نامزد‌های حزب گریز/ از سابقه تحزب کاندیداهای ۱۴۰۰ چه میدانیم؟

حرف تازه – شاید عجیب باشد در کشور‌هایی که چند حزب رسمی دارند همه مقامات عضو احزاب هستند، اما در ایران که تعداد احزاب از ۲۰۰ حزب هم بیشتر است، اکثریت نامزد‌های انتخابات و مقامات عالی‌رتبه همواره اعلام می‌کنند که عضو هیچ حزبی نیستند، این موضوع در آستانه برگزاری انتخابات تشدید شده و داوطلبانی که برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده‌اند اغلب می‌گویند با گرایش مستقل وارد انتخابات شده‌اند. این در حالی است که حامیان این نامزدها، سابقه و گرایش حزبی آنها را نمایان می‌کند. در گزارش نامزد‌های حزب گریز  پایگاه رویداد ۲۴ به بررسی سابقه عضویت برخی از نامزد‌های برجسته انتخابات در احزاب می‌پردازیم.

ابراهیم رئیسی و روحانیت مبارز

حسن روحانی، اکبر هاشمی رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی عضو اثرگذار تشکل‌های روحانی جامعه روحانیت و مجمع روحانیون بودند، ابراهیم رئیسی هم البته عضو جامعه روحانیت مبارز است، اما گویا چند سالی است که در جلسات این تشکل شرکت نمی‌کند. ظاهرا از زمانی که مسئولیت تولیت آستان قدس به رئیسی سپرده شده، او در جلسات جامعه روحانیت مبارز شرکت نمی‌کند.

ابراهیم رئیسی نامزد مورد اجماع جریان‌های اصولگرا به شمار رفته و در فهرستی که احزاب اصولگرا منتشر کردند، همواره ابراهیم رئیسی در مرتبه نخست قرار داد و بسیاری از اصولگرایان اعلام کردند که در صورت کاندیداتوری رئیسی در انتخابات ثبت‌نام نمی کنند یا به سود او کناره گیری می‌کنند. البته هنوز چنین اتفاقی نیفتاده و فعلا کسی انصراف نداده است. خود رئیسی آنقدر به رای‌آوری‌اش اطمینان داشته که گفته نمی‌خواهد کسی به نفعش انصراف دهد.

سابقه حزبی محمود احمدی نژاد 

محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور سابق ایران، پیش از اینکه ردای ریاست جمهوری را بپوشد عضو شورای مرکزی جامعه اسلامی مهندسین (حزبی به دبیرکلی محمدرضا باهنر) و جمعیت ایثارگران بود و تعداد زیادی از نیرو‌های این احزاب را در کابینه به کار گرفت، اما بعدا از این احزاب جدا شد و با گروه دیگری که در ادبیات سیاسی ایران به عنوان بهاری‌ها شناخته می‌شوند، همراه و همسو شد. با این حال گروه بهار هرگز تبدیل به یک حزب رسمی نشده است.

علی لاریجانی مستقل آمده؟

علی لاریجانی عضو احزاب نیست. حتی نزدیکان او با وجود نفوذ زیاد و شایعاتی مبنی بر تاسیس حزب با محوریت فراکسیون رهروان ولایت، از این کار اجتناب کردند و تاسیس این حزب به سرانجام نرسید. وی در آخرین روز از مهلت ثبت نام به وزارت کشور رفت و برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد. مخالفانش او را دولت سوم روحانی می‌دانند.

سعید جلیلی دور از احزاب

سعید جلیلی عضو هیچ حزب اصولگرایی نیست. در انتخابات سال ۹۲ جبهه پایداری از او حمایت کرد، اما جلیلی بعدا حاضر به حمایت از فهرست این حزب در انتخابات مجلس و … نشد. جلیلی خود را بیشتر رهبر سیاسی این حزب می‌بیند تا یک عضو عادی. با این حال از وی به عنوان ضربه‌گیر و نامزد پوششی ابراهیم رئیسی در این رقابت‌ها یاد می‌شود.

اسحاق جهانگیری و کارگزاران سازندگی

اسحاق جهانگیری به عنوان گزینه اول اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد. جهانگیری در سخنرانی خود پس از ثبت‌نام در انتخابات اعلام کرد: «امیدوار بودم نیازی به حضور نشود اما باتوجه به نیامدن دکتر ظریف و کسانی که می‌توانستند این مسئولیت را بپذیرند و اینکه رهبران جبهه اصلاحات تشخیص دادند به صحنه بیایم به‌رغم میل از قبول مسئولیت شانه خالی نمی‌کنم.»

وی سالهاست عضو شورای مرکزی کارگزاران سازندگی است، اما ظاهرا در سال‌های اخیر، به خاطر مشغله، در جلسات این حزب شرکت نکرده است. با این حال جهانگیری یکی از حزبی‌ترین نامزد‌های این دوره از انتخابات است.

مصطفی تاجزاده وفادار به فعالیت حزبی

مصطفی تاجزاده عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت و سازمان مجاهدین انقلاب است و در اوایل تاسیس حزب اتحاد و توسعه ملی هم ارتباط خوبی با این احزاب داشت. تاجزاده اعتقاد زیادی به توسعه سیاسی از طریق احزاب دارد و عضویت در احزاب هم جز لاینفک فعالیت سیاسی وی بوده است.

