرهای جایگزین برای تردد آنها وجود دارد

نقطه چینها مسیر پیش آمدگی جلو را در سمت چپ و مسیر چرخ عقب را در سمت راست نشان می دهد.

اهمیت حمل ونقل عمومی در یک سیستم شهری جابجایی آسان ، ایمن ، راحت و اقتصادی حرف اول را می زند و با رشد اقتصادی شهرها نیاز به جابجایی انسان و کالا افزون تر می شود. تا دهه ۷۰ میلادی حمل ونقل عمومی نیاز جوامع کوچک را برطرف می کرد. اما امروزه برای برطرف کردن مشکلات محیط زیست و ازدحام ترافیک باز هم یکی از بهترین گزینه ها می باشد. ازدحام ماشین ها باعث آلودگی محیط زیست و ناراحتی ساکنان شهر گردیده است. ازدحام وسایل نقلیه باعث بروز عارضه های زیادی می گردد. مردم بایستی با وجود ایجاد زیر ساخت مناسب در شهر رشت به سمت استفاده از حمل ونقل عمومی تشویق شوند تا از فواید زیست محیطی و اجتماعی آن بهره مند و نیز از هدر رفتن سرمایه های ملی جلوگیری به عمل آید. این فواید در کارا بودن حمل ونقل، حمایت از محیط زیست، ایمنی بهبود حرکت و رفع نیازمندی افراد فقیر و کم درآمد  می باشد.

کارشناس ارشد شهرسازی دانشگاه تهران