سوغاتی های زنجان | از ظروف مسی تا خاتم کاری

به گزارش حرف تازه به نقل از الی گشت ، زنجان یکی از شهرهای شمال غرب کشور ما ایران است که همیشه در عید نوروز گردشگران و مسافران زیادی عازم این شهر می‌شوند. سوغاتی‌ های زنجان به قدری متنوع و جالب هستند که نمی‌توان از آن‌ها گذشت. توصیه ما این است که در سفر به زنجان حتماً با خود یک چمدان خالی همراه داشته باشید تا آن را سوغاتی‌های متنوع و متعدد این شهر پر کنید. جالب است بدانید که سوغاتی ‌های زنجان هم در دسته خوراکی‌ها قرار داده می‌شوند و هم در دسته صنایع‌دستی. پس مطمئن باشید که این سوغاتی‌ها برای تمام سلیقه‌ها جذاب بوده و با تنوعی که دارند تمام افراد را راضی می‌کنند.

سوغاتی های زنجان برای عاشقان این شهر

سوغاتی های زنجان هم به درد مهمانی‌ها و سفره غذای شما می‌خورد، هم به درد آشپزخانه و تجهیزکردن ابزارهای آن. فقط کافی است که یک‌بار به زنجان سفر کنید تا مشتری پروپاقرص سوغاتی‌های آن بشوید. حالا ما در ادامه این مطلب در کنارتان هستیم تا سوغاتی‌های این شهر را به شما معرفی کنیم.

·        سوغاتی ‌های خوراکی زنجان

سوغاتی‌های خوراکی زنجان شما را عاشق خود می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید هر شهری سوغاتی ‌های خوراکی خود را دارد. یزد، شیراز، مشهد، بوشهر، گیلان و همچنین شهر زنجان. این خوراکی ‌ها در هیچ کدام از شهرها با همتایان خود قابل قیاس نیستند و حتماً باید آن ها را در شهر مبدأ امتحان کنید تا طعم واقعی‌شان را بچشید.

نان برنجی زنجان

نان برنجی زنجان بافتی ترد و لطیف دارد و طعم آن برای عاشقان شیرینی‌ به شدت جذاب و دوست داشتنی است. برای درست کردن نان برنجی شما به گلاب، تخم مرغ، پودر قند، کره یا روغن کرمانشاهی و آب احتیاج دارید. بعد از پخته‌شدن هم می‌توانید آن را با تخم خرفه تزیین کنید. البته گاهی اوقات بعد از اینکه خمیر نان برنجی آماده شد به آن کمی زعفران اضافه می‌کنند که عطر و طعم آن را صد چندان خواهد کرد.

نان اردک زنجان

نان اردک هم از دیگر سوغاتی‌ های زنجان است که به راحتی می‌توانید آن را از شیرینی‌فروشی‌های محلی این شهر تهیه کنید. در طبخ این نان از شیر، تخم‌مرغ، آرد نان بربری، بکینگ پودر و روغن استفاده می‌شود. نکته جالبی که در مورد این نان باید به آن اشاره کنیم این است که نان اردک را بر خلاف سایر نان‌ها در تنور طبخ نمی‌کنند. بلکه بعد از اینکه خمیرش آماده شد، باید آن را در روغن سرخ کنند.

شیرینی زنجانی انگشت پیچ

سوغاتی بعدی در میان سوغاتی‌های زنجان طرفداران بی‌شماری دارد. این شیرینی در زمان تهیه، بافت غلیظی دارد، به نحوی که شما به راحتی می‌توانید آن را دور انگشتان خود بپیچید. به همین دلیل به آن شیرینی انگشت پیچ  می‌گویند. علت غلیظ بودن مواد این شیرینی استفاده از شیره انگور و عسل است. ضمن اینکه برخلاف سایر شیرینی‌ها در تهیه شیرینی انگشتی از آرد استفاده نمی‌کنند. مواد اولیه برای تهیه این شیرینی آب، شکر، گلاب، سفیده تخم‌مرغ و بقیه مغزها و طعم‌دهنده‌ها است.

پیاز کوهی یا والک

این سوغاتی در میان سوغاتی ‌های زنجان بسیار مفید و کاربردی است. این سبزی در بیشتر روستاهای زنجان وجود داشته و شما به‌راحتی می‌توانید آن را تهیه کنید. برخلاف پیازهای معمولی، عطر و طعم بی‌نظیری دارد و بهترین داروی ضدعفونی کننده و ضد میکروب به حساب می‌آید. در بیشتر اوقات مردم این شهر در تهیه آش از این پیاز استفاده می‌کنند. به همین دلیل است که آش سنتی زنجان عطر و طعم متفاوتی دارد.

