آبله میمون و هر آنچه باید بدانید

به گزارش حرف تازه، کشورهای انگلستان، اسپانیا و پرتغال در روزهای گذشته شناسایی ده‌ها مورد از ابتلاء به آبله میمون monkeypox را گزارش کرده‌اند و کشور کانادا نیز روز چهارشنبه – بیست و هشتم اردیبهشت‌ماه – گزارش داد که در حال تحقیق در مورد بیش از ۱۰ مورد مشکوک است. اداره بهداشت بریتانیا اعلام کرد که از روز شانزدهم اردیبهشت ۹ مورد ابتلاء را شناسایی کرده است و اداره بهداشت آمریکا نیز گفت روز چهارشنبه اولین مورد در ایالت ماساچوست شناسایی شده که مردی است که پس از سفر به کانادا ابتلای او تائید شده است.

کشندگی ویروس آبله میمونی چقدر است؟

ویروس ایجادکننده آبله میمون یکی از ویروس‌های نزدیک به خانواده ویروس آبله است، اما کشندگی کمتری دارد و کمتر قابل‌انتقال است و علائمی مانند تب و بثورات را ایجاد می‌کند. این ویروس بومی آفریقای غربی و مرکزی، اولین بار در سال ۱۹۵۸ در میمون‌های آزمایشگاهی کشف شد، برای همین پسوند میمونی روی آن گذاشته‌اند؛ اما برخلاف نام آن جوندگان‌هم حامل ویروس هستند. این ویروس گهگاه به انسان سرایت می‌کند و در دهه‌های اخیر عفونت با آن در انسان‌ها رایج‌تر شده است.

آبله میمون به‌ندرت به سایر قاره‌ها به‌جز آفریقا راه می‌یابد و تابه‌حال در هنگام شیوع، تعداد موارد ابتلاء به آن انگشت‌شمار بوده است. تنها شیوع قابل‌توجه در آمریکا در سال ۲۰۰۳، زمانی رخ داد که یک محموله از جوندگان از غنا ویروس را به سگ‌های دشتی در «ایلینویز» منتقل کرده بودند و زمانی که این سگ‌ها به‌عنوان حیوان خانگی فروخته شدند ۴۷ نفر را آلوده کردند، ولی هیچ مرگی رخ نداد. سال گذشته، دو مسافر آلوده به آن وارد آمریکا شدند اما هیچ فرد را مبتلا نکردند.

اما شیوع فعلی آبله میمون در اروپا و ایالات‌متحده متفاوت و بسیار نگران‌کننده است. اولین مورد که در هفتم می در بریتانیا شناسایی شد، با همان شیوه مورد انتظار آلوده شده بود. این فرد به‌تازگی به نیجریه سفر کرده بود؛ اما چندین شخص مبتلای دیگر، به‌تازگی به کشورهای بومی ویروس نرفته بودند و برخی دیگر هیچ تماس آشکاری با افراد شناخته‌شده آلوده نداشتند. این امر نشان می‌دهد که ویروس آبله میمونی ممکن است به‌طور مخفیانه از فردی بدون علائم بالینی به دیگر منتقل شود.

علائم ویروس آبله میمون

به‌گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، آبله میمون معمولاً با علائم شبیه علائم آنفلوانزا و تورم غدد لنفاوی شروع می‌شود. علائم آبله میمون معمولاً مشابه اما خفیف‌تر از علائم آبله است. علائم اولیه شامل تب، درد عضلانی، لرز و خستگی است. در موارد شدیدتر بثورات پوستی نیز اغلب روی صورت و اندام تناسلی دیده می‌شود که شبیه بثوراتی است که در آبله‌مرغان و آبله مشاهده می‌شود. ضایعات دردناک و خارش‌دار می‌توانند در سراسر بدن ظاهر شود و درنهایت دلمه ببندند و بیفتند. افراد مبتلابه آبله میمون معمولاً هفت تا ۱۴ روز پس از عفونت علائم را نشان می‌دهند. این بیماری معمولاً چند هفته طول می‌کشد.