ثبت نام وی در انتخابات ریاست جمهوری با اما و اگرهایی همراه بود و گفته می‌شود در فهرست نهایی نامزدهایی که نامشان برای بررسی صلاحیت به شورای نگهبان ارسال شده، اثری از تاجزاده نیست.

پزشکیان ، اصلاح طلبِ مستقل

مسعود پزشکیان از جمله نامزدهای فهرست اصلاح طلبان برای شرکت در انتخابات بود که ثبت نام کرد. وی با اینکه یک اصلاح طلب به شمار می‌رود اما با هیچ کدام از احزاب اصلاح طلب رابطه نزدیکی نداشته است. تنها نهاد مدنی که پزشکیان ریاست آن را بر عهده داشت، فراکسیون نمایندگان آذری بود که البته با انتقاد تند برخی چهره‌های اصلاح طلب مواجه شده بود.

فریدون عباسی و یکتا

فریدون عباسی نماینده مجلس و رئیس سابق سازمان انرژی اتمی است که برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده است. وی عضو هیات موسس تشکیلاتی به نام یکتا بود. تشکیلاتی که توسط چند نفر از مدیران و وزیران ارشد دولت احمدی نژاد تاسیس شد و البته فقط تاسیس شد و بعد از آن به خاطر اختلافات درونی همان افراد، فعالیت آن ادامه نیافت. فریدون عباسی در چند سال گذشته در جلسات دولت در سایه جلیلی شرکت مستمر داشت.

سعید محمد بدون حزب

سعید محمد رئیس سابق قرارگاه خاتم از جمله فرماندهان سپاه است که وارد انتخابات شده است. وی از نظر قانونی اجازه عضویت در هیچ حزبی را نداشته است. گرچه احزابی مثل جمعیت ایثارگران و جمعیت رهپویان از سرهنگ‌ها و سرداران مستعفی سپاه پاسداران تشکیل شده‌اند و ممکن است سعید محمد هم به سمت این احزاب متمایل شود. هنوز در اینکه سعید محمد در ادامه رقابت‌ها به نفع ابراهیم رئیسی کناره‌گیری می‌کند یا خود را از اصولگرایان جدا کرده و تن به اجماع با آنها ندهد و اینکه قصد دارد تا پایان رقابت ها در صحنه باقی بماند، مشخص نیست.

علیرضا زاکانی و جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی

علیرضا زاکانی نماینده سابق مجلس و رئیس مرکز پژوهش های مجلس است که در آخرین روز از مهلت ثبت نام نامزدهای انتخابات، راهی وزارت کشور شد. وی چند سال پیش دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی بود. اعضای هیات موسس این جمعیت نیز جالب توجه است. علیرضا زاکانی، زهره الهیان، محمد دهقان، پرویز سروری، مهدی طائب، حمیدرضا رستمی، مالک شریعتی و فریدالدین حداد عادل اعضای موسس این جمعیت را تشکیل می دهند.

در روز‌های گذشته انتقاداتی به زاکانی مطرح شده بود که افراد موثر آن حزب سیاسی را به صورت ویژه به استخدام مرکز پژوهش‌های مجلس درآورده است. حمیدرضا بیگی و امیرمسعود حبیبیان مهمترین چهره‌هایی بودند که از شورای مرکزی رهپویان به مرکز پژوهش‌های مجلس رفته‌اند.

زاکانی به صراحت عنوان اصولگرا را یدک می‌کشد و در طیف اصولگرایان از وی به عنوان «نامزد پوششی و ضربه‌گیر ابراهیم رئیسی» و البته «حمله کننده به علی لاریجانی» یاد می‌شود که انتظار می‌رود پیش از برگزاری انتخابات نیز به سود رئیسی از گردونه رقابت‌ها کناره‌گیری کند.

عزت الله ضرغامی مستقل و غیرقابل پیش بینی

ضرغامی رئیس پیشین صدا و سیما از جمله افرادی بود که برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد. وی علاقه زیادی دارد که رهبری یک جریان سیاسی را به عهده بگیرد، ضرغامی در موقعیتی است که اگر رئیس جمهور شود، پیش‌بینی اعضای کابینه‌اش کمی دشوار است. ضرغامی، مثل غرضی، از طرف هیچکدام از گروه‌های سیاسی و محافل اصولگرایی حمایت نمی‌شود؛ هرچند روز ثبت نام او جمعی در مقابل وزارت کشور در دفاع از او شعار دادند.

از ضرغامی به عنوان کاندیدایی یاد می‌شود که به نفع ابراهیم رئیسی کناره‌گیری نخواهد کرد. رسانه‌ها در بررسی نامزدهای پوششی و افرادی که در نهایت به نفع نامزد اصلی اصولگرایان کناره‌گیری خواهد کرد، هرگاه به نام عزت الله ضرغامی رسیدند عنوان کردند که او قرار نیست به نفع رئیسی کناره گیری کند و تا پایان در رقابت های انتخاباتی باقی خواهد ماند.

نامزدهای جبهه اصلاح طلبان

محمود صادقی، مصطفی کواکبیان و زهرا شجاع سه نامزد از جمع ۹ نفره نامزد‌های جبهه اصلاح طلبان، از جمله چهره‌های حزبی انتخابات ریاست جمهوری پیش رو محسوب می‌شوند. هر کدام از این افراد دبیرکل یک حزب اصلاح طلب هستند. زهرا شجاعی دبیرکل جمعیت زنان است، کواکبیان حزب مردمسالاری و محمود صادقی هم دبیرکلی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها را بر عهده دارند.