جزئیات معامله آمریکا با عربستان

به گزارش حرف تازه به نقل از خبرگزاری فلسطینی سما ، کاخ سفید اعلام کرد، هدف از مذاکرات روز پنج‌شنبه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در جده دستیابی به یک چشم انداز و دیدگاه مشترک برای ایجاد صلح، امنیت و ثبات بیشتری در خاورمیانه است.

جزئیات معامله آمریکا با عربستان

توماس فریدمن، روزنامه نگار مشهور آمریکایی در مقاله‌ای با عنوان «جو بایدن به فکر معامله بزرگی در خاورمیانه است» در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: تصویب اصلاحات قضایی در کنست به رغم خواسته‌های صدها هزار اسرائیلی برای لغو آن و ادامه اعتراضات گسترده به نظر می‌رسد یک شکست محسوب می‌شود؛ اما به طور کامل ناامید کننده نیست چرا که مذاکرات کنونی میان آمریکا و عربستان کمکی برای اسرائیل خواهد بود.

زمانی که با جو بایدن در کاخ سفید دیدار کردم از وی خواستم بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل را به توقف طرح اصلاحات قضایی ترغیب کند؛ اما این همه چیزی نبود که درباره آن صحبت کردیم. بایدن درحال بررسی طرح معاهده امنیتی آمریکا با عربستان است که بر اساس آن عربستان با اسرائیل به شرط ارائه امتیازهایی به فلسطینی‌ها که امکان تشکیل کشور فلسطین را برای آنها حفظ کند، سازش می‌کند.

بعد از چند روز مذاکرات عمیق میان بایدن و جیک سالیوان و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا و برت مک‌گورک، مشاور کاخ سفید در امور خاورمیانه، بایدن، سالیوان و مک‌گورگ را به عربستان فرستاد. آنها پنج‌شنبه برای رسیدن به نوعی تفاهم آمریکایی-عربستانی- اسرائیلی-فلسطینی وارد عربستان شدند.

توماس فریدمن گفت: جو بایدن هنوز در این مورد تصمیم قطعی نگرفته است؛ اما با سفر تیم خود برای مذاکره با ولیعهد عربستان و اطلاع یافتن از معامله‌ای که وی خواهان آن است، موافقت کرد. حتی اگر بایدن تصمیم بگیرد مسیر درست را برود این معامله‌ زمانی طولانی می‌طلبد و دشوار و پیچیده است؛ اما مذاکرات درباره دو مساله است؛ مساله اول معاهده امنیتی آمریکا و عربستان است که منجر به عادی سازی روابط میان اسرائیل و عربستان و کاهش روابط عربستان و چین می‌شود و به منزله تغییر قواعد بازی در خاورمیانه خواهد بود. این معاهده بزرگتر از معاهده کمپ دیوید بین مصر و اسرائیل خواهد بود. به این دلیل که صلح بین اسرائیل و عربستان منجر به صلح میان اسرائیل و تمام جهان اسلام از جمله کشورهایی مثل اندونزی و پاکستان خواهد شد و این یک میراث دیپلماتیک مهم برای بایدن خواهد بود. مساله دوم درباره ائتلاف امنیتی آمریکا با عربستان به شرط عادی سازی روابط با اسرائیل و ارائه امتیازهای واقعی به فلسطینی‌ها است.

ائتلاف بنیامین نتانیاهو مجبور است به این سوال جواب بدهد: الحاق کرانه باختری را می‌خواهید یا صلح با عربستان و جهان اسلام را؟ این دو مساله را نمی‌توانید با هم داشته باشید. کدام یک را انتخاب می‌کنید؟

توماس فریدمن گفت که دوست دارد بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی رژیم صهیونیستی را در تلویزیون مشاهده کند در حالی که برای اسرائیلی‌ها توضیح می‌دهد که الحاق کرانه باختری با سه میلیون فلسطینی برای ابد مهم‌تر از عادی‌سازی روابط با عربستان و جهان اسلامی است. این نویسنده معتقد است که صلح عربستان و رژیم صهیونیستی موجب کاهش انزجار و نفرت میان مسلمانان و یهودیان می‌شود.

قبل از اینکه ائتلاف نتانیاهو بین الحاق یا عادی‌سازی روابط یکی را انتخاب کند مسائل زیادی وجود دارد که باید به آن‌ها پرداخته شود. سالیوان برای گردش در ریاض نیست. عربستانی‌ها از آمریکا سه چیز را می‌خواهند؛ اول معاهده دفاعی مشترک مثل ناتو که براساس آن در صورتی که عربستان در معرض حمله قرار بگیرد باید آمریکا فورا از عربستان دفاع کند. دوم دستیابی به یک برنامه هسته‌ای با نظارت آمریکا و سوم دستیابی به توانایی خریدن سلاح پیشرفته.

از جمله مسائلی که آمریکا خواهان آن است توقف جنگ در یمن و بسته کمک‌های عربستان به فلسطینی‌ها در کرانه باختری و پایان دادن به روابط عربستان و چین است. آمریکا از گزارش‌هایی که سال میلادی گذشته درباره قبول ارز چین به جای دلار آمریکا در معاملات نفت از سوی عربستان منتشر شد، راضی نیست. این مساله با گذشت زمان و به دلیل نفوذ اقتصادی چین تأثیر زیادی بر دلار آمریکا دارد. از نظر آمریکا باید این مساله لغو شود. همچنین عربستان باید تعاملات خود را با شرکت تکنولوژی چینی هواوی پایان دهد. اگر این اتفاق بیفتد این اولین باری است که آمریکا معاهده دفاعی مشترک را با یک کشور غیر دموکراتیک امضا می‌کند؛ اما مهم‌ترین مساله‌ای که عربستان از رژیم صهیونیستی می‌خواهد حفظ امکان اجرای راهکار تشکیل دو دولت است. همچنین امارات خواهان توقف الحاق شده است.

توماس فریدمن گفت: عربستان توجه خاصی به فلسطینی‌ها ندارد یا شناخت زیادی از جزئیات این روند مسالمت آمیز ندارد. اگر بایدن توافقی را امضا کند که شامل فلسطینی‌ها نباشد این یک هدیه ژئو سیاسی مجانی به نتانیاهو است.

این نویسنده معتقد است که بایدن این کار را نمی‌کند چرا که انقلابی را در داخل حزب ترقی‌خواه ایجاد کرده و تصویب این معامله در کنگره را پیچیده می‌کند. کریس وان هولن، سناتور دموکرات آمریکایی گفت: برای بایدن تبلیغ چنین توافقی در کنگره دشوار خواهد بود. مساله اصلی که دموکرات‌ها خواهان آن هستند این است که این پیشنهاد شامل بندهای واضح و قابل اجرایی باشد که راهکار تشکیل دو دولت را حفظ کند و با  خواسته‌های جو بایدن که می‌خواهد فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها از آزادی و حقوق مساوی برخوردار باشند، همسو باشد. این مسائل برای صلح دائم در خاورمیانه مهم است.

فریدمن معتقد است کمترین چیزی که عربستانی‌ها و آمریکایی‌ها از نتانیاهو در ازای یک هدیه بزرگ برای عادی‌سازی روابط با یک کشور عربی مسلمان می‌خواهند، چهار مساله است: عدم الحاق کرانه باختری، عدم گسترش شهرک سازی در کرانه باختری در خارج از شهرک‌های موجود، عدم مشروعیت بخشی به کانون‌های شهرک سازی و انتقال مناطق فلسطینی در مناطق «ج» به مناطق «الف» و «ب» و قرار دادن آن تحت کنترل تشکیلات خودگردان بر اساس شروط توافق اسلو. تشکیلات خودگردان نیز باید توافق عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل را تایید کند.

فریدمن گفت: تشکیلات خودگردان فلسطین در وضعیتی نیست که در حال حاضر وارد مذاکرات صلح شود؛ اما دولت افراطی‌ها در اسرائیل برای دستیابی به مقدار بیشتری از مناطق کرانه باختری تلاش می‌کند و نیاز شدیدی به توقف فوری این مساله وجود دارد. مذاکرات طولانی خواهد بود و احتمالا چند ماه مذاکره بین آمریکایی‌ها، عربستانی‌ها، اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها طول بکشد. اگر بایدن تصمیم بگیرد این معامله را مطرح کند به نفع آمریکا، اسرائیل و عربستان خواهد بود و امید فلسطینی‌ها به راهکار تشکیل دو دولت را از بین خواهد برد. این یک مساله بسیار بزرگ است.