سقز یا شیره گیاه

 دومین سوغاتی خوراکی زنجان سقز است که در فصل زیبای پاییز با ایجاد کردن شکافی بر روی تنه درختانی مانند پسته کوهی و بنه، شیره آن‌ها را می‌گیرند. در گذشته مردم زنجان این شیره را که سقز نام دارد مانند آدامس می‌جویدند. سقز در کنار هضم غذا به برطرف شدن بوی نامطبوع دهان هم کمک کرده و از پوسیده شدن دندان‌ها جلوگیری می‌کند.

 غاز یاغی

 غاز یاغی  گیاهی خودرو در زنجان است که برای زخم معده و التهابات روده مفید  بوده و کاربرد فراوانی هم در طب سنتی ایرانی دارد. شما نمی‌توانید در تمام فصول این گیاه را داشته باشید؛ چون خودرو بوده و هیچ‌کس نمی‌تواند کاشت آن را انجام دهد. این گیاه بیشتر در میانه فصل بهار به زنجان می‌رود و در تمام بازارها یافت می‌شود. ناگفته نماند که غاز یاغی در آذربایجان و همین‌طور زنجان بیشتر به‌عنوان سبزی آش کاربرد داشته و استفاده می‌شود.

·        سوغاتی‌های غیر خوراکی یا صنایع دستی زنجان

همانطور که گفتیم زنجان در کنار سوغاتی‌های خوراکی خود سوغاتی‌های غیرخوراکی و صنایع‌دستی هم دارد. ما در ادامه این سوغاتی‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

یک ایران و یک چاقوی زنجان

کمتر کسی را می‌شود شناخت که نام چاقوی زنجان را نشنیده باشد و کمتر ایرانی را می‌توانید مشاهده کنید که یک عدد چاقوی زنجان در خانه نداشته باشد. سابقه چاقو سازی در استان زنجان قدمت بسیار زیادی دارد. جالب است بدانید که چاقوهای استان زنجان از استحکام و مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده و خانم‌های خانه‌دار و افرادی که به شغل آشپزی اشتغال دارند چاقوهای زنجان را برای شغل آشپزی انتخاب می‌کنند.

همچنین چاقوسازی در زنجان با استفاده از فولاد ضدزنگ انجام می‌شود. ضمن اینکه باید بدانید چاقوهای زنجان بعد از چند مرحله چکش کاری و حرارت دیدن تهیه و آماده می‌شوند. چاقوها در این استان طیف وسیعی داشته و شامل چاقوی ضامن‌دار، چاقوی شکاری، چاقوی میوه خوری، کاردهای آشپزخانه، چاقوی قلم تراش، کاردهای آشپزی و موارد دیگر هستند.

نمد بافی زنجان

شاید ندانید که صنایع دستی متفاوت دیگر زنجان، نمد بافی آن است. در روستاهای استان زنجان با استفاده از پشم بهاره گوسفندان نمد بافی را انجام می‌دهند. نمد را با استفاده از پشم مرطوب و حرارت دیده و تحت فشار قرار گرفته، آماده و تهیه می‌کنند. جالب است بدانید که در تهیه نمد هیچ‌گونه بافتی انجام نشده و از هیچ سوزنی استفاده نمی‌شود. با نمد وسایلی مانند پالتو نمدی، کلاه نمدی، کیف نمدی، زیرانداز و عروسک‌های نمدی تهیه می‌کنند.

خاتم کاری باشکوه زنجان

نه تنها شهر شیراز در خاتم کاری شهره است، بلکه خاتم کاری استان زنجان نیز پرطرفدار و معروف است. خاتم کاری هنری باستانی و دیرینه است که از گذشته‌های دور در ایران و زنجان رواج داشته. در ساخت صنایع دستی خاتم با استفاده از استخوان شتر، استخوان اسب و همین‌طور عاج و استخوان فیل، چند ضلعی‌هایی چشم‌نواز، متوازن، منتظم و نقوش هارمونیک را طراحی و اجرا می‌کنند.

همچنین در کنار استخوان‌هایی که از آن‌ها یاد کردیم، از مفتول‌های مختلف فلزی با جنس نقره، آلومینیوم، برنج و همین‌طور تجهیزات دیگری مانند صدف، نخ پرک، لاک و سیریشوم هم در ساخت خاتم کاری استفاده می‌کنند.  ضمن اینکه چوب مورد استفاده در ساخت خاتم معمولاً چوب درختان عناب، گردو، فوفل، آبنوس، بقم، نارنج و کهکم و کبوده است.

قالی‌بافی زنجان

شاید تصور کنید که زنجان قالی‌ بافی ندارد؛ اما باید بگوییم که فرش‌های زنجان در دسته صنایع دستی مرسوم این استان هستند. فرش زنجان با پیشینه‌ای متصل به دوران ساسانیان از جمله بهترین و مرغوب‌ترین فرش‌های ایران است. فرش‌های زنجان را به طور معمول با طرح‌های ریز ماهی، افشار، بیجار، قلتوق و ماهی در هم می‌بافند.

