حفظ منابع طبیعی گیلان؛ وظیفه ملی مردم ایران

رضا بژکول* : طبیعت و کتابها از آن چشمانی هستند که می فهمند (والدو امرسون)

پژوهشی کوتاه گونه در باره جنگل های گیلان
جنگل های هر سرزمینی پایه های اقتصادی ، کشاورزی ، محیط زیستی هر کشور محسوب می شود که باید برای رشد ،توسعه و حفاظتش کوشا بود . براساس آمارهای داده شده مساحت جنگلهای جهان ۳ میلیارد و۴۵۴ میلیون هکتار می باشد،که سهم ایران از این میزان ۱۱ میلیون و۷۴ هزار ۵۵۴ میلیون هکتار (البته بر اساس تعریف سازمان جنگل داری کشور ۱۴ میلیون هکتار) هست. ۷۵ درصد از جنگل های جهان متعلق به کشورهای برزیل، روسیه، کانادا، اندونزی، آمریکا، پرو، هند و چین می باشد.

سرانه جنگل در جهان رقمی معادل ۶۰/۰ هکتار (۶۰۰۰متر) است ،این رقم برای ما ایرانیان ۱۶۰۰ متر است. سازمان فائو اعلام کرده ایران که از کشورهای درحال توسعه است پوشش جنگلی کمی دارد، اما به نظر می رسد به سرعت در حال نابود شدن است (نمونه آن اجرای سد شفارود در رضوانشهر )
طبق گفته مسئولان استان ، گیلان ما ۵۶۴هزار۷۱۲ هکتار جنگل تحت پوشش دارد، که در سه دهه گذشته ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است . جنگل های که از جاذبه ای خاص برای گردشگران خارجی و داخلی برخوردار است. (منبع سایت گیلانیان ،مصاحبه با داود زارع مدیر کل منابع طبیعی و آبخیز داری گیلان )
به گفته کارشناسان این حوزه بیشتر درختان جنگل گیلان از نوع هیرکانی می باشند . آمارها حکایت از این دارد که متاسفانه ۱۰ درصد جنگل های گیلان به دلایلی مانند آفات، قاچاق، پروژه های عمرانی ،خشکسالی، کاهش پیدا کرده است ، که ادامه آن حکایت از یک فاجعه محیط زیستی برای استان سر سبز گیلان در آینده محسوب خواهد شد . آنچنانکه گویا است در سالهای گذشته بواسطه قطع درختان و قاچاق آن، آمارها باید بیشترازاین باشد .

بر اساس آمارهای داده شده در گیلان ۵۳۵هزار ۸۰۹ هکتار جنگل طبیعی و ۸۰۹ هزار هکتار بیشه زاد ، ۱۷هزار و ۴۰۲ هکتار جنگل دست کاشت خارج از طرح های جنگل کاری ، ۲۴۴ هزار و ۹۸۶ هکتار مرتع تشکیل شده است، که هرسال شاهد تخریب بخشی از آن توسط گردشگران بومی و غیر بومی هستیم ، که محیط زیست برای آنها فقط جنبه تخریب پیدا کرده نه جنبه حمایتی و حفاظتی، این معضلی است که باید برای رفع آن کوشید.ازطرفی طبق گفته کارشناسان ۲۵پارک جنگلی به مساحت حدود ۱۵ هزارو۷۷۰ هکتار، ۱۸هزار تفرجگاه جنگلی برای استراحتگاه ییلاقی به مساحت ۵۴ هکتار وجود دارد .(مصاحبه رحمانی درسال۹۲ خبرگزاری فارس)

کارشناسان می گویند درکره زمین تا امروز سه انقلاب رخ داده است. کشاورزی،صنعتی،فناوری و احتمالا انقلاب آینده باید محیط زیستی باشد.بر این مبنا بایستی در استان گیلان انقلابی از نوع حفاظتی و حمایتی برای حفظ محیط زیست و جنگل ها به راه انداخت تا جلوی تخریب آن را در اینده گرفت ، این درحالی است که جنگلها به عنوان ریه زمین محسوب می شوند ، حفظ اکوسیستیم آن وتوجه به اجزاء سیستمهای آن ضرورتی فراگیر می باشد، لذا برای پیشبرد امر و جلوگیری از خطاهای گذشته مواردی به شرح زیر پیشنهاد تا شاید برای حفظ سر سبزی گیلان ما موردتوجه مسئولان دلسوز قرارگیرد.
۱- با توجه به آتش سوزی های چند سال گذشته در مناطق مختلف کشور که بخشهای زیادی ازجنگلهای در آتش سوخته ، لازم است مسئولان امر تمهیداتی بیاندیشند تا از روشن کردن آتش به هر شکل ممکن در داخل جنگل ها جلوگیری بعمل آورند.
۲- جلوگیری از کشیدن سیگار توسط گردشگران داخلی و خارجی در محدوده جنگل ها و تصویب قوانین سخت گیرانه تر برای کسانی که ته سیگارشان را به داخل جنگل می ریزند اتخاذ گردد .که لازمه این امر جذب نیروهای بیشتر برای حفاظت از جنگل ها در آینده نزدیک است .
۳-سازمان جنگل داری حافظ منابع طبیعی کشور است، بنا براین موظف است از ساخت تاسیسات ویا تبدیل آن به باغات ، و یا از توسعه وتغییر کاربری مزارع کشاورز ی و مناطق جنگلی به هر شکل ممکن جلو گیری نماید.طبق اطلاعات واصله متاسفانه دربعضی از شهرستانها ساخت و ساز به شیوه کاملا حرفه ای ادامه دارد.
۴-درختان ستون دفاعی و سلامتی انسان هستند و شاخه های آن مانند چتر پوششی برای زمین و انسان است، پس نباید اجازه داد تا گردشگران و یا افراد بومی آن را ابزاری برای گرمایش و پخت و پز استفاده کرده و سبب از بین رفتن درختان شوند .
۵-ورود دامها درجنگل سبب آسیب رسیدن به درختان و طبیعت بکر ان می شود ،چرای دام پوشش گیاهی راازعرصه جنگل حذف می کند و خاک جنگل عریان وبدون محافظ می ماند که پس از مدتی دچار فرسایش می شود ،بنابر این باید بانصب حفاظ ها و سیم خاردارها از ورود دامها به داخل جنگل تحت هر شرایطی جلوگیری کرد .