آشنایی با دوره نهفتگی ویروس آبله میمون

دوره نهفتگی بین عفونت و علائم طولانی است و از پنج تا ۲۱ روز متغیر است. تجربه کرونا باعث شده که مردم نسبت به شیوع هر بیماری عفونی حساس شوند. بسیاری از آمریکایی‌ها در مورد آبله میمون وحشت زده‌اند و به اظهارنظرهای رسمی، بی‌اعتماد شده‌اند. برخلاف کرونا که در ابتدای امر نسبت به آن هیچ آگاهی و دانشی نداشتیم، اطلاعات ما در مورد آبله میمونی بیشتر است.

بر اساس مطالعات موجود، آبله میمون در فواصل طولانی از طریق هوا پخش نمی‌شود. این بیماری از طریق سطوح آلوده یا مجاورت طولانی با افراد دیگر منتقل می‌شود، به همین دلیل است که میزان موارد بروز آن کم بوده؛ اما احتمال انتقال دادن بیماری به اعضای خانواده و نیز کادر پزشکی بر همین اساس بسیار بیشتر است. پس نگران نباشید که آبله میمون مثل کرونا منتقل شود. برای انتقال این بیماری به تماس خیلی نزدیک طولانی نیاز است.

آبله میمونی چگونه سرایت می‌کند؟

ویروس آبله میمون از طریق تماس نزدیک منتقل می‌شود و اغلب در حیوانات و کمتر در میان انسان‌ها گزارش‌شده است. در میان انسان‌ها، این بیماری از راه قطرات تنفسی شیوع می‌یابد. بنا بر اطلاعات سازمان کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در آمریکا، قطرات تنفسی نمی‌توانند تا شعاع زیادی پخش شوند و ابتلاء به آبله میمون، نیازمند تماس رو درروی طولانی‌مدت است.

راه دیگر سرایت در انسان‌ها، از طریق ترشحات بدن یا سرایت از طریق ترشحات زخم یا تماس غیرمستقیم با این ترشحات، به‌عنوان نمونه از طریق لباس و ملحفه آلوده است. سرایت آبله میمون این بار متخصصان در این حوزه را متعجب کرده است چراکه نیمی از مواردی که در بریتانیا گزارش‌شده، با یکدیگر مرتبط نیستند.

یک مورد که حدود دو هفته پیش گزارش شد، به‌تازگی به نیجریه سفر کرده بود. به همین دلیل کارشناسان هشدار داده‌اند اگر موارد ابتلاء گزارش نشوند، ممکن است آبله میمون هر چه بیشتر سرایت پیدا کند. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، دانشمندان در حال انجام توالی‌بندی ژنومی هستند تا ببینند که آیا این ویروس‌ها در این موارد به هم مرتبط هستند یا نه.

راه‌های پیشگیری از ابتلاء به ویروس آبله میمونی

بااین‌وجود، خاطره کرونا مردم را نگران کرده. در اوایل سال ۲۰۲۰، بسیاری از کارشناسان ادعا کرده بودند که کرونا فقط از طریق سطوح آلوده یا قطرات از فاصله نزدیک منتقل می‌شود؛ اما بعد مشخص شد که از طریق ذرات آئروسل کوچک‌تر منتقل می‌شود و می‌تواند از فاصله دورهم منتقل شود. پس تازه ازاینجا بود که تهویه و زدن ماسک به‌شدت توصیه شد. مردم با توجه به همین مورد می‌ترسند که تاریخ با آبله میمون در حال تکرار شود.

یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ پیشنهاد کرد که ویروس آبله میمونی می‌تواند چندین روز در ذرات معلق باقی بماند؛ اما این تحقیق در شرایط آزمایشگاهی مصنوعی بود و ماندگاری تنها بخشی کوچکی از فرآیند انتقال عفونت است. در مقایسه با ویروس کرونا SARS-CoV-۲، آبله میمونی ویروسی متفاوت است و خطر انتقال طبیعی آن توسط آئروسل بسیار کمتر است؛ اما بازهم باید مواظب باشیم و جوانب امر را بسنجیم، چراکه دانش ما در مورد آبله میمون فقط بر اساس یک هزار و ۵۰۰ مورد ثبت شده تا سال ۲۰۱۸ است.

