آرزوهای بزرگ برای سینمایی که خاک می‌خورد

حرف تازه (تی تی خبر) :

رشت رویایی ، آزاده بشارتی- سه ماه از افتتاح پیاده‌راه فرهنگی می‌گذرد. اما هنوز غبار ده ساله از تن سینما آبشار رشت پاک نشده  است. سؤال مردم این است که فرق بین پیاده راه و پیاده راه فرهنگی چیست؟ سینما آبشار قدیمی‌ترین سینمای رشت است. تکلیف این سینما چه خواهد شد؟ آیا احیای این سینما وجهه فرهنگی پیاده راه را پررنگ‌تر نخواهد کرد؟ معاون هنری ارشاد گیلان در خصوص بازسازی سینما آبشار می‌گوید: تاکنون هیچ قدم جدی در این رابطه برداشته نشده است. رئیس دفترسرمایه‌گذاری شهرداری رشت اما فکر می‌کند تا وقتی تکلیف مالکیت این سینما معلوم نشده کاری نمی‌توانیم انجام دهیم.

در کلان‌شهر رشت از ابتدا تاکنون نه سینما وجود داشته است که از آن میان سینما میرزا کوچک، سینما بیست و دو بهمن و همچنین سینما سپیدرود (با دو سالن) به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این در حالی است که سینما صحرایی و سینما قدس تعطیل شده، سینما فلسطین آتش گرفته و سپس بسته شده و سرنوشت سینما سعدی مشخص نیست. در این میان سینما آبشار و انقلاب سال‌هاست تعطیل‌اند. اهمیت این دو سینما به جهت قرار گرفتن در پیاده راه فرهنگی رشت بیش از دیگر سینماهای بسته شده است. گفتنی است سینما آبشار نخستین سینمای شهر رشت بوده است.

اولین تئاتر ایران در رشت شروع به کار کرد اما امروز تماشاخانه درخوری در این شهر وجود ندارد. این در حالی است که بزرگ‌ترین پیاده راه فرهنگی ایران در قلب شهر رشت بنا شده است.

اما ویژگی پیاده راه فرهنگی چیست؟ خیابان سعدی مهم‌ترین ضلع فرهنگی پیاده راه است. پیاده راهی که مجتمع فرهنگی خاتم‌الانبیاء و خانه فرهنگ و هنر شهرداری در آن بنا شده‌اند اما قدیمی‌ترین سینمای رشت سال‌هاست که در قلب این پیاده راه مردم را به تماشای پوسترهای پاره فیلمی از ده سال پیش دعوت می‌کند.

یک مقام مسئول یک سال پیش در خصوص سینما آبشار گفته بود: «یکی از اولین تماشاخانه‌های کشور در گیلان قرار دارد، پیگیر هستیم این سالن که همان سینمای متروکه آبشار شهر رشت است را به «سینماتک» تبدیل کنیم. اما هنوز کوچک‌ترین نشانه از گرفتن حتی تصمیمی در مورد سرنوشت این سینما دیده نشده است.»

کاوه، شهروندی است که از وضعیت سینماهای رشت و همچنین زمان اکران‌ها گله دارد. او می‌گوید: «زمان این رسیده که فکری به حال سینماهای رشت کنند. نظر او این است که جوان امروز اگرچه آرشیوی از فیلم‌های گوناگون دارد اما سینما همچنان کمک بزرگی به فرهنگ جامعه و همچنین به هنر ایران می‌کند. اگر سینما در شهرستان‌ها جدی گرفته نشود جوانان چه انگیزه‌ای برای انتخاب این رشته هنری پیدا می‌کنند؟ در واقع با کمرنگ‌تر شدن سینما در شهرستان‌ها در کار فیلم‌سازان ایرانی و در نتیجه این هنر مشکل ایجاد می‌شود.»

محمد اما نظر دیگری دارد. برای او بازسازی سینماهای غبار نشسته اهمیتی ندارد و می‌گوید: «فرقی برایم نمی‌کند. اما اگر حداقل ظاهر سینماها را تغییر دهند شاید شهر زیباتر شود».