۶- به گونه ای برنامه ریزی شود که اجازه داده نشود گردشگران و یا افراد بومی خاطرات خود را روی درختان حک کنند، خاطرات هر فرد در دفتر نوشته می شود نه روی درختان ،بنابر این نباید اجازه داد با قلم و کاغذ بر گرفته شده از چوب ،ریشه درختان و سر سبزی طبیعت را از بین ببریم .
۷_درختان پر از مزایا و منافع برای بشر هستند ،اگر در مکان مناسب کاشته شوند سودش برای همه است ، و اگر قطع شوند ضررش برای همه است ،پس اجازه ندهیم
ستون زینت بخش طبیعت را غیر مجاز قطع کنند.یکی از راهکارها و استاندارد چنین امری در همه کشورهای جهان شماره گذاری روی درختان بخصوص از نوع قدیمی و ماندگار است.

۸-حفر چاء در جنگل و یا باغات یکی از بزرگترین اشتباهات و تاریخی دولت های گذشته بخصوص هشتم و نهم بود (طبق آمار ۳۰۰هزارچاء حفر شده است ) مسئولان امر اجازه ندهند اشتباه تاریخی مجددا تکرار گردد.
۹-آموزش به کودکان ، درخانه و مدرسه، درنگهداری و حفاظت از جنگل،محیط زیست و حفظ طبیعت زیبا و جنگل ها یکی از راههای رسیدن به توسعه است. ازآموزش آن به فرزندان خود دریغ نکنیم.

۱۰-هر خانواده گیلانی در سال و در روزی معین و فرا گیر یک درخت بکارد که در صورت تحقق آن در یک فرایند پنج ساله با جمعیت فعلی گیلان ۲/۴میلیون نفر کاهش ۱۰ درصدی سالهای گذشته را جبران نماییم .(این امر می تواند با جشن خانوادگی و گسترده با تبلیغات رسانه ای همراه باشد)

می توان باتشکیل NGO ها در هر شهر از جنگل ها و محیط زیست حفاظت کرد و انقلابی برای دفاع از منابع طبیعی وجنگل ها به راه انداخت تا جلوی کوه خواری،قراردادهای صوری در هر شهر، قطع درختان و ساخت و ساز بی رویه در دل جنگل و کوه و یا حواشی آثار باستانی جلوگیری بعمل اورد ، اگرچه با تکنولوژی و گوشی های پیشرفته جوانان تیزبین درشبکه های اجتماعی توانستن لحظات حساس چنین خلاف های را شکار کرده و با اشتراک گذاری از آن محافظت نمایند .

بیایم یک بار هم که شده جلوی آسیب های وارده به جنگل های استان ما را بگیریم ، تا نسل های آینده نگویند که گذشتکان ما دریغ کردند و ویرانه ای را به یادگار برای ما گذاشتند، باشد که با یاری و کمک همدیگر در حفاظت از جنگل های گیلان تلاش نماییم و از تمام ابزارهای قلمی ،قدمی،رسانه ای ،مجازی بهره گیریم و این شعار را مبنای حرکت خود قرار دهیم که “طبیعت زنده و پویاست ،نکوداشت آن، گرامی داشتن ریشه گاه آدمیان است .

به امید گیلانی توسعه یافته در همه ابعاد اقتصادی ،علمی ،کشاورزی و محیط زیستی به کمک متخصصان ،اساتید ،و جوانان شایسته گیلان ،و پربار شدن رونق گردشگری در فرایند زمان .

با آرزوی بهترین لحظه های درخشان برای گیلان ، حافظ منایع طبیعی و زمینی استان ما باشیم.

*روزنامه نگار

انتشار یادداشت های دریافتی الزاما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت آشنایی مخاطبان با فضای رسانه های استان منتشر می شود.