پیش‌بینی ها از انتخابات ۱۴۰۰
آیا رییس جمهور بعدی ایران یک نظامی است؟
موضوع گزینه رییس جمهور نظامی در ایران در انتخابات ۱۴۰۰ برای رسانه‌های خارج از کشور جذابیت داشته است. در حالی که اصلاح طلبان شانس کمی برای پیروزی دارند، ظاهرا برخی رسانه‌های غربی پیش بینی کرده‌اند که یک گزینه نظامی شانس پیروزی بیشتری دارد.
حرف تازه – بابی گاش یادداشت‌نویس نشریه آمریکایی بلومبرگ گزارشی را درباره انتخابات ایران با این سوال که «چه کسی از نیروهای نظامی در برابر نیروهای نظامی محافظت خواهد کرد؟» آغاز کرده و در نهایت به این نتیجه رسیده که در شرایط فعلی که ایران درگیر آن است، شاید روی کار آمدن یک نظامی به منزله حفظ ارزش‌ها و میراث انقلاب باشد. اما آیا رییس جمهور بعدی ایران یک نظامی است؟
او در ادامه توضیح داده ایران در سال آتی انتخاباتی در پیش دارد که شاید در پی آن با نظامی شدگی نهاد‌های سیاسی روبرو شود. قوی‌ترین کاندیدا‌های این انتخابات احتمالا از سپاه خواهند بود؛ حسین دهقان یکی از فرماندهان سپاه ایران کاندیداتوری خود را از الان اعلام کرده است. پرویز فتاح و سعید محمد نیز دیگر کاندیدا‌های احتمالی ریاست جمهوری ایرانند. این یادداشت به احتمال کاندیداتوری قالیباف نیز اشاره کرده و گفته او نیز از فرماندهان نیروی هوایی سپاه بوده است. این نهاد نظامی تنها در امور داخلی بسط قدرت نداشته است.
نویسنده یادداشت علی لاریجانی را نیز در میان کاندیدا‌های احتمالی قرار داده و گفته حتی علی لاریجانی نیز از سپاهیان سابق است، اما برخلاف سه نفر قبلی تا این اندازه به سپاه نزدیک نیست.
به گفته این رسانه، رسیدن یک فرد نظامی به ریاست جمهوری یکی از نظارت‌های موجود بر سپاه را کم خواهد کرد. به این ترتیب خصومت ایران با آمریکا تشدید خواهد شد.
اولین رییس جمهور نظامی ایران
تا امروز هیچ نظامی در ایران به ریاست جمهوری نرسیده است. محمود احمدی نژاد شاید در جنگ ایران و عراق تجربه عضویت در سپاه را داشته، اما تنها به عنوان یک عضو میلیشا عضویت داشته و هرگز یونیفورم سپاه را بر تن نکرده است.
محسن رضایی فرمانده پیشین سپاه سه بار تا کنون در انتخابات شرکت کرده، اما هیچ وقت موفق نشده است. نزدیک‌ترین رقابت‌ها در سال ۲۰۱۳ بین قالیباف و روحانی شکل گرفت که در نهایت روحانی به پیروزی رسید.
بلومبرگ نوشته حاکمیت ایران علاقه دارد یک رییس جمهور چابک به جای گزینه‌های فرسوده رییس جمهور شود بنابراین شورای نگهبان نهادی است که از آن برای اطمینان از رای‌آوری یک کاندیدای مناسب استفاده می‌شود. البته با همین ابزار بسیاری از افرادی که در سپاه اعتبار زیادی هم داشتند در انتخابات مجلس رد صلاحیت شدند. بلومبرگ نوشته استفاده از شورای نگهبان به عنوان یک اهرم در ریاست جمهوری کار سختی است. از یک سو هیچ مدعی روحانی جدی در انتخابات پیش رو وجود ندارد. محتمل‌ترین گزینه ابراهیم رییسی است که در انتخابات قبلی پیروز نشد و در حال حاضر رییس قوه قضاییه است.
گاش نویسنده مقاله به منزوی شدن اصلاح‌طلبان در انتخابات آتی اشاره کرده و نوشته در انتخابات ۱۴۰۰ هیچ چالشی هم از جانب اصلاح‌طلبان که در انتخابات قبلی از روحانی حمایت کرده بودند متوجه کاندیدا‌های احتمالی نیست. شکست روحانی در اجرای اصلاحات اعتبار این جریان را نزد مردم عادی خدشه‌دار کرده است.