سینما آبشار، نوستالژیک‌ترین تماشاخانه گیلان
وحید فخر موسوی معاون هنری اداره کل ارشاد گیلان در خصوص تعطیلی ده ساله سینما آبشار رشت گفت: هر ضایعه فرهنگی آدم را دل‌آزرده می‌کند. من هم به عنوان کسی که در عرصه هنر به نوعی کار می‌کنم از بستن این سینما راضی نیستم ولی شرایط دست‌به‌دست هم داده که این سینما نیز مانند خیلی سینماهای دیگر تعطیل شود.

وجود این سینما در پیاده راه فرهنگی بسیار می‌تواند مثمر ثمر واقع شود. البته دیگر سینماهای رشت جز بیست و دو بهمن در محدوده پیاده راه فرهنگی قرار دارند. تعداد صندلی سینماهای این شهر به نسبت جمعیت شهروندان بسیار کم است اگر ده سینمای دیگر هم داشته باشیم شاید باز به آن نُرم متعادل میانگین نرسیم.

فخر موسوی در خصوص پیشینه سینما ابشار گفت: «سینما آبشار در ابتدا تماشاخانه گیلان بوده و از این جهت برای هنرمندان عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون نوستالژی خاصی دارد. به‌هرحال می‌توان گفت که پدر مکان‌های هنری گیلان و حتی کشور است. تردد هنرمندان و هنردوستان در این تماشاخانه وقتی صورت می‌گرفت که هنوز تالار وحدتی وجود نداشت. از این لحاظ اهمیت سینما آبشار چند برابر می‌شود. مرور گذشته سینما آبشار آدم را دل آزرده می‌کند. مستندات این تماشاخانه موجود است و اشخاصی که در آن کار می‌کردند هنوز در قید حیات هستند».

معاون هنری ارشاد ادامه داد: «سال گذشته مراسم افتتاحیه سینمای رودبار با حضور آقای ایوبی رئیس سازمان سینمایی کشور برگزار شد. پس از این مراسم با آقای ایوبی درباره سینما آبشار صحبت و با ایشان از این تماشاخانه دیدار صورت گرفت. اما هر اقدامی در این مورد نیازمند یک بودجه ملی است. از جهت دیگر مالکین این سینما خارج از کشور هستند و چندان رغبتی به فروش ندارند».

فخر موسوی همچنین گفت: «حوزه هنری مدتی دنبال خریداری سینما آبشار و تبدیل آن به ساختار اولیه‌اش (تماشاخانه) بود. در جریان نشست‌هایی که ما با شهردار رشت دکتر ثابت قدم درباره ایجاد ساختمان موزه هنرهای معاصر در مکان فعلی شهرداری رشت داشتیم این موضوع نیز مطرح و به این نتیجه رسیده شد که شهرداری اقدام کند و این سینما به کاربری تماشاخانه گیلان برگردد و به عنوان تئاتر دائم گیلان از آن بتوان بهره برد. در حال حاضر ما سالنی که صرفاً به تئاتر بپردازد نداریم. سالن‌های موجود کاربری متفاوتی دارند».

معاون هنری ارشاد راجع به اینکه کار را باید از کجا شروع کرد گفت: «تاکنون هیچ سازمانی به‌صورت جدی در خصوص احیای سینما آبشار اقدامی انجام نداده است. و کار در حد صحبت و نشان دادن سینما به مسئولین بالادستی بوده. تاکنون سینما آبشار رشت را به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی نشان داده‌ایم. شهردار و استاندار در جلسات متفاوت شرکت کرده‌اند اما هنوز کسی که بخواهد متولی این کار باشد به‌صورت رسمی مشخص نشده است. تا جایی که بنده خبر دارم کار جدی در این مورد انجام نشده است».

