مایه کوبی آبله در ایران و جریمه ای که امیرکبیر وضع کرد
در شرایط بروز مواردی از آبله میمونی در دنیا و برخی ابراز نگرانیها در این مورد، اعلام شد که واکسیناسیون آبله میتواند تا ۸۵ درصد در مقابل ابتلا به این بیماری محافظت ایجاد کند؛ واکسنی که چند دهه است بواسطه ریشه کنی آبله در دنیا، متوقف شده است؛ حال سوال آن است که کدام گروههای سنی در ایران علیه آبله ایمن شدهاند، آیا در صورت نیاز، این واکسن در دسترس خواهد بود و …
به گزارش حرف تازه ، سوالات درباره این بیماری بازپدید به همینجا ختم نمیشود؛ برخی سوالات پیرامون این بیماری و واکسیناسیون آن عبارتند از؛ اگر واکسیناسیون آبله در ایران متوقف شده، پس جای واکسن روی بازوی متولدین سالهای متاخر مربوط به چه واکسنی است؟ آیا ابتلا به آبله مرغان هم سبب در امان ماندن از آبله میمونی خواهد شد؟ و…
هرچند متخصصان فعلا معتقدند که با توجه به موارد محدود بروز آبله میمونی در دنیا، به نظر نمیرسد موضوع چندان مهمی باشد و هنوز هم به مرحله اعلام پاندمی نرسیده است، اما با این حال انتشار اخبار و عکسهای مرتبط با آن، نگرانیهایی را در سطح عموم به دنبال داشته است و پرسشهایی را پیرامون آن ایجاد کرده است.
به همین بهانه، تاریخچه کشف و ساخت واکسن آبله در دنیا، آبلهکوبی در ایران و برخی سوالات پیرامون آبله میمونی را به تفصیل با دکتر سید محسن زهرایی – رئیس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت به گفتوگو نشستیم که در پی میخوانید:

آبله؛ مهلکترین و طولانیترین عفونت در دنیا
دکتر سید محسن زهرایی در گفتوگوی تفصیلی با ایسنا، با اشاره به اینکه بیماری «آبله» مرگآورترین بیماری شناخته شده بین بیماریهای عفونی بوده است، گفت: این بیماری سابقه طولانی داشته است، به شکلی که بیش از چندهزار سال بشر با این بیماری درگیر بوده است تا حدی که اپیدمیهای بسیار مرگ آور در کشورهای مختلف دنیا ایجاد میکرده است. اولین بار محمدبن زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی، بیماری آبله را با سرخک افتراق داد و این یکی از افتخارات کشور ما است که از دانشمندی ایرانی در منابع علمی معتبر نام برده میشود.
او با بیان اینکه بیماری آبله برای مردم ترسناک بوده است، ادامه داد: این بیماری در فرمهای مختلفی ظاهر میشده که برخی از مدلهای آن به طور معمول تا ۳۰ درصد سبب تلفات میشده است و در برخی فرمهای دیگر وخیم نیز نزدیک ۹۷ درصد با مرگ همراه بوده است. همین سبب میشده تا آبله، بیماری ترسناکی باشد که مرگ و میر زیاد ایجاد میکرده و سرایت پذیری بالایی داشته است.
واریولاسیون، واکسن و تلاش برای بقا
زهرایی با تاکید بر اینکه داروی ویژهای برای درمان آبله وجود نداشته است، تصریح کرد: کشورها بر حسب علم و دانش خود تلاشهای زیادی برای مقابله با بیماری داشتند. یکی از روشهای مقابله با بیماری نیز تلاش برای انجام واکسیناسیون بوده است که بتوانند مردم را از بیماری آبله حفاظت کنند. به دنبال این موضوع روشی سالها در کشورهای دنیا استفاده میشد که روش صحیحی هم نبوده است ولی به نظر میرسید شاید تنها راهشان همین بوده است که اصطلاحا به آن واریولاسیون میگفتند.
او درباره انجام واریولاسیون، توضیح داد: واریولاسیون به این شکل بوده است که افراد سالم را با تعدادی از مبتلایان به آبلهای که درهفته سوم یا چهارم بیماری کم کم زخمهایشان خوب شده بود و روبه بهبودی بودند، مواجهه میدادند؛ زیرا فکر میکردند بیماری ضعیف شده است. آنها نمیدانستند که با بیماری ویروسی مواجه هستند بلکه تنها محاسبه میکردند که چون بیماران در روزهای انتهایی بیماری هستند پس حتما میزان بیماری در بدنشان کاهش یافته پس او را با انسان سالم مواجه میکردند.
وی افزود: کار دیگرشان هم این بود که از کَبَرههای زخمهای مبتلایانِ رو به بهبودی بر میداشتند، آن را میکوبیدند و خشک میکردند سپس با آب قاطی میکردند و به افراد تزریق میکردند تا فرد را ایمن کنند، ولی این روش درستی نبود به طوری که سبب ابتلای افراد میشد و گاهی هم مرگ و میر جدی ایجاد میکرد.
رییس اداره بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت، ادامه داد: موضوعی که مدتی بعد به نقطه عطفی در زمینه علم و دانش بدل شد این بود که برای یکی از محققین مشخص شد که خانمهایی که شیر گاو میدوشیدند و دستشان با ضایعات آبله روی پستان گاو در تماس بود، به طور معمول وقتی آبله در جوامع شیوع مییافت، مبتلا نمیشدند و این سبب شد که ادوارد جنر در سال ۱۷۹۶ میلادی در انگلستان به این موضوع توجه کند. او جسارت کرد و یک یا دو نفر را با ویروس مواجهه داد که سالم ماندند و این روش برای واکسیناسیون ابداع شد تا به جای اینکه انسانها را با مبتلایان مواجه کنیم، از آبله گاوی استفاده کنیم.

وی افزود: البته برخی محققین معتقدند که در سال ۱۷۷۵ میلادی یک محقق دیگری آمده بود و این کار را روی پسر و همسر خود امتحان کرده بود و او هم دیده بود که آنها سالم ماندند و مشکلی نداشتند، اما موضوعی که همه بر آن متفقالقول بودند این بود که ادوارد جنر واکسن آبله را به جامعه پزشکی معرفی کرد.
مایهکوبی آبله در ایران و جریمهای که امیرکبیر وضع کرد
او درباه سابقه واکسیناسیون آبله در ایران، گفت: ۲۰ سال بعد از کشف واکسن، در منطقه قفقاز و تبریز، عباسمیرزای قاجار (فرزند فتحعلی شاه قاجار) که جنگهایی با روسیه تزاری داشت از این واکسن برای واکسیناسیون سربازان و برخی مردم استفاده میکرد. پس از این مدت به تدریج این واکسن گسترش بیشتری یافت و مایه کوبی آبله در ایران روز به روز ارتقا یافت و مشخص شد که برای نجات از آبله مردم باید واکسن بزنند و مایه کوبی همگانی آبله در ایران شکل گرفت. در زمان صدارت امیرکبیر در دوره قاجار هم ایشان دستوری صادر کردند که اگر کسی به دلیل عدم مایه کوبی آبله فوت کند، باید ۵ تومان بپردازد و این یک جریمه برای تشویق واکسیناسیون بوده است.

ارسال دیدگاه