بازار سنتی و عمده فروشان رشت پس از اجرای طرح پیاده راه در آستانه نابودی است/ از تعطیلی مغازه‌های خیابان امام خمینی تا واحدهای خالی پاساژهای مرکز رشت

حرف تازه – بازار رشت یا‌‌‌‌ همان بازار بزرگ شهر رشت با مساحتی بالغ بر ۲۴ هکتار در بافت قدیمی و مرکزی این شهر قرار دارد و مرکز کلیه فعالیت ‌های بازرگانی استان گیلان به حساب می‌‌آید.

لیلا پاکیزه در گیل نگاه نوشت: بازار سنتی رشت دارای ۱۴ کاروانسرا است که توسط راسته‌های مختلف به هم مرتبط هستند.

این بازار شامل مراکزی همچون میدان بزرگ، میدان کوچک، چهارسوق‌ها و کاروانسرا‌ها است. معماری کاروانسرا‌ها و طاقی‌های موجود در بازار رشت یکی از جاذبه ‌های مهم گردشگری این بازار است. این کاروانسرا‌ها در دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی به عنوان کانون‌های بازرگانی رشت ساخته شدند. تعدادی از آن‌ها عبارتند از طاقی‌های بزرگ و کوچک، سعادت و کاروانسراهای محتشم، چینی چیان، ملک و …

در گوشه و کنار بازار رشت می‌توان جلوه‌های گوناگونی از زیبایی‌های فرهنگ فولکلور استان گیلان را یافت که به نوبه خود بسیار زیبا و جذاب است از این رو بازار رشت زیبا، دوست داشتنی و نوستالژیک است به خصوص برای خود رشتی‌ها، بعد از گذشت سال‌ها بازار سنتی رشت و اهالی‌اش (که به اصطلاح بازار مج خوانده می‌شوند) همچنان با‌‌‌‌ همان شاخصه‌های گذشته به کار و کسب می‌پردازند و در یک کلام از هر نظر بازار رشت‌‌‌‌ همان بازار سال‌های دور است و مدرنیسم چندان روی سنت‌های آن تاثیر نگذاشته است.

روزانه هزاران نفر از ساکنین شهر‌ها و روستاهای مجاور رشت، برای داد و ستد در این بازار حضور می‌یابند. در این بازار علاوه بر محصولات متنوع کشاورزی کلیه مایحتاج ضروری زندگی روزمره را می‌توان یافت از این رو بازار رشت اگر چه به دلیل فشردگی زیاد با مشکلات عبوری روبروست اما در نوع خود از دیدنی ‌های مهم شهر رشت به شمار می‌‌رود. گردشگران وقتی به بازار رشت وارد می‌شوند به دنبال خرید سوغات یا کالای مورد نظر در میان تنوعی از رنگ ‌های زیبای محصولات کشاورزی، انواع ماهی، غذاهای محلی و … ساعت ‌ها به جست‌ و جو می‌ پردازند و در کنار آن از کاروانسراهای قدیمی رشت دیدن می‌ کنند.

معمولا همه‌ی شهرهای بزرگ ایران بازار دارند اما این بازار برعکس بازار دیگر شهر‌ها روباز است و در آن خبری از سقف‌های گنبدی و نور گیرهای بلند نیست. تنها جایی که می‌توانید قسمتی سرپوشیده را پیدا کنید راسته‌ی زرگر‌ها هست که با حلب پوشیده شده است. اینجا بازاری دوست داشتنی و نوستالژیک است و در آن رد و نشانی از زندگی‌های مدرن امروزی را پیدا نمی‌کنید و همچنان‌‌‌‌ همان بازار سالیان دور است و همه چیز به‌‌‌‌ همان شیوه سنتی انجام می‌شود.

اما امروز این بازار با اجرای طرح پیاده راه فرهنگی دستخوش تغییرات و ناملایماتی شده که رونق گذشته خود را به تدریج از دست داده و به دلیل بروز مشکلات عدیده دراین بازار روز به روز به جای افزایش قدرت جاذبه، دافعه گردشگران را به همراه دارد. و به زعم بازاریان شاهد رکورد روزافزون این بازار در شهر گردشگری رشت هستیم.

