رشت در زمینه شهر خلاق استاد فرصت سوزی بود/ شهر خلاق، فردی اداره می شود/ به عنوان مدیر کمیته علمی این ثبت جهانی یک ریال حق الزحمه دریافت نکردم

حرف تازه – از جمله ابزارهای نیل به توسعه اقتصاد فرهنگی در شهرها، توجه به نوآوری‌ها و خلاقیت‌های فرهنگی و پتانسیل‌های طراحی، کارآفرینی، تولید و بازاریابی و به طور کلی پتانسیل‌های اقتصادی، استعدادها و فعالیت‌های فرهنگی هستند که می‌توانند منجر به اشتغال و درآمدزایی شوند. این مهم حاصل نمی‌شود مگر در سایه بذل توجه کافی به بخش‌های خلاق شهر. به عبارت روشن‌تر، میان رفاه، شکوفایی و توسعه شهری، فعال و سرزنده و کوشا بودن افراد و اجتماعات خلاق شهر رابطه‌ای مستقیم برقرار است.

این مسأله به قدری مهم است که باعث پیدایش نظریه‌ای با عنوان طبقه خلاق در عرصه مطالعات اجتماعی فرهنگی شده است. این نظریه معطوف به بخش خاصی از سرمایه انسانی جامعه است که می‌توان آن را سرمایه خلاق نامید.

در زمینه شبکه شهر های خلاق یونسکو و حضور رشت به عنوان شهر خلاق خوراک در این شبکه، به گفتگو با دکتر روشن بابایی عضو هیئت علمی دانشگاه گیلان و مدیر علمی ثبت جهانی رشت به عنوان شهر خلاق پرداخته ایم.

شهر خلاق چه نوع شهری است؟

پدیده‌ای که امروز در حوزه مدیریت شهری از آن با عنوان «شهر خلاق» یاد می‌شود، در حقیقت شهری را به تصویر می‌کشد که توانسته است با جذب نخبگان و استفاده از پتانسیل‌های فکری، هنری و نوآورانه آن‌ها، پویش اقتصاد فرهنگی خود را در عرصه ملی و بین‌المللی، با آهنگی پایدار وارد عرصه بهره‌وری و رقابت‌پذیری نماید. بسیاری از شهرهای بزرگ جهان توانسته‌اند با تکیه بر استراتژی‌هایی چون تشویق، متمرکز ساختن این انرژی و هدایت آن در مسیر بنیان نهادن اشکال و طرح‌های جدید صنعتی-تجاری فعالیت‌های اقتصادی خود را سازماندهی کرده و به موفقیت‌های بزرگ در عرصه مدیریت شهری دست یابند.

شهرهای خلاق از چه زمانی شروع به فعالیت کردند ؟

کمیته گسترش شبکه شهرهای خلاق در اکتبر سال ۲۰۰۴ میلادی در صد و هفتادمین مجمع عمومی شروع به کار کرد و هدف آن کمک به بازیابی پتانسیل های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خلاق در جوامع گسترش داده و فرهنگ بومی مناطق را تثبیت نماید. فعالیت این شبکه شهری متشکل از هفت زمینه بوده وهر شهر با توجه به انرژی و ظرفیتی که به صنایع خلاق اخنصاص می دهد،اولویت خود را انتخاب می نماید. این هفت زمینه و زیرشاخه های آن ها، اولویت های فعالیتی شهرهای خلاق را تشکیل می دهند که عبارتند از: طراحی، فیلم، ادبیات، موسیقی، صنایع دستی، هنرهای سنتی، خوراک شناسی  و رسانه.