به گزارش بلومبرگ محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران که روزی می‌توانست کاندیدای احتمالی اصلاح‌طلبان باشد با شکست برجام اعتبار سابق را ندارد. گاش در ادامه این یادداشت ظهور اتفاقات عجیب در انتخابات ایران را رد نکرده و گفته همیشه این احتمال وجود دارد که فردی خارج از این دایره‌های تعریف شده ظهور کند؛ کاری که احمدی نژاد در سال ۲۰۰۵ کرد. اما در شرایط کنونی چنین کاندیدایی احتمالا رد صلاحیت خواهد شد شد همان طور که شورای نگهبان خود احمدی‌نژاد را در ۲۰۱۷ رد صلاحیت کرد.
این رسانه در نهایت به این نتیجه رسیده که شاید حاکمیت ایران که در تقابل آشکار با آمریکاست، نیاز به یک جنگجو در جامه ریاست جمهوری داشته باشد. ایران یک غیر نظامی (احمدی نژاد) و دو روحانی سیاستمدار (روحانی و خاتمی) را پیش‌تر امتحان کرده است و از این نقطه نظر، برخی از ایرانیان تصور می‌کنند به قدرت رسیدن یک نظامی می‌تواند تضمین میراث انقلاب و منطقی‌ترین کار ممکن در عرصه سیاسی ایران باشد.
در انتظار انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰
بلومبرگ تنها رسانه‌ای نیست که به اهمیت انتخابات ایران توجه داشته است. نشریه اینترنتی میدل.ایست.آی چندی پیش در یادداشتی پیش‌بینی کرده بود که ائتلاف میانه‌رو‌ها و اصلاح‌طلبان در انتخابات ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) شانسی برای پیروزی ندارد. این رسانه در یادداشتی سه دلیل برای احتمال عدم پیروزی این ائتلاف آورده و گفته بود: اول اینکه حسن روحانی که نتیجه ائتلاف میانه‌رو‌ها و اصلاح‌طلبان بود در ایجاد اصلاحات اجتماعی و اقتصادی شکست مفتضحانه‌ای خورده است؛ تورم افزایش یافته، نرخ بیکاری بالاست و پول ملی بی‌ارزش شده است. بر اساس آمار‌های صندوق جهانی پول نرخ تورم در ایران ۳۴.۲ درصد و نرخ بیکاری ۱۶.۳ درصد است.
میدل.ایست.آی به نقش تحریم‌های آمریکا و ویروس کرونا در وضعیت اقتصادی ایران اشاره کرده و گفته از نظر رای دهندگان ائتلاف اصلاح طلبان و میانه‌رو‌ها موفق نبوده است و به قول صادق زیباکلام مردم دیگر به کاندیدای اصلاح طلب رای نمی‌دهند و مهم نیست چه کسی باشد. این نتیجه عملکرد حسن روحانی است که دیگر هیچ شانسی برای این جریان باقی نگذاشته است.
دلیل دوم از نظر میدل.ایست.آی، وجود شائبه درباره نزدیکان روحانی است. این رسانه به برادر حسن روحانی که به ۵ سال حبس محکوم شده و به قتل میترا استاد توسط محمدعلی نجفی اشاره کرده و نوشت این دو نفر اعتبار اصلاح طلبان و میانه‌رو‌ها خدشه‌دار کرده‌اند.
این رسانه در پایان نوشته سومین دلیل رد صلاحیت‌های شورای نگهبان است. این شورا احتمالا همه کاندیدا‌های اصلاح‌طلبی که شانس پیروزی داشته باشند را رد صلاحیت خواهد کرد. کاری که در انتخابات مجلس هم انجام داد و پایین‌ترین نرخ مشارکت در انتخابات در ۴ دهه بعد از انقلاب را رقم زد.
