عمارت میرزا خلیل رفیع به عنوان خانه مشروطه تغییر کاربری می یابد

حرف تازه – عصر دیروز در نوزدهمین کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر رشت، اعضای این کمیسیون با طرح پیشنهادی تغییر کاربری عمارت میرزا خلیل رفیع، از سران مشروطه خواه رشت، به خانه مشروطه موافقت کردند.
به گزارش حرف تازه به نقل از گیلان مصور، در این جلسه، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا با اشاره به برنامه یاد بود یکصد و ششمین سالروز اعدام مشروطه خواهان گیلان که ۱۴ بهمن ماه به همت مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان و بر سر مزار این شهدا در خیابان پرستار رشت برگزار شد، اظهار کرد: مهمترین خواسته شرکت کنندگان در این مراسم، ایجاد یک مرکز اسنادی برای نشان دادن فعالیت مجاهدان گیلانی در جنبش مشروطه و تشکیل مجلس قانون گذاری بود.
محمد حسن عاقل منش افزود: با اعلام آمادگی رئیس پژوهشکده گیلان شناسی مبنی بر در اختیار قراردادن اسناد تلاش مجاهدان مشروطه خواه، به مجموعه فرهنگی شهرداری، لازم است مکانی مختص این فعالیت فرهنگی داشته باشیم.
وی یادآور شد: طرح تغییر کاربری عمارت میرزا خلیل رفیع- که از زمان مرمت به عنوان ساختمان اداری شورای شهر رشت مورد استفاده قرار می گیرد- به کمیسیون فرهنگی شورا رسیده است که امروز در جمع اعضای کمیسیون بررسی می شود.
ارایه دهنده این طرح، ضمن بیان توضیحاتی پیرامون نقش گیلانیان در فتح تهران پس از استبداد صغیر و واقعه به توپ بستن مجلس گفت: به تصریح بسیاری از مورخان، پس از به توپ بستن مجلس، و در حالی که مشروطه خواهان آذربایجان و تبریز در محاصره بودند، این مجاهدان گیلانی بودند که با اردو کشی به سمت قزوین برای فتح تهران گام برداشتند.

مهری شیرمحمدی، ضمن بیان مجاهدات های سران مشروطه گیلان از جمله «میرزا حسین خان کسمایی» و «میرزا کوچک جنگلی» در واقعه فتح تهران، افزود: به گواهی تاریخ، هزینه مالی فتح تهران توسط میرزا حسین خان کسمایی تامین شد و میرزا کوچک جنگلی نیز در زمان فتح قزوین در اثر بلند کردن گلوله توپ از ناحیه کمر آسیب دید و تا پایان عمر این درد با میرزا همراه بود.
سردبیر سایت فرهنگی گیلان مصور، ادامه داد: پس از فتح قزوین، سران مشروطه خواه آذربایجان با مکاتبه با میرزا حسین خان کسمایی تلاش دارند گیلانیان را از فتح تهران منصرف نمایند. با این حال مجاهدان گیلان با مکاتبه با سران ایل بختیاری، ایشان را با خود همراه کرده و تهران بدست مجاهدان گیلانی و بختیاری فتح و مجلس قانون گذاریَ اعاده می گردد.
وی ابراز کرد: به گواهی اسناد، ۹ماه پس از فتح تهران، سران مشروطه خواه تبریز و در راس آن ستار خان و باقر خان به تهران می روند.
شیرمحمدی با اشاره به تاریخچه راه اندازی موزه های مشروطه در شهر تبریز اظهار کرد: ۱۹سال پیش اولین موزه مشروطه در خانه حاج مهدی کوزه کنانی راه اندازی شد و در سالهای اخیر نیز خانه ختایی و علی موسیو در تبریز تغییر کاربری فرهنگی در حوزه مشروطه یافت. اما با وجود نقش گیلانیان در پیشگام بودن مشروطه و فتح تهران، هنوز هیچ مرکز اسنادی در این راستا در مرکز استان ایجاد نشده است.
وی به پیشینه فعالیت های مشروطه خواهی میرزا خلیل رفیع اولین شهردار رشت اشاره نمود و تصریح کرد: میرزا خلیل طراح قتل آقابلا خان آخرین حاکم مستبد گیلان بود که ۴تن از مشروطه خواهان گیلان توسط روسیه تزاری اعدام و تعدادی از جمله میرزا خلیل به روسیه تبعدی می شوند.
شیرمحمدی پیشنهاد داد، خانه میرزا خلیل رفیع به عنوان خانه مشروطه تغییر کاربری یابد.
احمد رمضانپور، عضو کمیسیون فرهنگی شورا نیز بر ایجاد مرکزی در راستای معرفی تاریخ معاصر گیلان تاکید کرد و افزود: وجود یک مرکز پژوهشی و اسنادی در راستای تاریخ معاصر گیلان خاصه نقش گیلانیان در پیروزی مشروطه ضروری است.
وی ادامه داد: امروزه نقش شهرداری ها تنها خدماتی نیست و باید شهرداری ها برای نشان دادن فرهنگ و تاریخ شهر خود گام های موثری بردارند و ایجاد خانه مشروطه می تواند یک گام در این راه باشد.
عضو شورا تصریح کرد: برای نگهداری و حفظ بناهای تاریخی مسئولیت متولیان شهرداری سنگین است. هرچند اینکه گیلانیان میراث دار مشروطه هستند، اما متاسفانه هنوز نتوانسته ایم این اسناد را بصورت مدون در یک مرکز جمع آوری نماییم.
رمضانپور یاد استاد افشین پرتو تاریخ نگار زبردست گیلان را نیز گرامی داشت و تصریح کرد: شادروان پرتو بارها برای جمع آوری این اسناد به کشورهای دیگر سفر کرد و امروز هم اسناد تاریخ معاصر گیلان در کشورهای حاشیه دریای کاسپین هست، که می باید به موطن خود بازگردانده شده و در اختیار پژوهشگران و نسل جوان قرار گیرد. ضمن اینکه اسناد و تصاویر زیادی نزد خاندان های مشروطه خواهان موجود است اما وقتی متولی و مکان خاصی برای نگهداری نیست، نزد ایشان باقی مانده است.
عضو شورا نام و یاد میرزا خلیل رفیع را نیز گرامی داشت و تصریح کرد: وی هرچند خدمات شایسته ای در کسوت شهردار داشت، اما پیش از این، از سردمداران مشروطه خواه بود و از این جهت این ساختمان چنین مزیتی را دارد که بتوانیم نقش گیلانیان در مشروطه را در همین عمارت به نسل جوان نشان دهیم.
در پایان این نشست، به اتفاق آرا، اعضای کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا با طرح تغییر کاربری خانه میرزا خلیل رفیع به خانه مشروطه موافقت کردند.
لازم به ذکر است، این بنا در میدان صیقلان رشت، انتهای کوچه صادقی قرار دارد و ازسال ۸۱ به عنوان ساختمان اداری شورای شهر رشت مورد استفاده قرار می گیرد.
گفتنی است با تکمیل ساختمان اداری شهرداری رشت در میدان گیل، این عمارت تخلیه شده و به عنوان خانه مشروطه تغییر کاربری می یابد.