به خاطر کلمه فرهنگ بیشترین انتظار را از ما دارند
فخر موسوی ادامه داد: «ما استانی هستیم که بخش فرهنگ و هنرمان نسبت به بخش‌های دیگر مثلاً صنعتمان می‌چربد. شاید کشاورزی هم پابه‌پایش بیاید اما به عقیده‌ی من امتیاز هنر در گیلان بیش از هر چیزی است. ما چهره‌های بزرگی نیز در استان داریم که می‌توانند در این مسیر تأثیرگذار باشند. اهمیت این موضوع اگر برای رسانه‌ها بیشتر شود این دغدغه‌ها به گوش مسئولین و کسانی که متولی امر هستند می‌رسد. با وجود دکتر نوبخت در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی با توجه به اینکه دولت تدبیر و امید رویکرد فرهنگی دارد و دغدغه مقام معظم رهبری فرهنگی است اکنون بهترین زمان است که چکش این کار به صورت جدی بخورد».

او همچنین گفت: «وقتی بحث فرهنگ پیش می‌آید چون اداره ما اسم فرهنگ را در خود دارد بیشتر توجه نسبت به ما صورت می‌گیرد. در صورتی که ما حدود بیست و هفت نهاد داریم که بودجه فرهنگی می‌گیرند و کار فرهنگی می‌کنند. با خیلی از این اداره‌ها نیز به صورت موازی کار می‌کنیم اما همه چیز را از چشم اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌بینند. همه ما باید دست به دست هم بدهیم که این فضا در پیاده راه فرهنگی به کاربری اولیه خودش برگردد».

اول باید مشکل مالکیت سینما حل شود
متین عاشوری رئیس «دفتر سرمایه‌گذاری شهرداری رشت» در خصوص تعطیلی این سینما گفت: «در حوزه سرمایه‌گذاری کار از وقتی شروع می‌شود که شهرداری مالکیت سینما آبشار را به عهده بگیرد. با توجه به قیمت بالای زمین در آن منطقه سرمایه‌گذار عملاً تملک را به عهده نمی‌گیرد. برنامه‌های تملک شهرداری باید وجود داشته باشد تا ما رایزنی‌هایی برای جذب سرمایه‌گذار را انجام دهیم. ما توانسته‌ایم مصوبه شورا در خصوص لایحه‌های تشویقی عوارض سینماها را بگیریم».

عاشوری همچنین گفت: «اگر می‌خواهیم اجرایی به قضیه نگاه کنیم فاز اول فاز مالکیت است. اگر شهرداری مالکیت سینما را بگیرد بحث متفاوت است. به محض اینکه این اتفاق بیافتد ما می‌توانیم کار را برای تبدیل شدن سینما به یک مجتمع فرهنگی تفریحی در مقیاس کوچک شروع کنیم. برای این کار سرمایه‌گذار وجود دارد که به‌صورت مشارکتی کار را انجام دهد. به این صورت که عوارض و زمین از ماست و ما می‌توانیم برایش یک بسته سرمایه‌گذاری تعریف کنیم. برای بسته‌هایی که مالک آن شهرداری باشد سرمایه‌گذاران متعددی می‌آیند و به ما مراجعه می‌کنند. ولی متأسفانه در حال حاضر شهرداری زمینی ندارد. پس از تملک شهرداری «دفتر سرمایه‌گذاری شهرداری» حداکثر پس از دو ماه برنامه مشخص خود را به آن‌ها می‌گوید».

کدام دست غبار نشسته بر سینماهای رشت را پاک خواهد کرد؟
نمی‌دانیم مالک سینما آبشار از اتفاق‌هایی که در ماه‌های گذشته چهره رشت را تغییر داده باخبر است یا نه، نمی‌دانیم سینمای خاموش چهره مخاطبان خود را از یاد برده است یا نه، اما خیلی از مردم هنوز فراموش نکرده‌اند که چه فیلم‌هایی را در آبشار به تماشا نشسته‌اند. به خاطر دارند روزی را که سیستم صوتی سینما آبشار مشکل پیدا کرده بود اما سالن لبریز از تماشاچی سرفه‌های سینما را نشنیده گرفت تا با فیلم «مارمولک» بخندد و اشک بریزد. غبار نشسته بر تن آبشار می‌تواند سال‌های سال باقی بماند و ذهن مردم را قلقلک دهد اما آبشارها تعطیل نمی‌شوند، می‌خشکند و با خشکیدن خود از خاطره شیرین اولین تماشاخانه بودن نوستالژی غمگین سقوط باقی می‌گذارند.