معرفی کتاب روزی روزگاری فوتبال | جامعه شناسی از نگاه فوتبال

بعد از کتاب‌های پیراهن‌های همیشه و نیمکت داغ به سومین کتاب این مجموعه رسیدیم که البته در قالب مجموعه منتشر نشدند ولی می‌توانیم به چشم یک مجموعه به آن‌ها نگاه کنیم. چراکه پیراهن‌های همیشه و نیمکت داغ را برای بهتر متوجه شدن کتابی که امروز قصد داریم به شما معرفی کنیم، باید مطالعه می‌کردید.

امروز به سراغ کتاب «روزی روزگاری فوتبال» خواهیم رفت که می‌تواند یکی از غول‌های مرحله آخر برای فوتبال دوستان به‌شمار رود. روزی روزگاری فوتبال را می‌توانیم کامل‌ترین و بهترین مرجع فوتبال بدانیم که یک خوره فوتبال می‌تواند در آن غرق شود و هرآنچه از فوتبال نیاز دارد را به‌دست آورد. روزی روزگاری فوتبال یکی از بهترین هدیه‌هایی است که دکتر صدر به ما داده و بدون شک یکی از مهم‌ترین میراث او تلقی می‌شود.

کتاب با این کلمات آغاز می‌شود: «برای همه‌ی بچه‌های ایران که در کوچه‌های تنگ و زمین‌های خاکی دنبال توپ گرد دویدند و می‌دوند. و برای برادرم امیرحسین که عاشقانه فوتبال را دوست داشت و دارد».

همین کلمات آغازین نشان می‌دهند با چه کتابی و با چه ادبیاتی طرف هستیم. دکتر صدر در یک مقدمه هفت پرده‌ای چنان داستان عمیق و زیبایی را از خودش به‌تصویر می‌کشد که دوست داریم تنها همان مقدمه کتاب را بارها و بارها مطالعه کنیم. داستان پسرکی که به واسطه سینما عاشق فوتبال می‌شود و همین عشق دکتر حمیدرضا صدر را به جامعه فوتبال هدیه می‌دهد. پسرک حاضر در داستان مقدمه کتاب یک داستان شخصی و واقعی از کودکی دکتر صدر است که مخاطب خود را به زیباترین شکل ممکن آماده ادامه کتاب می‌کند‌.

در کتاب پیراهن‌های همیشه با فوتبالیست‌های برتر تاریخ سروکار داشتیم و در کتاب نیمکت داغ با سرمربی‌های برتر و تأثیرگذار در تاریخ این ورزش محبوب روبه‌رو شدیم و حالا در روزی روزگاری فوتبال با خود فوتبال و تاثیرات بسیار زیادش در زمینه‌های مختلف سروکار خواهیم داشت. از تاثیرات اجتماعی و سیاسی گرفته تا تاثیرات فوتبال روی جنگ‌های داخلی و بین‌المللی.

مانند کتاب‌های قبلی که در هر فصل به یک بازیکن یا سرمربی اختصاص داشت در این کتاب هر فصل به یک کشور اختصاص دارد. برای مثال در فصل نخست با خود کشور ایران طرف خواهیم بود و اتفاقات مهم تاریخ فوتبال ایران را با ادبیات دکتر صدر مرور خواهیم کرد. از تشکیل تیم دوچرخه‌سواران و تغییر نام آن‌ها به تاج و بعدا به استقلال گرفته تا اتفاقات مهم در بازی‌های ملی که تاثیرات اجتماعی مهمی را از خودشان به‌جای گذاشتند. از تاثیرات فوتبال بر جنگ ایران و عراق و تاثیرات سیاسی روی روند فوتبال ملی خواهیم شنید. خلاصه اینکه در این کتاب تاثیرات فوتبال روی بخش‌بخش جامعه را مرور خواهیم کرد.

در فصل بعدی به سراغ بریتانیا و در محوریت آن به سراغ انگلستان می‌رویم تا ببینیم کشوری که ادعا می‌کند خالق فوتبال است چه سرنوشتی در تاریخ این ورزش داشته است. از مشکلات آن‌ها با فیفا گرفته که جام جهانی را مسابقاتی مهم نمی‌دانستند و در آن شرکت نمی‌کردند تا قهرمان شدن در جام جهانی ۱۹۶۶ در کشور خودشان که خیلی‌ها عقیده دارند جام به آن‌ها اهدا شد و انگلیسی‌ها جام را برنده نشدند. همچنین به تاثیرات اجتماعی ایرلند و ولز روی فوتبال انگلستان هم پرداخته خواهد شد و درنهایت دکتر صدر در این فصل نگاهی دارد به شروع کار لیگ برتر در سال ۱۹۹۲ و سرمایه‌گذاری عجیب و غریبی که نتیجه آن را امروز می‌توانیم ببینیم. اتفاقی که تمام فوتبال جهان را تحت تاثیر قرار داد و امروزه به‌عنوان مهم‌ترین لیگ فوتبال جهان شناخته می‌شود و بیشتر پول حاضر در این ورزش در این لیگ خرج می‌شود.

