مالکیت تالاب عینک برای درامدزایی آب منطقه ای است یا حفاظت و رونق بخشی تالاب؟

حرف تازه: تالاب عینک رشت یکی از بهترین فرصت های گردشگری شمال کشور و یکی از پهنه های آبی درون شهری کم نظیر به شمار می رود. تالابی که با کمک حامیان محیط زیست و مردم و مسئولین در حال گذر از یک خطر جدی و گذراندن دوران نقاهت است. به هیچ وجه به دنبال محکوم کردن سازمان آب منطقه ای در خصوص مشکلات ایجاد شده در تالاب عینک نیستیم و معتقدیم این سازمان با توجه به امکاناتی که در اختیار داشته است به تنهایی توان مقابله با سنبل آبی را نداشته است و نیاز به کمک همه نهادهای مربوطه بوده است. اما نکته ای که وجود دارد این است که این سازمان امروز که حال و روز تالاب بهتر شده است به دنبال کسب درامد از این تالاب آن هم از یکی از منجیان تالاب است. هرچند نمی توان حقوق قانونی این سازمان را برای درامد زایی نادیده گرفت اما انتظار می رود سازمان آب منطقه ای در این مقطع زمانی به جای اینکه به منافع سازمان بیندیشد؛ به منافع شهر، آیندگان و همدل شدن با سایر نهاد ها فکر کند و به جای آنکه وقت خود را صرف جلساتی با شهرداری رشت برای اجاره دادن تالاب کند در جذب سرمایه گذار برای ایجاد یک پروژه ماندگار در تالاب عینک تلاش و همراهی بیشتری داشته باشد. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به آنچه بر تالاب عینک گذشت…

وقتی فرصت به تهدید تبدیل شد…

تالاب عینک رشت مدت ها مورد کم توجهی و حتی بی مهری برخی مسئولین قرار گرفت. تالابی که فرصت مناسبی به شمار می رفت تا با سرمایه گذاری مناسب به یکی از قطب های گردشگری کشور تبدیل شود؛ تقریبا به حال خود رها شد. گروهی زباله ها و نخاله های ساختمانی را در آن رها می کردند و گروهی نسبت به ورود فاضلاب به آن کم توجه و حتی بی تفاوت بودند. تا اینکه این تالاب با حمله سنبل آبی تا مرز نابودی پیش رفت. سنبل آبی گیاهی فریبنده و زیبا و البته سرطان زا است که با پوشاندن سریع سطح تالاب، برای جانداران درون تالاب تهدیدی جدی به شمار می رود و در خشک کردن پهنه آبی نیز به شدت تاثیر گذار است. در این زمان در شرایطی که هیچ نهادی اقدامی عملیاتی را برای نجات تالاب آغاز نکرده بود؛ ابتدا گروه های مردم نهاد بودند که با جلسات پیاپی نهایتا چاره را در این دیدند که به صورت نمادین دست به کار شوند و آستین ها را بالا بزنند و با دست های خالی سنبل های آبی را یک به یک جمع کنند تا شاید بتوانند توجه  نهادهای مختلف را به تالاب عینک جلب کنند و گامی در جهت حفظ یکی از میراث های زیست محیطی رشت بردارند و شهرداری رشت اولین مجموعه ای بود که خود را با این گروه های مردم نهاد همراه کرد.

وقتی تهدید دوباره به فرصت تبدیل شد…

در روزهایی که نفس تالاب عینک به شماره افتاد و حال و روز این تالاب وخیم بود؛ گروه های مردم نهاد موفق شدند توجه جمعی از مسئولین را به بحران تالاب عینک جلب کنند. روزهایی که شهرداری رشت قایق های سازمان آتش نشانی را به آب انداخت تا از همان ابتدا با گروه های مردم نهاد دست دوستی داده باشد؛ بعضی اعضای شورا هم آستین ها را بالا زدند و در جمع کردن سنبل آبی در صف اول قرار گرفتند و با قایق به آب زدند و مصاحبه های فراوانی داشتند. حتی خندوانه هم این تلاش ها را دید تا صدای تالاب عینک از تریبون یکی از برنامه های پرمخاطب سیما به گوش هم وطنان برسد. رفته رفته علاوه بر شهردار رشت، نمایندگان مجلس، استاندار گیلان، فرماندار رشت، اعضای فعلی و سابق شورا، مدیران فعلی و سابق برخی شهرداری های مناطق و سازمان های شهرداری، سایر گروه های مردم نهاد و بسیاری از مدیران و چهره های شاخص با همدلی مثال زدنی از ظرفیت های موجود برای رفع مشکل تالاب عینک استفاده کردند و هیچکس هم چرتکه ننداخت و حمایتش از تالاب را معامله نکرد. حالا پس از چندین ماه تلاش مردم و مسئولین و به آب انداختن بیل های مکانیکی بخش عمده ای از سنبل های آبی امحا شده است. پرنده هایی دوباره بر فراز تالاب پرواز می کنند و علائم حیاتی خوبی در آن دیده می شود و با ادامه این روند به زودی دیگر اثری از سنبل آبی این گیاه مهاجم و سرطان زا نخواهد ماند. حالا زمزمه های ورود سرمایه گذار و ایجاد پروژه های گردشگری در این تالاب به گوش می رسد و بدین ترتیب شاید بتوان تابستان ۹۵ را تولد دوباره تالاب عینک دانست…

