تغییرات اقلیمی در حال غیرقابل سکونت کردن خاورمیانه است

در اواسط ماه جولای، شاخص گرما در دوبی به ۱۴۴ درجه فارنهایت رسید. در اواخر ماه ژوئن مسجدالحرام در مکه دمای ۱۲۵ درجه فارنهایت را به ثبت رساند. این گرما با موسم حج همزمان بود. در اثر موج گرما بیش از ۱۳۰۰ حاجی جان خود را از دست دادند. در مصر نیز دمای هوا از ماه می‌تاکنون به ندرت به زیر ۱۰۰ درجه رسیده است.

دمای هوا در منطقه خلیج فارس گرم‌تر بوده و در مناطق ساحلی ایران و امارات دمای واقعی ۱۵۸ درجه احساس شده است. این گرمای بی امان در این فصل از سال، از “دمای حباب خیس” که اگر انسان ۶ ساعت در معرض آن قرار بگیرد منجر به گرمازدگی و مرگ می‌شود نیز فراتر بوده است.

بانک جهانی برآورد کرده که تا سال ۲۰۵۰ میلادی، کمبود منابع آبی منجر به کاهش ۱۴ درصدی تولید ناخالص داخلی در منطقه خواهد شد. گزارشی که یونیسف در سال ۲۰۲۱ منتشر کرد نشان می‌دهد که منابع آبی مصر ممکن است تا سال ۲۰۲۵ به اتمام برسد و رودخانه نیل تحت فشار ویژه‌ای قرار گیرد. تنش آبی در کشور‌هایی نظیر مصر با محدود شدن جریان آب نیل به دلیل احداث سد بزرگ رنسانس اتیوپی تشدید شده است. سوریه و ترکیه نیز سال هاست بر سر احداث سد‌هایی بر روی رودخانه‌های دجله و فرات از سوی ترکیه درگیر اختلافات آبی هستند. از جمله مسائل محل اختلاف بین اسرائیلی‌ها و فلسطینیان نیز مسئله آب است و اینکه چه کسی حق برداشت از آبخوان کوهستانی کرانه باختری را دارد.

علاوه بر تهدیدی که گرمای شدید هوا متوجه جان و معیشت مردم خاورمیانه و شمال آفریقا می‌سازد، گرمتر شدن دمای منطقه این پتانسیل را دارد که سبب بی ثباتی سیاسی در آنسوی مرز‌های این منطقه شود.

اساسا آژانس‌های جاسوسی دولت آمریکا معتقدند برقراری یک رابطه علی بین تغییرات اقلیمی و بروز جنگ و بی ثباتی امری دشوار است، زیرا متغیر‌های بسیار زیادی وجود دارند که به بروز جنگ منجر می‌شوند.

اما یک مشکل واضع‌تر و مهم‌تر این است که مردم چگونه خود را با افزایش دما و کمبود منابع آبی تطبیق می‌دهند. آن‌ها به مکان‌هایی با دمای پایین‌تر و آب بیشتر مهاجرت می‌کنند. بر اساس آمار‌های بانک جهانی، ۱۹ میلیون نفر یعنی حدود ۹ درصد از جمعیت محلی شمال آفریقا تا سال ۲۰۵۰ میلادی به دلیل بحران اقلیمی آواره خواهند شد؛ و برای مردم منطقه مقصد انتخابی جایگزین جایی نیست جز اروپا.

البته در این میان برخی سناریو‌های خوش بینانه نیز وجود دارند: اولا، این احتمال وجود دارد که تغییرات سیاسی، اقتصادی و تکنولوژیکی ایجاد شود که تعداد مهاجران را محدود کند. ثانیا، همه افراد در حال جابجایی به دلیل تغییرات آب و هوایی مهاجرت نمی‌کنند؛ و در نهایت، برخی از این آوارگان با توجه به منابع مورد نیاز برای عبور از دریای مدیترانه، جایی در منطقه خواهند ماند. (این مسئله خود مجموعه‌ای از مشکلات را ایجاد می‌کند. آوارگان داخلی، که عموما در مناطق شهری ساکن می‌شوند، بر بودجه و زیرساخت‌های مکان‌هایی که منابع و ظرفیتشان برای جذب مهاجران محدود است فشار وارد می‌آورند.) ثالثا، با وجود همه این‌ها مهاجرت در مفهومی انتزاعی برای کشور‌های اتحادیه اروپا که جمعیت سالخورده‌ای دارند و برای تامین منابع مالی شبکه‌های تامین اجتماعی خود به کارگر نیاز دارند پدیدی‌ای مثبت تلقی می‌شود. با این حال، این ادعا که مهاجران مزایایی را برای جامعه به ارمغان می‌آورند برای تعداد قابل توجهی از اروپایی‌ها که مخالف ورود تعداد زیادی تازه وارد به کشورهایشان هستند، گزاره قانع کننده‌ای نیست.

حزب جبهه ملی فرانسه که مدت‌ها با مواضع فاشیستی و انکار هولوکاست شناخته می‌شد، به دلیل مخالفت با پدیده مهاجرت به ویژه از مبدا کشور‌های اسلامی به یک نیروی مهم در عرصه سیاسی فرانسه تبدیل شده است. ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، به عنوان نماد مخالفت با لیبرالیسم اروپایی، سیستم استبدادی خود را بر اساس ترس از تهدیدی که مهاجران متوجه جامعه مجارستان می‌کنند بنا کرده است.