در این یادداشت کاندیدا‌های احتمالی اصلاح طلبان نیز مورد بررسی قرار گرفته اند. محمدرضا عارف، اسحاق جهانگیری، سیدحسن خمینی، علی مطهری، محمدرضا خاتمی، محمد خاتمی و مصطفی معین از جمله اسامی نام برده شده‌اند. این رسانه محمدجواد ظریف و علی لاریجانی را نیز جزو کاندیدا‌های احتمالی برشمرده و گفته بر اساس برخی گزارش‌ها لاریجانی برای شرکت در انتخابات شرطی گذاشته و گفته تنها در صورتی کاندیدا خواهد شد که توسط اصولگرایان سنتی مورد حمایت قرار بگیرد.
میدل.ایست.آی در مورد کاندیدا‌های احتمالی اصولگرایان نوشته قالیباف، سعید جلیلی، ابراهیم رییسی، محسن رضایی، پرویز فتاح، علی شمخانی، مهرداد بذرپاش از جمله کاندیدا‌های احتمالی‌اند.
این رسانه ورود نظامی‌ها به انتخابات آتی را یک مقوله قابل توجه توصیف کرده و گفته حسن دهقان و سعید محمد از جمله کاندیدا‌های سپاه در انتخابات بعدی خواهند بود. «قرارگاه خاتم یال عمرانی سپاه است و بسیاری از پروژه‌های توسعه‌ای و صنعتی کشور را در دست دارد و این پروژه‌ها هر کدام میلیارد‌ها دلار ارز دارند. سعید محمد با ۵۲ سال سن در خاتم موفقیت چشمگیری داشته است. او لباس فرم نمی‌پوشد و به وضوح با تعاریف «جوان انقلابی پای کار برای ریاست جمهوری» همخوانی دارد. برخی گزارش‌ها در ایران حاکی از آن است که در صورت انتخاب ترامپ در آمریکا احتمالا مردم ایران بیش از گذشته نام محمد را خواهند شنید.
نیویورک تایمز درباره گزینه نظامی چه نوشت؟
نیویورک تایمز نیز پس از انتخابات مجلس گزارشی درباره ایران نوشته و گفته بود مشارکت پایین در انتخابات مجلس به معنای روی کار آمدن یک رییس جمهور اصولگرای تندرو در انتخابات سال ۲۰۲۱ است. شورای آتلانتیک نیز یادداشتی درباره برنامه اصلاح‌طلبان برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده نوشته و تاکید کرده اصلاح طلبان برای انتخابات هیچ استراتژی‌ای ندارند.
این رسانه در یادداشت خود نوشته با نزدیک شدن به انتخابات درگیری در میان اصلاح طلبان برای رسیدن به یک استراتژی واحد بیشتر می‌شود. آن‌ها بین این گزینه‌ها در تردیدند: تحریم انتخابات، حضور با یک کاندیدای مستقل که به وضوح به آن‌ها نزدیک باشد نظیر محمدجواد ظریف با اسحاق جهانگیری یا حمایت از یک کاندیدای میانه‌رو نظیر علی لاریجانی.
بر اساس این گزارش، در دو انتخابات قبلی، اصلاح طلبان از یک کاندیدای عملگرا خارج از جریان خودشان حمایت کرده‌اند. در انتخابات مجلس شورای نگهبان همه اصلاح طلبان را از تیغ رد صلاحیت گذراند و تردید‌ها درباره احتمال تایید صلاحیت کاندیدا‌های اصلاح طلب در انتخابات ریاست جمهوری را تقویت کرد.
شورای آتلانیک گفته در میان سه گزینه مطرح شده، حمایت از یک کاندیدای میانه‌رو به دلیل شکست‌های این استراتژی در گذشته با انتقاد‌هایی همراه است. به نظر می‌رسد اصلاح طلبان دوران سختی برای خروج از این بن‌بست سیاسی در پیش دارند. شاید هنوز برای اینکه بدانیم آیا آن‌ها می‌توانند خودشان را به عرصه برگردانند زود باشد و بستگی مستقیمی با نتیجه انتخابات آمریکا دارد.
انتخابات ایران پیش‌بینی‌ناپذیر است و اگر یک کاندیدای مهم اصلاح‌طلب بتواند تایید صلاحیت بگیرد و جو بایدن هم در آمریکا به پیروزی برسد و همه تحریم‌ها را بردارد، شانس پیروزی اصولگرایان از بین خواهد رفت.
آیا رییس جمهور بعدی ایران یک نظامی است؟
ارسال دیدگاه