براین اساس در راستای بیان مشکلات موجود در بازار رشت به عنوان بزرگ‌ترین و تنها‌ترین بازار روباز ایران به گفت‌و‌گو با تنی چند از بازاریان رشت پرداخته‌ایم که در پی می‌خوانید.

تعطیلی ۷۰ درصدی مغازه‌های خیابان امام خمینی پس از راه اندازی BRT

مهدی شادروح رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی در گفت‌و‌گو با گیل نگاه  با تاکید بر عدم مشخص بودن مقصد BRT گفت: بلوار امام خمینی و خیابان امام خمینی یکی از قدیمی‌ترین خیابانهای رشت است که از میدان حشمت تا میدان گیل با نام خیابان امام خمینی شهرت یافته است که متاسفانه با راه اندازی BRT این بلوار رسما نابود شد.

او با تاکید بر نبود سیمای مناسب در ورودی‌های شهر رشت تصریح کرد: خیابان امام خمینی یکی از ورودی‌های شهر از سمت پایتخت کشور بوده است و این خیابان با داشتن درختان تنومند و فضای سبز مناسب باعث تلطیف روح مسافران و گردشگران به این شهر بوده است.

شادروح با تاکید بر فقدان مقصد مناسب برای BRTدر رشت خاطرنشان کرد: هر BRT باید برای توقف اتوبوس‌ها مکان مشخصی داشته باشد که این در شهر رشت اصلا از حیث کار‌شناسی بررسی نشده بود.

رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی از تعطیلی ۷۰ درصدی مغازه‌های امام خمینی پس از راه اندازی BRT خبر داد و گفت: متاسفانه هیچگاه بازاریان محل اعراب در شهرداری نداشتند حتی یک نظرسنجی ساده از بازاریان در زمینه مخاطرات یا محسنات راه اندازیBRT و پیاده راه فرهنگی از بازاریان به عنوان هسته و گردانندگان اصلی اقتصاد شهر رشت نشد.

او افزود: استارت نابودی خیابان از زمان مدیریت مهندس خلیلی شهردار وقت زده شد اما بعد از آمدن دوباره دکتر ثابت قدم در پی جلسه‌ای که با ایشان با همراهی اعضای شورا داشتیم از مشکلات پیاده راه و BRT سخنان زیادی شد اما در آن جلسه به ما قول داده شد که مشکلات پیاده راه اعلم الهدی حل و قول برقراری نظم و انضباط مجدد در پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی داده شد که متاسفانه مدتی پس از این تعهد شاهد نسب بیلبورد در راستای اجرای کامل طرح پیاده راه و مسدود شدن هسته مرکزی شهر شدیم.

قرار بود دست فروشان در بازارچه کنار لب آب ساماندهی شوند

شادروح با اشاره به تجمع بازاریان در پی بسته شدن پیاده راه فرهنگی و مداخله دادستان وقت رشت و معاون وی یادآور شد: که در آن روز‌ها قرار برآن شد که علاوه بر باز شدن هسته مرکزی هر چه زود‌تر دست فروشان در بازارچه کنار لب آب ساماندهی شوند.

رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی افزود: در آن جلسه برای BRT نیز مبدا و مقصد مشخص شده بود و خودشان نیز به این نتیجه رسیده بودند که با بستن هسته مرکزی شهر، بازار رشت مرده‌ای بیش نخواهد بود.

او با تاکید مجدد مبنی بر عدم نظرخواهی از بازاریان اذعان داشت: بازاریان هرشهری که به صورت وراتثی و نسل به نسل وارد بازا و تجارت شده‌اند می‌توانند نظریه دهنده خوبی در اجرای پروژه‌های این چنینی باشند.

شادروح با اشاره به اینکه مردم شهرهای همجوار رشت یکی از مشتریان دائم بازار رشت قبل از طرح اجرای پیاده راه فرهنگی بودند، گفت: پس از اجرای این طرح بازار رشت بیش از نیمی از مشتریان خود را از دست داد، علاوه بر آن پیش از اجرای این طرح قرار بود مرکز خریدهای بزرگی در خیابانهای اطراف هسته مرکزی شهر راه اندازی شود که از آن جمله می‌توان به ایجاد تغییر در ساختمان پاساژ فاتحی و تبدیل سینما انقلاب (مخروبه) رشت به بزرگ‌ترین مرکز تجاری خرید، سرمایه گذار این دو مجموعه نیز با مشاهده وضعیت موجود از اجرای طرح و برنامه‌های خود سرباز زدنند.

رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی با تاکید بر نابودی رسمی بازار سنتی و بازار عمده فروشان رشت خاطرنشان کرد: در حال حاضر علاوه بر آنکه بازار به کلی مستاصل شده است بازاریان و تجار این شهر به نوعی با اجرای طرح پیاده راه فرهنگی رشت بازی خورده‌اند.

او تعمیر و نگهداری را یکی از اصول مهم در اجرای پیاده راه فرهنگی رشت خواند و گفت: پس از اجرای پیاده راه فرهنگی علم الهدی رشت، در داخل فضای سبز دوطرف این پیاده راه به جهت روشنایی پروژکتورهای بسیار زیبا با سر جمع هزینه به مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان تعبیه شده بود و علاوه برآن، نرده‌ها و دستگیره‌های استیلی به فاصله هر ده، پانزده متر در دو طرف این پیاده راه نصب شده بود که متاسفانه به علت عدم بی‌توجهی تمامی پروژکتور‌ها و ۹۰ درصد می‌له‌ها و نرده‌های استیلی به سرقت رفتند و فقط ده درصد میله‌ها به جا مانده که آن نیز ناقص و شکسته است.

پیاده راه علم الهدی‌‌ رها شده است

شادروح با اعلام هزینه کرد بیش از ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومانی برای پروژه پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی تصریح کرد: با توجه به صرف این هزینه میلیاردی، آنهم از حساب بیت المال متاسفانه هیچگونه اقدامی در نگهداشت و تعمیر آن صورت نگرفته است. البته ظاهرا با پیش بینی کیوسک نگهبانی، افرادی به عنوان نگهبان به کار گماشته شده‌اند که عملا هیچ گونه کارآیی ندارند.

رئیس هیات امنای پیاده راه اعلم الهدی با تاکید بر عملکرد سلیقه‌ای سازمان میراث فرهنگی گیلان یادآور شد: شهردارى بابت تابلو سردر مغازه‌ها پول بسیار هنگفتى دریافت می‌کند درصورتیکه این کار تخلف بوده، همچنین جهت دور زدن قانون در فیش صادره عنوان تابلو را ذکر نکرده وبه عناوین مختلف عوارض و مالیات اخذ می‌نماید، البته شایان ذکر است که رای دیوان بابت عدم دریافت عوارض بابت تابلو را اکثر مغازه داران دارند.

رشت کلانشهر نیست اما از کسبه هزینه‌های کلانشهر دریافت می‌شود

وی با اشاره به اینکه شهر رشت نمی‌تواند کلانشهر باشد، گفت: برای کلانشهر شدن باید از فاکتورهای زیادی بهره‌مند شد، از نظر تعاریف بین المللی شهرهای بالای ۸ میلیون شهر جزو ابرشهر‌ها محسوب می‌شوند و این تعریف در رده ملی به شهرهای بالای یک میلیون نفر جمعیت اطلاق می‌شود. بنا بر این تعریف، رشت جزو معیارهای کار‌شناسی شده کلانشهرهای کشور هم قرار نمی‌گیرد تا از مزایای قانونی آن بهره ببرد. اما شهروندان (تجار، بازاریان، صاحبان مشاغل و….) هزینه کلانشهر را پرداخت می‌نمایند درصورتیکه از امکانات یک شهر معمولی بر خوردارند

شادروح فقدان پارکینک متناسب با حجم خودرو‌ها در هسته مرکزی شهر یکی از اهم مشکلات این شهر خواندو گفت: در وردی‌های پیاده راه مسئولین می‌توانند از زمینهای شهردارى وادارات ونهادهای دیگر دولتى که در اطرااف هسته مرکزی بسیار فراوان است و بدون استفاده مانده جهت حل این مسئله استفاده نمایند

کوچه‌هایی که محل تجمع افراد ناباب شده است

او با اشاره به نقش کم رنگ پلیس در امنیت کوچه‌های قدیمی و اصیل رشت یادآور شد: کوچه‌های بهشت گیلان، انقلاب جنب هتل اردیبهشت (آشتی‌کنان سابق)، فاتحى، محل امنى جهت پاتوق افراد خلافکار ومزاحمین نوامیس مردم بوده که در این کوچه دکتر شعار هم این شرایط را داشت که باهزینه ساکنین محله برای استخدام نگهبان اقدام شد.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه بازاریان رشت تحت لوای ولایت مطلقه ولی فقیه پیگیر خواسته‌های به حق خود از مسئولین استان هستند، یادآور شد: ما بازاریان رشت به دور از هرگونه نگاه سیاسی و در پی خواسته مدنی، شرعی و قانونی خود، پیگیری مجدانه مسئولین را در راستای حل این معضل بزرگ بازار رشت خواستاریم، البته ناگفته نماند، که در پی مشورت با رئیس دفتر استاندار محترم گیلان بدنبال برقراری نشست هم اندیشی در راستای تولد دوباره بازار رشت، با استاندار فهیم گیلان نیز می‌باشیم.

رئیس هیات امنای پیاده راه فرهنگی اعلم الهدی با قدردانی از تلاش‌های مهندس عاطفی شهردار منطقه دو در همراهی با بازاریان رشت، گفت: امید است با توجه به نگاه ویژه استاندار در زمینه توسعه اقتصاد و عنایت دکتر نصرتی شهردار رشت و همراهی و تلاش مهندس عاطفی در آینده بسیار نزدیک شاهد بازگشایی هسته اصلی مرکز شهر، بازنگری در تاسیسات و سایر امکانات پیاده راه علم الهدی و ساماندهی دست فروشان از هسته مرکزی شهر باشیم.

دلیل کاهش انگیزه داد و ستد در بازار رشت، راه اندازی پیاده راه فرهنگی است

مدیریت پاساژ پاسارگاد هم با گلایه از عدم تحقق تعهدات مجموعه مدیریت شهری در اجرای پیاده راه فرهنگی رشت به گیل نگاه گفت: بازار رشت با قدمت بیش از ۴۰۰ الی ۵۰۰ ساله مستحق این همه بی‌مهری نبود، در اجرای پیاده راه فرهنگی و راه اندازی BRT در رشت متاسفانه هیچگونه کار کارشناسانه‌ای انجام نشد.

محمد حسن حقی راه اندازی پیاده راه فرهنگی را سبب کاهش انگیزه داد و ستد در بازار رشت خواند و گفت: منطقه آزاد انزلی در مدت کوتاهی پس از راه اندازی توانست با کاهش قیمت‌ها و ایجاد انگیزه و عوامل جذاب در بین مشتریان از رشد بسیار بالایی در اقتصاد برخوردار شود.

وی افزود: قبل از اجرای پیاده راه فرهنگی علم الهدی متقاضیان خرید یا اجاره مغازه‌های این پاساژ پس از ثبت نام شاید ماه‌ها باید در انتظار خالی شدن یکی از واحدهای تجاری پاساژ می‌ماندند اما امروز تعداد بسیار زیادی از واحد‌های این پاساژ خالی و یا منتظر متقاضی خرید و یا اجاره است.

مدیریت پاساژ پاسارگاد با تاکید بر عدم نظارت و همراهی نیروی انتظامی گیلان با مجموعه مدیریت شهری در راستای ایجاد و حفظ امنیت شهروندان و توریسم گفت: استان گیلان و شهر رشت از مراکز توریستی کشور هستند، اما متاسفانه بار‌ها و بار‌ها در خیابان‌ها اعلم الهدی با ورود توریست شاهد شنیدن حرفهای غیر اخلاقی و تمسخر تعداد کثیری از دست فروشان پیاده راه اعلم الهدی بوده‌ایم.

تعطیلی ۹۰ واحد تجاری در بازار پله برقی گیلان

سعید محمد‌نژاد یکی از اعضای هیات امنای خیابان شیک هم نداشتن صدا را مشکل بازار رشت خواند و گفت: پیاده راه یک مکان عمومی است و نباید در اماکن عمومی تصرفی ایجاد شود اما بسیاری از دست فروشان با پهن کردن بساط خود شاید بیش از نیمی از عرض پیاده راه را تصرف و سبب ایجاد مشکل در تردد و آمد و شد شهروندان و تورست این شهر شده‌اند.

عضو هیات امنای خیابان شیک با تاکید بر اینکه پیاده راه متصل به کل استان است، گفت: تمام شهرهای ایران براساس مشخصه ستاره‌ای یا رینگی مشخص می‌شوند، مشخصه شهر رشت ستاره‌ای است، و پیرامون و محلات اطراف شهر متاثر از مرکز شهر است

وی با اشاره به تعطیلی ۹۰ واحد تجاری در بازار پله برقی گیلان تصریح کرد: در پاساژهای نور و پاسارگاد بسیاری از مغازه‌ها تعطیل شده‌اند، و تعدادی از آن‌ها نیز با افت ۶۰ درصدی در قیمت واقعی نیز به فروش نمی‌رسند.

محمد‌نژاد، پیاده راه هسته مرکزی شهر را به پارک تشبیه کرد و افزود: هدف از راه اندازی پیاده راه فرهنگی رونق کسب و کار بوده، در حالیکه امروز شاهد رکود بازار هستیم به حدی که چند تن از همکاران ما تا مرز خودکشی نیز پیش رفته بودند.

عضو هیات امنای خیابان شیک رشت، ضمن اظهار تاسف از حضور و سرکشی مسئولین در هسته مرکزی شهر یادآور شد: برند لباسهای مسئولین شهر و استان خارجی است و هیچ یک از آن‌ها مشتری هسته مرکزی شهر نیستند.

عدم همراهی نیروی انتظامی با مجموعه مدیریت شهری در ایجاد امنیت

حمیدرضا لاکانی یکی دیگر از اعضای هیات امنای بازار رشت نیز با اشاره به ضرورت ایجاد خیابان جایگزین قبل از اجرای طرح پیاده راه گفت: متاسفانه دست فروشان با مظلوم نمایی خود باعث انحراف افکار عمومی شده‌اند.

او با تاکید بر عدم همراهی نیروی انتظامی با مجموعه مدیریت شهری یادآور شد: نیروهای سد معبر نیز به دلیل عدم برخورداری حمایت از نیروی انتظامی توان مقابله با بعضی دست فروشان شرور را ندارند و در بسیاری از موارد ممانعت‌ها با زد و خورد، کشمکش و ایجاد ناامنی همراه است.

لاکانی با اشاره به اینکه کوچه هتل اردیبهشت تبدیل به پارکینک دست فروشان شده است، اذعان داشت: چندی پیش جناب آقای دلجو در هتل خود چند مهمان خارجی داشت، داخل آن کوچه نیز دست فروشان که عمدتا کبابی‌های دوره گرد هستند، با روشن کردن موتور برق تا ساعت سه بامداد مشغول فعالیت فروش اجناس خود، بوده و هستند، که در این اثنا برادر‌زاده آقای دلجو به بیرون از هتل آمد و از آنان خواست که به دلیل وجود مهمان خارجی موتور برق خاموش شود، که این امر باعث مشاجره و زد و خورد دست فروشان با برادرزاده آقای دلجو شد، به گونه‌ای که یکی از آنان با ساطور ضربه‌ای به سر برادرزاده آقای دلجو زده و متواری می‌شود، از آن موقع تاکنون با توجه به پیگیری پرونده در دادسرای رشت، ضارب پیدا نشده و به زعم دست فروشان آن منطقه کسی هم آدرسی از وی ندارد.

بازار بزرگ گیلان شاه راه استان قبل از اجرای طرح پیاده راه فرهنگی رشت بود

اکبر پورابراهیمی صاحب زرگری تاج ماه (بازار بزرگ گیلان، پله برقی) یکی دیگر از اعضای هیات امنای بازاریان رشت هم در گفت‌و‌گو با گیل نگاه بازار بزرگ گیلان را شاه راه استان قبل از اجرای پیاده راه فرهنگی عنوان کرد و گفت: این بازار قبل از اجرا و راه اندازی پیاده راه فرهنگی مشتریانی زیادی از منتهی الیه شرق و غرب گیلان داشته که متاسفانه پس از اجرای این طرح بیش از ۷۰ درصد از مشتریان خود را از دست داده است.

وی با اشاره به وجود پاساژ‌های متعدد چون پاساژ شیک، پله برقی، پاساژ آرسن، قدیری و… اذعان داشت: بسیاری از مغازه داران این پاساژ‌ها به دلیل نداشتن مشتری در روزهای عادی، اجناس خود در روزهای تعطیل به خصوص جمعه‌ها در محل پیاده راه فرهنگی و یا معابر پیاده راه سطح شهر با قیمت پایین به معرض فروش می‌گذارند.

پورابراهیمی نبود زیرساخت‌ها به خصوص پارکینگ در اطراف خیابانهای منتهی به مرکز شهر، را مهم‌ترین مانع ورود مشتری یا گردشگر به بازار بزرگ رشت خواند و تصریح کرد: بسیاری از گردشگران به جهت عدم آشنایی با کوچه‌های اطراف خیابانهای اصلی شهر، و عدم اطمینان به پارک خودرو در کوچه‌های نزدیک پیاده راه، از ورود به بازار بزرگ رشت که یکی از قدیمی‌ترین بازارهای رشت است منصرف می‌شوند.

پیاده راهی که در شب‌ها به رستوران‌ سیار تبدیل می‌شود

او با تاکید بر اینکه در بسیاری از شب‌ها پیاده راه فرهنگی تبدیل به رستوران‌های سیار می‌شوند، گفت: کبابی‌های سیار با گذاشتن میز و صندلی سطح زیادی از پیاده راه فرهنگی را به خود اختصاص می‌دهند، و این اشغال پیاده راه مشکلات زیادی را برای عابران و مغازه داران ایجاد می‌نماید.

پورابراهیمی با اشاره به ضرورت اعمال نظارت از سوی نیروی انتظامی استان در فعالیت دست فروشان پیاده راه گفت: قبل از اجرای پیاده راه قرار بود دست فروشان نیز ساماندهی شوند، که متاسفانه علیرغم تحقق این قول تجمع آنان در پیاده باعث ایجاد مشکلات عدیده شده است.

در اثنای مصاحبه با آقای پورابراهیمی شاهد حضور یک هموطن اصفهانی در زرگری تاج‌ماه بودیم او نیز با اشاره به عدم کار کار‌شناسی در پیاده راه فرهنگی هسته مرکزی شهر رشت، گفت: این پیاده راه در شهرهای اصفهان و تهران نیز اجرا شد، اما قبل از اجرای این طرح در راستای حفظ بناهای تاریخی و حفظ میراث فرهنگی، زیرساخت‌های آماده و خیابانهای جایگزین تعرفه شد و شهروندان و گردشگران تهران و اصفهان به هیچ عنوان با مشکلات موجود در شهر رشت مواجه نیستند.