همین توضیحات به خوبی نشان می‌دهند در این کتاب قرار است چه مسیری را دنبال کنیم. در هر فصل سراغ یک کشور خواهیم رفت و اتفاقات مهم و تأثیرگذار فوتبالی این کشور را در قالب تاثیرات اجتماعی و سیاسی و حتی اقتصادی دنبال خواهیم کرد. در ادامه کتاب به سراغ کشورهای مهم دیگری مانند آلمان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و کشورهای بلوک شرق اروپا خواهیم رفت. کشورهایی که بیشتر آن‌ها زمان زیادی را در جنگ بودند و این موضوع تاثیرات بسیار زیادی روی فوتبال این کشورها داشت و موضوع زشتی مانند جنگ متاسفانه نقش پررنگی در این کتاب دارد.

بسیاری از مردم کشورهایی که به‌تازگی از جنگ خلاص شده بودند به فوتبال پناه آوردند و با فوتبال تلاش می‌کردند کمی از داغ‌های جنگ را فراموش کنند. موضوعی که کمابیش در فصل‌های مختلف کتاب با آن روبه‌رو خواهیم شد. تا جایی که یکی از فصل‌های کوتاه کتاب با عنوان «پس از جنگ» در میانه‌های کتاب حضور دارد تا این موضوع سیاه را بیشتر به مخاطب نشان دهد. پس از این فصل کوتاه از اروپا خارج می‌شویم و به کشورهایی سفر می‌کنیم که فوتبالشان در کشور خودمان هم طرفدار بسیار زیادی دارند؛ از برزیل و آرژانتین گرفته تا کلمبیا که در تمام این کشورها مردم دیوانه‌وار فوتبال را دوست دارند و عاشق آن هستند. از جادوی پله و عاشق کردن هزاران نفر به‌دست او گرفته تا جنگ داخلی آرژانتین و میزبانی از جام جهانی با طعم خون و خون‌ریزی‌.

در فصل پایانی دکتر صدر به موضوع مهمی می‌پردازد؛ فوتبال بانوان. در زمان تالیف این کتاب مانند امروز فوتبال بانوان خیلی موردتوجه قرار نگرفته بود ولی همین امروز هم آن‌چنان که باید و شاید مورد توجه اهالی فوتبال نیست. موضوعی که برای خیلی‌ها مهم بوده و بسیاری از خانم‌ها در سراسر جهان به‌خاطر فوتبال توانستند زندگی را ادامه دهند و از مشکلات بسیاری فرار کنند. بااین‌حال کتاب روزی روزگاری فوتبال با این فصل به پایان خودش می‌رسد.

در انتها باید به دو نکته مهم اشاره کنیم. موضوع اول این است که لطفا قبل از مطالعه این کتاب، کتاب‌های پیراهن‌های همیشه و نیمکت داغ را مطالعه کنید تا عمق و لذت کتاب روزی روزگاری فوتبال برای شما چند برابر شود. موضوع دوم این است که لطفا کتاب را بریده بریده مطالعه نکنید. برای مثال اگر به ایتالیا و فوتبالش علاقه دارید درابتدا سراغ بخش ایتالیا نروید و سعی کنید فصل‌های مختلف کتاب را به ترتیب مطالعه کنید و درانتهای کتاب متوجه خواهید شد که این موضوع تاچه‌اندازه به لذت بردن بیشتر از کتاب کمک می‌کند؛ چراکه برخی از داستان‌های کتاب پیوسته هستند و به داستان‌های فصل‌های قبلی خود مربوط می‌شوند و باید از آن‌ها اطلاع داشته باشید. همچنین علاوه‌بر این دو موضوع خواهش می‌کنیم که مقدمه کتاب را به‌طور کامل مطالعه کنید چراکه احتمالا می‌تواند یکی از لذت‌بخش‌ترین و زیباترین قسمت‌های کتاب تلقی شود.