باغ نارنجستان قوام شیراز و هر آنچه باید بدانید

به گزارش حرف تازه ، در این مقاله قصد داریم باغ نارنجستان قوام در شیراز را معرفی کنیم. با ما همراه باشید.

باغ نارنجستان قوام کجاست؟

باغ نارنجستان قوام کجاست و چگونه می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد؟ این باغ از دیدنی‌ترین باغ‌های شیراز است و قسمت شرقی انتهای خیابان لطفعلی‌خان زند و در محله «بالاکفت» قرار دارد. این محدوده در نقطه انتهایی شهر قدیم واقع شده است.

• دسترسی به باغ قوام با خودرو شخصی: برای رسیدن به این باغ زیبا باید از سمت چهارراه نمازی در طول خیابان لطفعلی‌خان زند به سمت شرق بروید و بعد از پشت سر گذاشتن مسجد نصیرالملک به مقصد برسید. به علت شلوغ بودن این مسیر، گاهی پیدا کردن جای پارک سخت می‌شود. با توجه به طول مناسب خیابان می‌توانید خودرو را در فاصله دورتری پارک کرده و پیاده به باغ بروید.
• دسترسی به باغ قوام با اتوبوس: در صورتی که بخواهید با استفاده از اتوبوس خودتان را به باغ نارنجستان قوام شیراز برسانید باید از خط ۷۱ پایانه ولیعصر به پایانه نمازی و خط ۹۷، پایانه شهید دستغیب به بلوار نارنجستان استفاده کنید و خودتان را ایستگاه لطفعلی‌خان برسانید.
• دسترسی به باغ قوام با مترو: افرادی که قصد دارند با مترو به این باغ زیبا بروند می‌توانند با استفاده از خط ۱ مترو به ایستگاه ولیعصر که نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به باغ نارنجستان قوام است بروند و سپس با پیاده‌روی ۱۰ الی ۱۵ دقیقه‌ای خودشان را به این باغ برسانند.

آدرس باغ نارنجستان قوام در شیراز: استان فارس، شیراز، خیابان لطفعلی خان زند، نرسیده به خیابان زینبیه(فلکه غدیر)

معرفی باغ نارنجستان قوام در شیراز

باغ نارنجستان قوام در شیراز شامل باغ و عمارت در دوره حکومت قاجاریه ساخته شده است. این خانه به علت وجود تعداد زیادی درخت نارنج «باغ نارنجستان» خوانده می‌شود اما بسیاری آن را با نام‌های دیگری مانند خانه قوام‌الملک یا باغ قوام می‌شناسند. باغ نارنجستان قوام محل زندگی «قوام‌الملک دوم» حاکم و والی فارس و خاندان دیوان سالار قوام بوده است.

عمارت دیگری به نام «خانه زینت‌الملک قوامی» دقیقا دیوار به دیوار باغ نارنجستان وجود دارد و با عمارت اصلی باغ یک مجموعه بزرگ را تشکیل می‌دهند. عمارت اصلی موجود در باغ نارنجستان به عنوان «عمارت بیرونی» و عمارت کناری یا خانه زینت‌الملک قوامی «عمارت اندرونی» این مجموعه محسوب می‌شوند و این دو عمارت از طریق زیرزمین به هم راه دارند. در گذشته عمارت بیرونی، محلی برای رسیدگی به امور دیوانی و اداری و برگزاری جلسات و دیدار با میهمانان بود و عمارت اندرونی به عنوان محلی برای حضور زنان، کودکان و خدمتکاران مورد استفاده قرار می‌گرفت. جالب است بدانید علاوه‌ بر خانه زینت‌الملک، حمام گچینه و چندین باغ با نام‌های باغ کلانتر، باغ بیگلر بیگی، باغ دلگشا و باغ عفیف آباد هم متعلق به خانواده قوام بوده است.

در حال حاضر باغ نارنجستان قوام شیراز با فضای سرسبز و دو عمارت باشکوه خود یکی از جاذبه‌های شهر شیراز محسوب می‌شود. خوشبختانه در سال‌های اخیر مرمت‌هایی در زیرزمین این مجموعه انجام شد و این بخش از خانه به عنوان موزه‌ای از آثار تاریخی ایران مورد استفاده قرار گرفت. بازدید از این مجموعه برای عموم آزاد است.

تاریخچه باغ نارنجستان قوام در شیراز

باغ نارنجستان قوام شیراز در بین سال‌های ۱۲۵۷ تا ۱۲۶۷ خورشیدی و همزمان با دوارن سلطنت ناصرالدین شاه قاجار ساخته شده است. پس از مرگ قوام‌الملک اول، پسرش با نام «محمد علی‌خان قوام‌الملک» در سال ۱۲۵۷ دستور ساخت بنای باغ نارنجستان را داد اما در طول ساخت آن، محمد علی‌خان از دنیا رفت و پسر او محمدرضا خان قوام الملک سوم، این بنای زیبا را تا سال ۱۲۶۱ خورشیدی تکمیل کرد. البته تا سال ۱۲۹۸ تزئیناتی به اندرونی باغ و ساختمان اصلی اضافه شد.

باغ نارنجستان قوام شیراز در سال ۱۳۴۵ توسط ابراهیم قوام‌الملک به دانشگاه شیراز اهدا شد و از آن پس به عنوان یکی از جاذبه‌های اصلی شهر پذیرای گردشگران زیادی از سراسر جهان است.

معماری باغ نارنجستان قوام در شیراز

معماری باغ نارنجستان قوام در شیراز، این بنا را به یکی از منحصربه‌فردترین و زیباترین باغ‌های ایرانی تبدیل کرده است. این باغ باشکوه در زمینی به مساحت ۳۵۰۰مترمربع ساخته شده و بنای اصلی آن با ۹۴۰مترمربع زیربنا، در ضلع‌های شمالی، شرقی و جنوبی قرار دارد.

عمارت اصلی باغ قوام در مرکز باغ قرار گرفته و در مقابل آن یک حوض زیبا قابل مشاهده است. در طراحی باغ نارنجستان قوام شیراز از اصل تقارن استفاده شده و ایوان یا تالار آینه‌ی باغ در وسط و اتاق‌ها به صورت هماهنگ در چپ و راست آن قرار گرفته‌اند. همچنین هنگام ورود به این مجموعه، محوطه‌ی متقارن آن پر از درخت‌های نخل و نارنج بوده و گذرگاهی اصلی بازدیدکنندگان را به عمارت اصلی می‌رساند.

سبک معماری عمارت قوام را می‌توان الهام گرفته از سبک قاجاری و معماری دوران زندیه دانست. در این بنای باشکوه می‌توان تلفیقی از المان‌های کاشی‌کاری، آینه‌کاری، کنده‌کاری و گچبری‌ها را مشاهده کرد. روی دیوارهای ایوان با گچبری‌های بسیار زیبا که اوج هنر دوران قاجار است تزئین شده‌اند و تمام کف سالن را کاشی‌های سفید و آبی پوشانده‌ است. در اتاق‌های کناری تالار آینه، سقف‌ها بیشتر از جنس چوب و پر از کنده‌کاری‌های زیبا هستند. همچنین اتاق اصلی مجاور ایوان هم سقفی آینه‌کاری شده دارد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

• ورودی اصلی باغ

ورودی اصلی باغ نارنجستان قوام دارای یک درب چوبی از جنس ساج تزئین شده با منبت‌کاری است که به سمت جنوب باز می‌شود. پس از عبور از این درب وارد یک هشتی شده و فضایی سرپوشیده مابین کوچه و حیاط خانه را مشاهده خواهید کرد. هشتی توسط دو راهرو به محوطه باغ می‌رسد و سقف آن با کاشی‌ها، آجر و مقرنس‌های گچی تزئین شده است.

• محوطه باغ نارنجستان قوام

بعد از عبور از هشتی وارد محوطه باغ خواهید شد و درختان نارنج و نخل‌ها را که با نظم خاصی به صورت متقارن در دوطرف گذرگاه اصلی کاشته شده‌اند را مشاهده خواهید کرد. در وسط گذرگاه یک مسیر آب با اشکال هندسی و گل‌کاری‌های چشم‌نواز وجود دارند که دقیقا به حوض جلوی عمارت منتهی می‌شوند.

 حوض بزرگ جلوی عمارت با قطعات سنگ سرخ ساخته شده  و انعکاس عمارت اصلی در آن منظره‌ای تماشایی را خلق می‌کند. در اطراف حوض هم باغچه‌هایی پر از گل وجود دارند.

• آشپزخانه باغ نارنجستان قوام

آشپزخانه باغ نارنجستان قوام در ضلع شرقی ساختمان واقع شده  و شامل حیاطی کوچک، یک حوض و فواره‌ی سنگی و چندین اتاق است. در گذشته خدمه در این قسمت مستقر بودند.

• عمارت اصلی باغ قوام

عمارت اصلی باغ قوام در انتهای گذرگاه و در ضلع شمالی مجموعه قرار دارد. این عمارت دو طبقه با یک ایوان اصلی و یک زیرزمین ساخته شده است و دو ستون سنگی یکپارچه و سقفی مسطح دارد که کاملا به حوض و محوطه باغ مشرف هستند. جالب است بدانید ۲۰ اتاق عمارت اصلی باغ قوام همگی به یکدیگر مرتبط هستند. اتاق اصلی عمارت مجاور ایوان هم با آینه‌کاری تزئین شده و به تالار آینه یا شاه‌نشین شهرت دارد.

• دیوان خانه و مکتب خانه خانه قوام

دیوان خانه باغ قوام با شش اتاق در ضلع جنوبی باغ ساخته شده است. این قسمت دارای ستون‌های چوبی تزئین شده با منبت‌کاری، کفپوش کاشی سفید و آبی، گچ‌بری‌های بسیار زیبا و پنجره‌های سنگی است. همچنین مکتب خانه مجموعه در قسمت شرقی واقع شده و امروزه بخش‌هایی از آن مورد بازسازی قرار گرفته است.

• حمام گچینه

حمام گچینه در سال ۱۳۰۰ خورشیدی ساخته شده و جزو پنج حمام قدیمی شهر شیراز است. این حمام بخش‌های مختلفی مانند حمام خصوصی قوام السلطنه دارد و توسط یک تونل به عمارت نارنجستان قوام مرتبط می‌‌شود.

بهترین زمان بازدید از باغ نارنجستان قوام در شیراز

بهترین زمان بازدید از باغ نارنجستان قوام در شیراز فصل بهار است زیرا این باغ پر از درختان نارنج بوده و در فصل بهار حسابی پر از سرسبزی، طراوت و زیبایی می‌شود. بدون شک تماشای تصاویر بهاری باغ و تنفس در هوایی که پر از عطر بهارنارنج است لذت دیدار از این مجموعه را دوچندان می‌کند.

جمع‌بندی درباره باغ نارنجستان قوام در شیراز

در این مقاله باغ نارنجستان قوام در شیراز را معرفی کردیم. این باغ با بنای باشکوه خود یکی از جذاب‌ترین باغ‌های به یادگار مانده از دوران قاجار است و در آن می‌توان تلفیقی از معماری قاجاریه و زندیه را مشاهده کرد. پیشنهاد می‌کنیم در فصل بهار که زیبایی باغ صدچندان می‌شود از این باغ زیبا بازدید کنید.

منبع: الی گشت