دلیل عقلانی و ذاتی اعطای مالکیت تالاب عینک به آب منطقه ای چیست؟ درامدزایی یا حراست و حفاظت و رونق بخشی؟

در خبرها خواندیم که سرپرست سازمان آب منطقه ای گیلان از مالکیت این سازمان بر تالاب عینک تعابیر و تعاریف عجیبی داشت و مدعی شده بود که این سازمان می تواند از محل اجاره تالاب عینک برای خود کسب درآمد کند و در بخش دیگری از سخنانش گفته بود که در حال حاضر مشغول رایزنی برای انعقاد قرارداد اجاره تالاب با شهرداری هستیم.

حال سوالاتی پیش می آید… دلیل عقلانی و ذاتی اعطای مالکیت تالاب عینک به آب منطقه ای چه بوده است؟ آیا تالاب عینک بخشی از اموال و دارایی های این سازمان است و یا یک سرمایه محلی و حتی ملی به شمار می رود؟ اگر گروه های مردم نهاد این حساسیت را ایجاد نمی کردند و مسئولین همدل نمی شدند و دست به کار نمی شدند و با همت و جدیت تالاب را نجات نمی دادند سازمان آب منطقه ای می توانست از این تالاب درامد زایی کند؟ از جسم بی رمق تالاب عینک که با فاضلاب و نخاله و سنبل آبی به مرز نابودی رسیده بود چه چیزی عاید این سازمان می شد؟ آیا سازمان آب منطقه ای مالک روزهای خوش تالاب عینک است؟ آیا در روزهای بدحالی این تالاب ضرر و زیان ناشی از رویش و گسترش سنبل آبی را متحمل شده است؟ چرا زمانی که نگرانی ها در خصوص این تالاب به اوج خود رسیده بود کسی مسئولیت را به دوش نگرفت؟ به راستی هدف از مالکیت سازمان آب منطقه ای بر تالاب عینک، حفظ و حراست و رونق بخشی به این سرمایه ملی است یا کسب درامد برای سازمان؟ و یا ترکیبی از آنها؟ اینها سوالاتی است که ذهنمان را مشغول می کند و امیدواریم سازمان آب منطقه ای پاسخی قانع کننده برای آن داشته باشد.

به نظر می رسد سازمان آب منطقه ای به خوبی نتوانسته است از عهده نگهداری این تالاب بی زبان بربیاید. حالا دلیلش هرچه بوده است سال های سال تالاب عینک بدون هیچ رونق بخشی اقتصادی برای منطقه به حال خود رها شد؛ و حتی سلامت زیست محیطی آن هم حفظ نشد؛ بخشی از آن با نخاله های ساختمانی در آستانه نابودی قرار گرفت و بخش عمده ای از آن توسط سنبل آبی تهدید شد؛ زباله ها و فاضلاب هم به این موارد اضافه کنید. آیا سایر نهاد ها نمی توانستند کارنامه قابل قبول تری را به جا بگذارند؟ شاید وقت آن رسیده باشد تا این تالاب به نهاد دیگری واگذار شود تا با قدرت اجرایی بیشتر بتواند در حراست و حفاظت از این سرمایه ملی بهتر عمل کند و محیط زیستی سالم و زیبا را برای آیندگان ما به جا بگذارد و فرصت های گردشگری و رونق اقتصادی بیشتری به این تالاب ببخشد.

مطلب فوق بر اساس اطلاعات موجود نوشته شده است و بدینوسیله آمادگی پایگاه خبری تحلیلی حرف تازه جهت انتشار جوابیه سازمان آب منطقه ای گیلان اعلام می شود.

در ادامه نگاهی خواهیم داشت به تعدادی از تصاویر روزهای ناخوش احوالی تالاب عینک و دست به کار شدن مردم و مسئولین: