خواسته کارگران صنایع نفت و گاز در اعتصاب سراسری چیست؟

حرف تازه – «کمپین ۱۰- ۲۰»؛ این نامی است که کارگران صنعت نفت و گاز روی اعتصاب سراسری خود که چند روزی است آغاز شده، گذاشته اند. اما خواسته کارگران صنایع نفت و گاز در اعتصاب سراسری چیست؟

این کارگران که کیلومتر‌ها دور از خانه و در شرایط سخت کار می‌کنند، خواستار افزایش روز‌های مرخصی خود هستند و می‌گویند باید ۲۰ روز کار کنند و ۱۰ روز به خانه‌های خود بازگردند. اما این تنها مطالبه آن‌ها نیست.

کارکنان رسمی پالایشگاه آبادان، کارگران شرکت مبین صنعت، کارگران شرکت تهران جنوب در بندر ماهشهر و کارگران شرکت کیهان پارس شاغل در پالایشگاه اصفهان به اعتصاب سراسری پیوستند. این اعتصاب که به صورت پراکنده از اواخر خرداد ماه آغاز شد، روز سه شنبه اول تیر ماه دامنه‌ی گسترده‌ای یافت و بیشتر از ۲۵ مرکز نفتی در کشور اعتصاب سراسری خود را آغاز کردند.

این اعتصاب به دنبال فراخون شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت آغاز شده است. این شورا اعلام کرده که از کارگران پیمانی و پروژه‌ای از روز نهم تیر ماه به اعتصاب کارگران رسمی نفت خواهند پیوست.

کارگران صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی و نیروگاهی کشور چندبار طی دو سال اخیر در اعتراضاتی به طرح این مطالبات پرداختند که به نتیجه نرسید. اما در موج تازه اعتصاب‌ها، علاوه بر کارگران پیمانی و پروژه‌ای، کارگران رسمی شرکت‌های نفت و گاز و پتروشیمی ازجمله کارگران شرکت ملی نفت ایران نیز به خیل معترضان پیوسته‌اند.

کارگران پیمانکاری عسلویه نیز در برخی از فاز‌ها دست به اعتصاب زدند. اعتصاب آن‌ها به شرایط نامناسب شغلی است. آن‌ها خواسته‌اند که پیمانکاران از تمام شرکت‌های نفتی حذف شوند و قانون کار یکسان- مزد یکسان در تمام پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و صنایع نفت و گاز اجرایی شود.

از جمله مطالبات آن‌ها این است که «همه پرسنل باید از سطح یکسان حقوق و دستمزد و مزایای مزدی برخوردار باشند و امکانات رفاهی برای همه به یکسان موجود باشد.»

آن‌ها همچنین گفته‌اند که با توجه به وخامت اوضاع کرونا، کارگران پیمانکاری در بدترین شرایط ممکن هستند و در معرض ابتلا قرار دارند. پروتکل‌های ایمنی و بهداشتی در کانکس‌های استراحت، محل سرو غذا و سرویس‌های رفت و آمد در سطحی کاملا پایین اجرا می‌شود و کارگران به سادگی آلوده می‌شوند.

کارگران پیمانی، کانون محوری اعتراضات

یکی از کارگران شاغل در کنگان درباره اعتصاب و خواسته کارگران به رویداد۲۴ گفته که این اولین بار نیست که اعتراضاتی در کنگان شکل گرفته. «تابستان سال گذشته نیز ما تجربه اعتصاب را داشتیم و اتفاق دستاورد آن را نیز شاهد بودیم. به صورتی که بعد از اعتراضات ما، پیمانکار مجبور به افزایش دستمزد شد. در ماه‌های اخیر نیز با توجه به شرایط شغلیمان در نظر داشتیم اعتراضی نسبت به وضعیتمان داشته باشیم و صدای مطالباتمان را به گوش مسئولان برسانیم، اما تشخیص دادیم که هنوز آمادگی اعتراض در جامعه کارگری منطقه نیست و کشور هم درگیر انتخابات است. این شد که از هفته گذشته اعتصاب را آغاز کردیم و روزانه از شرکت‌های دیگر هم به کارگران معترض پیوستند و در نهایت اعتراضات به شکل اعتصاب سراسری درآمد.»

او ادامه می‌دهد: «من خودم شخصا کارگر فنی هستم و بیش از ۲۰ سال سابقه کار دارم. اما برای پیمانکار اصلا سابقه و رتبه بندی شغلی مهم نیست و فقط این موارد را زمانی بهانه قرار می‌دهد که بخواهد از حقوق و دستمزد ما کم کند. پیمانکار‌های بسیاری در عسلویه و اطرافش حتی حاضر به پرداخت حقوق ماهانه به کارگر نیستند و کارگران بسیاری روزمزد کار می‌کنند.

این کارگر پیمانی کنگان با بیان اینکه خودش جزو کارگران روزمزدی است، می‌گوید: «این روزمزدی باعث می‌شود که برای روز‌های مرخصی و بازگشت به محل زندگیمان فکر کنیم داریم از جیبمان می‌زنیم، چون پیمانکار برای ما این حق را درنظر نگرفته و روز‌های مرخصی ماهانه ما بدون حقوق است. من ۸۰۰ کیلومتر دور از خانه و خانواده ام کار می‌کنم، اما زمانی که به مرخصی ماهانه می‌روم تلاش می‌کنم هر چه کمتر پیش خانواده‌ام بمانم تا بتوانم پول بیشتری در حد کفاف زندگی دربیاورم. جز این حتی هزینه حمل و نقل هم جزو حقوق ما در نظر گرفته نمی‌شود و پول رفت و برگشت به منزل و کار کارگران روزمزد به عهده خودشان است. شما حساب کنید چقدر از دستمزد دریافتی برای ما باقی می‌ماند؟»

او می‌گوبد: «من و تمام همکارانم که شرایطی مشابه من دارند، خسته، ناامید و گرسنه هستیم. در سخت‌ترین شرایط کاری هستیم؛ از گرما گرفته تا دوری از خانواده و مهم‌تر از همه این‌ها، همیشه در معرض خطر مرگ بودن. اما در مقابل از کمترین حقوق انسانی و شغلی برخورداریم. درست است که زمان زیادی تحمل کردیم، ولی کاسه صبر خیلی از کارگران از این شرایط لبریز شده و کمرشان زیر بار نخواندن دخل و خرجشان خم شده.

این کارگر صنعت نفت درباره دلیل دست زدن به اعتصاب به رویداد۲۴ گفته که ما دست از کار کشیدیم تا حداقل کسانی که مسئول هستند و بیشترین سود را از این صنایع می‌برند، بدانند ما نباشیم، کار آن‌ها لنگ است. یک کارگر، ده کارگر و صد کارگر را اخراج کنند؛ در نهایت با هزاران کارگری که احتیاج دارند، اما حاضر نیستد حقوق و مزایای متناسب با شغلشان را به آنها بپردازند، می‌خواهند چکار کنند؟ حداقل این اعتصاب به ما امید می‌دهد که شاید با اعتراضمان اندکی وضعیت شغلیمان تغییر کند.

طبق متن بیانیه «شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت»، از اوائل دهه ۹۰ در مناطق جنوبی کشور، کارگران شرکت‌های پیمانکاری (با ماهیت مشاغل دائم و غیر پروژه‌ای) که عمدتا در حوزه عملیات تعمیر و نگهداری مشغولند، علیه تبعیض و علیه شرکت‌های واسطه پیمانکاری، مبارزات گسترده و متحدانه‌ای را برای لغو این شرکت‌ها و عقد قرارداد مستقیم با مراکز وزارت نفت آغاز کردند تا بالاخره در مقیاس بزرگی موفق شدند با کارفرمایان اصلی وزارت نفت قرارداد مستقیم منعقد و به زندگی معیشتی خود ثبات بهتری بدهند. این یک پیروزی بزرگ در آن دوران بود.

ویژگی کنونی مطالبات سراسری کارگران شرکت‌های پیمانکاری که تا کنون بیش از ۴۰ مرکز نفتی و موسسات وابسته به این وزارتخانه را در بر گرفته، این است که بر بستر یک فشار معیشتی عمومی، بحران بیکاری، فساد اقتصادی، بی پناهی مردم در مقابل ویروس کرونا و نارضایتی اجتماعی بی سابقه‌ای، صورت گرفته است.

محور‌های اصلی مطالبات این کارگران، افزایش دستمزد مطابق با هزینه‌های واقعی زندگی، لغو قرارداد‌های موقت، حذف شرکت‌های پیمانکاری و عقد قرارداد‌های دائم، رفع تبعیض با همکاران رسمی، برقراری روز‌های کار / استراحت (۲۰ روزکار، ۱۰ روزاستراحت درماه در شرکت‌های پروژه‌ای)، دریافت بموقع حقوق و مزایا بدون تاخیر، و حق ایجاد تشکل‌های مستقل کارگری است.

اعتراضات چه واکنشی به همراه داشت؟

فریدون حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس ایران در گفتگو با خبرگزاری فارس از برگزاری جلسه “فوق‌العاده” این کمیسیون برای رسیدگی به مشکلات کارگران بخش نفت و انرژی خبر داده و گفته یکشنبه مسئولان وزارت نفت در یک جلسه به این موضوع رسیدگی خواهند کرد.

به گفته حسن‌وند، «با توجه به اهمیت موضوع»، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، نیز این مسئله را در نشست «شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا» مطرح کرده است تا برای مشکل کارکنان صنعت نفت راهکاری پیدا شود.

تا امروز اعتصابات سراسری در ایران، مورد حمایت فعالان کارگری از جمله سندیکای کارگران شرکت نیشکر هفت‌تپه، سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوس‌رانی تهران و حومه، شورای بازنشستگان ایران قرار گرفته است. در خارج از ایران نیز فدراسیون سندیکای جهانی «اینداستریال» که بیش از ۵۰ میلیون کارگر در کشور‌های جهان را نمایندگی می‌کند از اعتصاب کارگران ایرانی حمایت کرده است.

کارگران پیمانی درصورت محقق نشدن مطالبات خود تا روز نهم تیرماه که قرار است کارگران رسمی صنعت نفت نیز به اعتراضات آنها بپیوندند، همچنان به اعتصاب ادامه خواهند داد.

رویداد ۲۴