شهرهای خلاق خوراک شناسی چه کارهایی انجام می دهند ؟

در زمینه خوراک شناسی تا پایان سال ۲۰۱۷ میلادی ۲۶ شهر از ۱۷ کشور در سه قاره دنیا ثبت شده اند که از این تعداد ۳۸ درصد در قاره امریکا،۳۱ درصد در اروپا و ۳۱ درصد نیز در آسیا قراردارند و قاره های آفریقا و اقیانوسیه تاکنون موفق به ثبت در زمینه شهر خلاق خوراک نشده اند. برخی از این شهر مانند: غازی آنتپ ترکیه جشنواره شیر برگزار می کنند که سه روز به طول می انجامد. شهر بلم برزیل به عنوان شهر ذائقه چشم انداز خود را تاسیس موزه غذایی و در کنار آن خانه گیاهان و ادویه ذکر نموده است. شهر پارما ایتالیا در چشم انداز شهر خلاق خوراک شناسی به افزایش برنامه های آموزشی مرتبط با خوراک و تحقیقات مشترک آزمایشگاه های غذایی و افزایش آگاهی مردم نسبت به تغذیه و سبک زندگی سالم اشاره کرده و شهر پوپایان کلمبیا که در سال ۲۰۰۹ میلادی به عنوان نخستین شهر خلاق خوراک شناسی ثبت شده، حفاظت از دانش غذایی و سنت های آشپزی را مطرح نموده و با حمایت آگاهانه از صنعت رستوران و آشپزی اشتغالزایی بسیار بالایی ایجاد کرده است.

جدول توزیع جغرافیایی شهرهای خلاق خوراک شناسی در قاره های پنجگانه  دنیا( استخراج: دکتر روشن بابائی همتی،۲۰۱۸)

آقای دکتر به عنوان صحبت آخر هر آنچه می خواهید بگویید؟

شهر رشت در زمینه شهر خلاق استاد فرصت سوزی بود چرا که زمان از دست رفته زمان کمی نبود خیلی کارها می توانست با حضور نخبگان و اساتید شکل بگیرد اما متاسفانه وقتی شهر خلاق وقتی فردی اداره شود همین مشکل به وجود می آید .این شهر می توانست از کسب این برند هزاران گردشگر جذب نماید و صد ها بلکه میلیون ها دلار ارز وارد استان گیلان شود و آن وقت رستوران داران، آموزشگاه های آشپزی، مدرسه آشپزی، کسانی که در صنایع غذایی و خوراک شهر رشت فعالیت داشتند همگام می شدند و خیلی از کارها با شرایط آسان تری به سوی هدف حرکت می کرد. بنده به عنوان مدیر کمیته علمی این ثبت جهانی خوشحالم که این افتخار بزرگ نصیب شهرم شد و در این زمینه حتی یک ریال حق الزحمه دریافت نکردم و علی رغم وعده های سست و بی اساسی که به بنده و تیم علمی داده شد ولی هیچ وقت حق الزحمه ای بابت موضوع ثبت به بنده پرداخت نشد که این خود می تواند قابل پیگیری باشد چرا دیگران باید به سفرهای خارجی بروند و ما که بخش علمی پروژه بودیم در حاشیه قرار بگیریم و رشت هیچ حرفی برای گفتن در عرصه جهانی نداشته باشد!

آنچه که مسلم است شهر رشت با تنوع بسیار غنی خوراک به قول  کریستین برومبرژه ایران شناس فرانسوی که در کتاب خود از گیلان به عنوان آشپزی سبز و ترش نام برده می توانست در فاصله دو سال و اندی که از مدت ثبت آن گذشته طرح های بسیار خلاقانه ای نسبت به همتایان خود داشته باشد اما افسوس که رشت فرصت بسیار مناسبی را که با تلاشهای فراوان تیم علمی پروژه و تدارکات اجرایی همکاران به دست آمد غنیمت ندانسته و از مسیر اصلی آن خارج و درگیر حواشی برگزاری نشست های غیرضروری با هزینه های سنگین و یا نمایشگاه های محلی شد و فرصت ایجاد و تاسیس موزه خوراک و ایجاد دانشگاه آشپزی که می توانست رشت را در سطح شهرهای خلاق مطرح نماید را از بین برد.