از اواخر دهه ۱۹۷۰ آبله به‌صورت نسبی ریشه‌کن شد. تا پیش‌ازاین ابتلاء به خود آبله یا زدن واکسن آن در برابر آبله میمونی هم محافظت و مصونیت ایجاد می‌کرد؛ اما نسل‌های جدید که واکسن نگرفته‌اند، نسبت به آبله میمونی، حساس هستند و مصونیت ندارند. تا به امروز، R۰ آبله مینونی یعنی میانگین تعداد افرادی که از یک فرد آلوده مبتلا می‌شوند، کمتر از یک بوده است؛ اما یک شبیه‌سازی در سال ۲۰۰۳ نشان داد که نرخ سرایت آن ممکن است از این حد بالاتر برود.

علت افزایش میزان بروز عفونت آبله میمونی

شاید ما با یک‌سویه جدید این ویروس روبرو باشیم و شاید هم کاهش محدودیت‌های کرونا و سفر بیشتر مردم باعث آن شده باشد. شاید هم عامل ناشناخته‌ای، سبب آن شده باشد. ظرف چند روز آینده، یعنی زمانی که بررسی توالی ژنتیکی این ویروس تکمیل شود می‌توانیم بگوییم که با سویه جدید یا جهش‌های قابل ملاحظه جدید روبه‌رو هستیم یا خیر. ازنظر آمادگی مقابله با آبله میمونی، وضعیت آمریکا نسبت به اروپا بهتر است. چون این کشور دهه‌هاست که برنامه‌هایی برای مقابله با تروریسم زیستی آبله داشته است.

جای خوشوقتی است که آبله واکسن وجود دارد که تزریق آن باعث مصونیت ۸۵ درصدی در برابر آبله میمونی هم می‌شود. در آمریکا ذخایر واکسن آن‌قدر زیاد است که می‌تواند همه کشور را پوشش دهد. درمان آبله میمونی بیشتر درمان حمایتی است. بااین‌وجود داروی Tecovirimat یا TPOXX هم برای آن وجود دارد. البته باید توجه داشته باشیم که گرچه تا حالا این ویروس در اروپا و آمریکا کشندگی چندانی نداشته، اما یک‌سویه کنگوی آن مرگ‌ومیر ده‌درصدی و یک‌سویه غرب آفریقای آن، کشندگی یک‌درصدی داشته است.

یکی از دلایل احتمالی سرایت آبله میمون، شمار بالای مسافرت‌ها در پی لغو محدودیت‌های مرتبط با سفر است که در زمان همه‌گیری کووید -۱۹ اعمال‌شده بود. آبله میمون به دلیل اینکه در خانواده آبله قرار دارد، ویروس‌شناسان را نگران کرده است. گرچه آبله میمون، خفیف‌تر از باقی انواع آن است. بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی، بیماری آبله سال ۱۹۸۰ با واکسیناسیون ریشه‌کن شد و واکسن آن‌هم کم‌کم از دور خارج شد اما واکسن آبله در برابر ابتلاء به آبله میمون هم مصونیت می‌دهد.

تأثیر واکسیناسیون آبله در کنترل ویروس آبله میمونی

واکسیناسیون آبله تا ۸۵ درصد از ابتلاء به آبله میمون و در صورت سرایت آن، از ایجاد وخامت بیماری ناشی از ابتلاء جلوگیری می‌کند. گزارش‌ها حاکی از آن است که بریتانیا واکسیناسیون آبله را برای کادر بهداشت و درمان این کشور آغاز کرده است؛ گرچه مشخص نیست چه تعداد تاکنون واکسینه شده‌اند.

بنابر دیگر گزارش‌ها، اسپانیا نیز به دنبال خرید واکسن آبله است. به باور یک اپیدمی‌شناس، کم کار شدن کارزارهای مقابله با آبله به افزایش شیوع در موارد آبله میمون در مناطقی که این بیماری بومی آن مناطق است منجر شده، اپیدمی‌شناسان بررسی اضطراری موارد جدید را ضروری دانسته‌اند تا مشخص شود که آیا ویروس راه جدیدی برای سرایت پیدا کرده است یا در خود ویروس تغییری به وجود آمده است یا نه.

منبع: ایمنا