در یکی از مناطق زنجان با نام قیدار قالیچه‌ها و بافت ضخیمی شبیه به خرسک هم بافته می‌شود. معروف‌ترین فرش زنجان که با نخ پشمی بافته می‌شود، فرش دستباف افشار است که در دسته قالی‌های ریزبافت بوده و در شهرهای گرماب، زنجان و طارم بافته می‌شود.

چاروق دوزی در زنجان

چاروق زنجان به نوعی پوشش پای سنتی گفته می‌شود که در لغت به “کفشی چرمی که با بند به ساق پا پیچیده می‌شود” اطلاق خواهد شد. چاروق در اصل نوعی کفش است که درگذشته روستاییان خصوصاً چوپانان آن را به پا می‌کردند البته امروزه دیگر کاربرد قدیم را ندارد و بیشتر برای روی فرش آن را تهیه می‌کنند. طرح‌ها و رنگ‌های مختلف و متعددی دارد و معمولاً  به رنگ‌های زرشکی، قرمز و آجری آن را تهیه می‌کنند. بعد از ساخت هم با نخ ابریشمی یا سیم گلابتون کفش‌ها را تزیین خواهند کرد. این پاپوش را در نوع توری همین‌طور پرده بند و البته تمام چرم هم تهیه می‌کنند.

ملیله دوزی زنجان

در سفر خود به این شهر و در میان سوغاتی‌های زنجان شما ظروف ظریف نقره‌ای را خواهید دید که چهار قرن است هنرمندان زنجانی آن‌ها را تهیه می‌کنند. ظروف بسیار ظریف و خوش‌نقش که آن‌ها را با هنر ملیله کاری تهیه می‌کنند. این ظروف به شدت گران و ارزشمند هستند و زیر شاخه‌ای از صنعت فلزکاری به حساب می‌آیند که از دوران سلجوقیان تهیه کردنشان در زنجان رواج داشته.

ملیله کاری زنجان در دوران صفویه به اوج شکوفایی و رونق خود رسید. ملیله زنجان را با استفاده از سیم‌ها و البته مفتول‌های بسیار باریک و ظریف تهیه می‌کنند که از جنس نقره هستند. همچنین طرح‌هایی که با ملیله اجرا می‌شوند شامل بته جقه، غنچه، برگ فرنگ، برگ، ریز جقه، پیچ، پیچک، سه چشمه، جفت پیچ و موارد دیگر هستند.

ضمن اینکه با استفاده از این صنعت دستی، ظروف و ادواتی مانند گلدان، قاب عکس، شمعدان، قندان، سینی، گیره، استکان، شکلات خوری و زیورآلات جذابی مانند گل سینه را تهیه و آماده می‌کنند.

 مسگری زنجان

آخرین صنایع دستی از میان سوغاتی‌های زنجان که قصد داریم آن را به شما معرفی کنیم، صنعت مسگری است. در کنار چاقو سازی، مسگری ‌زنجان هم شهره خاص و عام است. جایگزین مناسبی برای آلومینیوم بوده و مسگران زنجان با دست، ظروف آشپزخانه، لوازم دکوری و تزیینی خاص و بی‌نظیری را تهیه می‌کنند. این کالاها هم زیبا و شکیل هستند و هم دوام و عمر طولانی دارند. تفاوت ظروف مسی زنجان با سایر شهرهای ایران این است که در زنجان هنرمندان با استفاده از کنده‌کاری‌کردن، نقش‌ونگار ظروف مسی را آماده می‌کنند.

بدون شک می‌دانید که مس عنصری مفید برای بدن ماست. عملکرد مغز و قلب را کنترل کرده، آرتروز را بهبود می‌بخشد و دردهای مفصلی را تسکین می‌دهد. ضمن اینکه پوست و موی شما را زیباتر کرده و کارکرد کبد و طحال شما  را هم بهبود خواهد بخشید.

سفری به زنجان در میان سوغاتی های آن

این مطلب را به سوغاتی‌ های زنجان اختصاص دادیم. البته سفر به زنجان می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و خاص باشد. مانند سفر به سایر شهرها و نقاط ایران که هر کدام در نوع خود بی‌نظیر و متفاوت هستند. بدون شک در یک سفر ۲ الی ۳ روزه به زنجان نمی‌توانید تمام جاذبه‌های گردشگری طبیعی و متفاوت آن را مشاهده کنید و از دیدن آن‌ها لذت ببرید. اما قطعاً و به طور حتم می‌توانید سوغاتی‌های این شهر را تهیه کرده و با خود همراه کنید. درهرحال زنجان هم مانند تمام شهرهای با قدمت جهان، کالاها و محصولاتی برای عرضه‌کردن دارد که نماد آن شهر هستند.