سخنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران/ دیپلماسی عزت با عدم رعایت آداب دیپلماتیک به دست نمی آید

حرف تازه – خدیجه غبیشاوی در رویداد ۲۴ نوشت: مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق در کنفرانس بغداد یک میهمان جدیدالورود داشت، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران که کمتر از یک ماه پیش به این سمت انتخاب شد و نه با رایزنی‌های دیپلماتیک بلکه با حواشی که در این کنفرانس ایجاد کرد بر سر زبان‌ها افتاد.

حسین امیرعبداللهیان در نخستین توییت‌اش پس از انتخاب به عنوان وزیر خارجه ایران گفته بود که همسایگان و آسیا در اولویت سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی قرار دارند. اما در نخستین حضور خارجی‌اش در این سمت سیاست خارجی تهاجمی را در پیش گرفت و آداب دیپلماتیک کشور میزبان را نقض کرد.

امیرعبداللهیان در نخستین حضور بین المللی به عنوان وزیر خارجه از سوی عراق به کنفرانس بغداد دعوت شد و شنبه هفته جاری عازم این نشست یک روزه در عراق شد؛ امیرعبداللهیان در این نشست که با حضور سران و وزرای خارجه کشور‌های عربی همسایه عراق به همراه رئیس جمهور فرانسه برگزار شده بود، با تلاش برای صحبت کردن به زبان عربی، ارائه اطلاعات اشتباه از میزان تجارت اقتصادی میان ایران و عراق و همچنین عدم رعایت آداب و اصول تشریفات دیپلماتیک مشخص شده از سوی کشور میزبان، حاشیه ساز شد.

امیرعبداللهیان هنگامی که شرکت کنندگان برای گرفتن عکس یادگاری به محل از پیش تعیین شده رفته بودند، در جای تعیین شده از قبل برای او قرار نگرفت و با برهم ریختن نظم، در جای دیگری در میان سران کشور‌های حاضر ایستاد. این اقدام امیرعبداللهیان با واکنش رسانه‌های عربی و کاربران در شبکه‌های مجازی قرار گرفت و حدس و گمان‌هایی درباره چرایی این اقدام امیرعبداللهیان مطرح شد. کاربری نوشت که امیرعبداللهیان از جای تعیین شده برای خود خبر نداشت و دیگری از اطلاع او از محل قرار گرفتنش گفت. همه چیز مبهم بود تا اینکه امیرعبداللهیان پس از بازگشت به ایران با حضور در گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما به ابهامات در این باره پاسخ دور از انتظاری داد و گفت: «معتقدم در جایگاهی ایستادم که جایگاه واقعی جمهوری اسلامی و نماینده جمهوری اسلامی ایران بود.»

دانشجویان رشته علوم سیاسی در نخستین سال‌های اشتغال به تحصیل در این رشته در دانشگاه واحد‌هایی را درباره تشریفات و پروتکل‌های دیپلماتیک می‌گذارنند. این واحد‌ها از نحوه نشستن دیپلمات‌ها تا احترام به مقام بالاتر و رعایت سلسله مراتب را شامل می‌شود. حال وزیر خارجه ایران با بیشتر از ۲۵ سال تجربه و کار در سیاست خارجی در نخستین حضور بین المللی‌اش در این سمت اعلام می‌کند که نه پروتکل‌های دیپلماتیک را بلد است و نه قصد دارد آن‌ها را رعایت کند.

در روابط بین الملل تشریفات و پروتکل‌های دیپلماتیک مجموعه‌ای از آداب و آیین دیپلماسی هستند که رعایت آن از سوی دیپلمات‌های تمامی کشور‌ها و در تمامی نشست‌ها و حضور‌های بین المللی امری بدیهی است تا جایی که کوچکترین حضور یک دیپلمات در خارج از کشور با همراهی یک هیئت تشریفات خواهد بود. تشریفات امروز در دنیا به عنوان مجموعه‌ای از قوانین شناخته می‌شوند که از سوی کشور‌ها با حسن نیت اعمال و اجرا می‌شوند و بخشی از این تشریفات تایید جایگاه سلسله مراتبی حاضران است.

وزیر خارجه ایران که میهمان عراق در این نشست بود بر اساس اصول دیپلماتیک باید شرایط میهمانی و میزبانی را رعایت می‌کرد و در مکان مشخص شده برای او از سوی میزبان قرار می‌گرفت و در صورت اینکه اشتباه و تبعیضی در قبال جمهوری اسلامی ایران در این باره صورت گرفته بود، پس از نشست نسبت به آن اعتراض می‌کرد. هرچند در این مورد به خصوص همه چیز طبق اصول تشریفات دیپلماتیک انجام شده بود و وزیر خارجه ایران در کنار دیگر وزرای خارجه حاضر باید می‌ایستاد در حالی که امیرعبداللهیان در اقدامی برخلاف آداب تشریفات دیپلماتیک در کنار سران ایستاد. حالا مشخص نیست قرار گرفتن یک وزیر خارجه در کنار سران یک کشور دیگر چگونه قرار است جایگاه و شان جمهوری اسلامی را نشان دهد!

شاید بهتر باشد امیرعبداللهیان که همسایگان ایران را هدف اول تعامل و دیپلماسی تهران در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی معرفی کرده است، نخست رسم مهمانی و احترام به میزبان و همچنین آداب دیپلماتیک را بیاموزد و آن‌ها را رعایت کند تا در گام‌های بعدی بتواند از تعاملی سازنده با پایتخت‌های همسایه بهره‌مند شود چرا که این مهم است که می‌تواند به تحقق شان و جایگاه ایران و در نهایت عزت ملی منجر شود.

در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی در مجلس شورای اسلامی انریکه مورا، بالاترین و تنها مقام ارشد حاضر اتحادیه اروپا در بود که نه در صف نخست و دوم بلکه در صف سوم جایگاهی برای او در نظر گرفته شده بود، دقیقا پشت سر رهبران حوثی یمن. انریکه مورا نه تنها نسبت به این موضوع اعتراض نکرد بلکه سر جای خود نشست و پس از انجام دیدار‌های دیپلماتیک تهران را ترک کرد. خوب است دستگاه دیپلماسی ایران که به دنبال عزت ملی است آداب دیپلماتیک و احترام به نظر و تصمیم میزبان را در این مورد به خصوص حداقل از اروپایی‌ها بیاموزد.

سخنی با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران