اخیرا مهاجرت نخبگان ایرانی افزایش یافته است

حرف تازه – عبدالمجید خشنود عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیر الذین طوسی  در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره مهاجرت نخبگان گفت: مهاجرت نخبگان در اوایل، اواسط یا بعد از فارغ التحصیلی اتفاق می‌افتد که باید از جنبه‌های مختلف به آن نگاه شود و اهداف افراد مورد بررسی قرار بگیرد.

او افزود: مهاجرت نخبگان در دوره‌هایی افزایش و در دوره‌هایی کاهش داشته است و موضوع قابل توجهی است، اما باید گفت که اخیرا افزایشی در این موضوع شاهد بوده ایم. افراد با استعداد و با هوش بالایی در جامعه داریم که اگر در داخل برای آن‌ها جایگاه مناسبی پیدا شود کاملا در مسیر خدمت دهی به کشور قرار خواهند گرفت.

عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیر الذین طوسی ادامه داد: وقتی برای نخبگان در داخل جایگاه مناسبی پیدا نمی‌شود معمولا به خارج از کشور می‌روند و در آن جا جایگاه مناسب خود را پیدا می‌کنند و از توانایی‌های خود در همان جا به صورت فضای شکوفا و فعالی استفاده می‌کنند، در صورتی که می‌توانستند آن را در کشور خودمان خرج کنند.

خشنود گفت: البته این موضوع عمومیت ندارد و دانشجویانی بوده اند که بعد از مهاجرت به کشور‌های خارجی موفق عمل نکرده اند. اهداف و سیاست گذاری‌های کلان حوزه آموزش عالی و علمی کشور به جهت هدف‌های مهم خیلی مشکلات فراوانی دارد.

او ادامه داد: از آن جایی که هدف‌ها و ساختار‌های مهمی که مسیر‌های علمی و فناوری کشور را تشکیل می‌دهند خیلی شفاف و روشن نیست و ظرفیت‌ها و ساماندهی‌هایی که برای ورود دانشجویان به رشته‌های مختلف صورت می‌گیرد خیلی برنامه ریزی جامع و مشخصی ندارد در نهابت منجر به این موضوع می‌شود که فارغ التحصیلان موفق دانشگاه نمی‌توانند در داخل و در جایگاه‌های مناسب قرار بگیرند، چرا که نیاز سنجی‌های فارغ التحصیلان دانشگاهی مشخص نیست.

جایگاه مناسب نخبگان مشخص نیست

معاون مالی و اداری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی گفت: از روز اولی که یک دانشجو وارد دانشگاه می‌شود یا نخبه‌ای شناخته می‌شود جایگاه مناسب او پیش بینی نمی‌شود و ما در یک فضای تاریک پروسه آموزش عالی کشور را اداره می‌کنیم، خیلی روشن و شفاف می‌توانیم در ابتدای تعیین ظرفیت‌ها و اعلام نیازمندی‌هایی که رشته‌های مختلف دانشگاهی ایجاد می‌شوند تصمیم گیری کنیم و باید در شناخت افراد نخبه و دانشجویان موفق دانشگاهی تمام توان خود را بکار بگیریم تا جایگاه واقعی آن‌ها را به محض فارغ التحصیلی عرضه کنیم، در حال حاضر فرایندی که بتوان از شرکت‌ها و مجموعه‌های دولتی در جهت جایابی نخبگان در جایگاه واقعی خودشان استفاده کنیم وجود ندارد و این جریان معکوس است، یعنی افراد نخبه و فارغ التحصیلان موفق دانشگاهی باید سال‌ها پیگیر باشند تا بتوانند جایگاه مناسب خود را پیدا کنند.

خشنود اضافه کرد: یکی از راهکار‌ها در جهت بازگشت نخبگان به داخل این است که فرد از ابتدای ورود به دوره تحصیلات آموزش عالی شناسایی شود تا بتوان جایگاه واقعی او را پیدا کرد که این موضوع به یک سیاست گذاری شفاف و روشن در عرصه آموزش عالی است.

او گفت: فرایند کشف نخبگان در جامعه‌ای که عنوان نخبگی را به آن اطلاق می‌کنیم مشکل دارد و به افرادی هم که نخبه گفته می‌شود مجال ورود پیدا نکرده اند و این موضوع باعث می‌شود تا آن‌ها به صورت فزاینده به خارج از کشور بروند، در صورتی که زیرساخت‌های تولید داخل می‌تواند به خوبی از این افراد استفاده کند، بنابراین باید از اساس مبحث تولید داخل و رونق تولید داخل و موضوعات اساسی که در داخل کشور مورد توجه مان است را ساماندهی کنیم و نخبگان را به این سمت و سو هدایت کنیم.