آزادی رانندگی زنان سعودی، آغاز عصر جدید در عربستان

حدود یک سال و نیم پیش محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از “چشم انداز ۲۰۳۰” پرده برداشت، طرحی برای اصلاحات اقتصادی در عربستان برای رهایی از اعتیاد به نفت. این چشم انداز از تقویت نقش زنان در بازار کار سخن می گفت اما در آن زمان محمد بن سلمان از برنامه های آینده اش برای افزایش آزادی های اجتماعی زنان سعودی به ویژه آزادی رانندگی زنان چیزی نگفت.

همان زمان در جواب انتقادها گفت که درآینده تغییرات مثبتی صورت می گیرد اما اکنون نمی توان ممنوعیت رانندگی زنان را برداشت چون جامعه پذیرای آن نخواهد بود و نمی توان چیزی را بر جامعه تحمیل کرد. منظور محمد بن سلمان از جامعه در واقع جامعه دینی تندرو عربستان بود نه جامعه سعودی.

محمد بن سلمان، متولد ۱۹۸۵، پادشاه آینده عربستان، دیشب نشان داد که توانایی غلبه بر جامعه دینی تندرو عربستان را دارد و به این نتیجه رسیده است که اگر بخواهد در قدرت باقی بماند و محبوبیت داخلی و بین المللی داشته باشد و دیر یا زود با موج اعتراضات داخلی مواجه نشود باید به اصلاحتی روی بیاورد، اصلاحاتی که سخن گفتن از آنها در عربستان سالهای سال تابو بود.

رسانه های سعودی دیشب اعلام کردند که پادشاه عربستان دستور آزادی رانندگی زنان را صادر کرد. محدودیتی در عربستان که بابت انتقاد از آن چه بازداشت ها صورت نگرفت وچه کمپین ها برای رفع آن تشکیل نشد.

همزمان با این خبر عربستان یک زن را برای سمت سخنگوی سفارتش در واشنگتن انتخاب کرد. 

پیش از آن هم اجازه حضور به زنان سعودی برای اولین بار در استادیوم “ملک فهد” در مراسم روز ملی داده شد و برای اولین بار یک زن به سمت معاون شهردار تعیین شد، تصمیمی که اعلام شد در چارچوب چشم انداز اقتصادی ۲۰۳۰ اتخاذ شده که به اهمیت تصدی پست های مهم توسط زنان اهمیت می دهد.

همچنین عربستان برنامه ای برای تعطیلی هیات امر به معروف و نهی از منکر را هم در نظر دارد. هیاتی متشکل از ماموران و خودروهای گشتی که نظارت بر حسن اجرای قوانین اسلامی (شریعت) در جامعه را برعهده دارد. قبل از این هیات دولت سعودی تصویب کرد گشتی های این هیات حق بازداشت افراد را ندارند.

برخی معتقدند این اتفاقات حکایت از روی کار آمدن نسلی با رویکردی جدید واصلاح طلب در عربستان دارد که می خواهد کشور را از قالب سنتی به سمت قالبی مدرن ببرد که آغازش اصلاحات اجتماعی است اما با این حال باید منتظر ماند و دید که آیا عربستان سعودی در زمینه حقوق بشر نیز قصد دارد برنامه اصلاحات را اجرا کند یا خیر. به عنوان مثال شمار زیادی از زندانیان سیاسی بدون محاکمه، تفهیم اتهام، محاکمه عادلانه در زندان نگهداری می شوند. 

نکته: عربستان تنها کشور جهان بود که نه بر اساس قانونی رسمی بلکه با استناد به فتواها ونظرات علمای دینی تندرو رانندگی زنان در آن ممنوع بود. 

مسئله دستیابی زنان سعودی به حقوق اولیه فردی و اجتماعی از مسائلی است که سال‌ ها مورد توجه رسانه‌ های بین المللی و مورد اعتراض شدید فعالان حقوق بشر بوده؛ از ساده ترین این حقوق برخورداری زنان سعودی از حق رانندگی بود.